DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR), TÜİK’in açıkladığı “Ekim 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması’’ sonuçlarına dayandırdığı ”İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu”nu yayınladı.
TÜİK'in "Ekim 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması"na göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı bir önceki aya göre 61 bin kişi artarak 3 milyon 175 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puan artarak yüzde 8,8 düzeyinde gerçekleşti.
DİSK-AR'ın aynı verilere dayanarak yaptığı hesaplamaya göre ise mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2024’te 11 milyon 245 bin kişi olarak gerçekleşti.
Bir yıl öncesine göre 3 milyona yakın artış var
Ekim 2023'te DİSK-AR'ın hesaplamalarına göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 151 bin kişi olarak gerçekleşmişti. Bu rakam, zamana bağlı eksik istihdam, iş aramayı bırakmış ancak çalışmaya hazır kişiler ve diğer benzer kategorileri de içeren geniş bir tanım üzerinden hesaplanmıştı. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 21,3 olarak belirlenmişti.
DİSK-AR’ın raporu ne diyor?
DİSK-AR raporunda ”2022, 2023 ve 2024 ekim dönemlerinde dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas[ın] genişlemeye devam ettiği" sonucuna varılıyor. Buna göre:
▶ Ekim 2022’de dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,3 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 561 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,4 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 658 bindi.
▶ Ekim 2023’te dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5 ve resmi işsiz sayısı 2 milyon 975 bin, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,3 ve geniş tanımlı işsiz sayısı yüzde 8 milyon 151 bin oldu.
▶ Ekim 2024’te ise dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,8 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 175 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,6 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 245 bin oldu.
▶ Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 386 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 587 bin kişi arttı.
DİSK-AR'ın işssizlikle mücadele önerileri
DİSK-AR raporunda işsizlikle mücadele için alınması gereken önlemleri şöyle belirledi:
▶ "Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması" ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) "insana yaraşır iş" yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
▶ İş Yasası’nın 25/II. maddesi yeniden düzenlenmeli ve keyfi işten çıkarmalar sona ermelidir. İşsizlik sigortası ödeneğinden yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmelidir. İşsizlik Sigortası Fonu’nun amaç dışı kullanımına son verilmelidir. Fon’dan işverenlere dönük teşvik ve destekler sona erdirilmelidir.
▶ Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır. İşbaşında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.”
(AEK)
