Dışişleri Bakanlığı, 2023 Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü’nün iş insanı, hak savunucusu Osman Kavala’ya verilmesiyle ilgili resmi internet sitesinden yazılı açıklama yaptı.
Bakanlık, “Ödülün, hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan bir kişiye verilmesi hukukun siyasileştirilmesine yönelik girişimlerin bir uzantısıdır” dedi.
2023 Vaclav Havel ödülü Osman Kavala'ya verildi
Açıklama şöyle:
“Václav Havel İnsan Hakları Ödülü’nün, ülkemizde hakkında yargı tarafından hükmedilen kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan bir kişiye verilmiş olması kabul edilemez.
Bu ödülün, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin rehberliğinde faaliyet göstermesi gereken Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) çatısı altında verilmesi, Avrupa Konseyi’nin insan hakları idealine yönelik müktesebatının ve bu ideal uğruna uzun yıllardır sarfedilen müşterek çabanın hiçe sayılması anlamına gelmektedir. Ödülün, hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan bir kişiye verilmesi hukukun siyasileştirilmesine yönelik girişimlerin bir uzantısıdır.
Ortak değerlerin korunmasına hizmet etmesi beklenen uluslararası kuruluşlar, bu tür siyasi gündem yaratma arayışlarına alet edilmemelidir. Yargı kararına saygısızlık oluşturan bu tasarrufla, AKPM’nin itibar ve inandırıcılığı ciddi şekilde zedelenmiştir.”
Ne olmuştu?
Gezi davası nedeniyle yaklaşık altı yıldır hapiste tutulan iş insanı ve hak savunucusu Osman Kavala 2023 Vaclav Havel ödülünün sahibi oldu.
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) daraltılmış üç kişilik aday listesi içinden Kavala’nın bu yılki ödüle layık görüldüğünü duyurdu.
Strasbourg'da düzenlenen törende ödülü AKPM Başkanı Tiny Kox'tan, Osman Kavala'nın eşi akademisyen Prof. Dr. Ayşe Buğra Kavala aldı.
Prof. Dr. Ayşe Buğra Kavala, törende Osman Kavala'nın AKPM'ye gönderdiği mektubu okudu.
Kavala mektupta "En önemli şey umudunuzu kaybetmemek. Bu, dünyanın dehşetine gözlerini kapatmak anlamına gelmiyor. Yalnızca inancını ve umudunu kaybetmemiş olanlar dünyadaki dehşeti gerçek bir netlikle görebilirler" dedi.
Çekya'nın başkenti Prag'da eylül ayında toplanan 5 kişilik ödül komitesi, Kavala ile birlikte Polonya’daki insan ve kadın hakları aktivisti Justyna Wydrzynska ile Ukraynalı insan hakları savunucusu Yevgeniy Zakharov’u da üç kişilik listeye almıştı.
Avrupa Konseyi ihlal süreci
AİHM 10 Aralık 2019'da Kavala'ya ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 18. maddesinin ihlal edildiğine hükmetti.
Dosya, üye devletlerin kararlara uymasını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin, mahkemenin 10 Aralık 2019 kararının uygulanmamasıyla ilgili ihlal prosedürü başlatmasının ardından Büyük Daire'ye taşındı.
Büyük Daire, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "kararların bağlayıcılığı"nın düzenlendiği 46/1 maddesine dayanarak, Türkiye'nin AİHM kararına uymamasıyla ilgili 11 Temmuz’da kararını açıkladı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamında açıklanan kararda, Türkiye’nin, AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucu yer aldı.
AİHM, bu konuyu içeren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 46/1. maddesini ihlal ettiği hükmüne vardı. Karar, 1'e karşı 16 oyla alındı. Tek karşı oy, mahkemenin tek Türkiyeli yargıcı Saadet Yüksel’den geldi. Yüksel karara yazdığı şerhte, çoğunluğun görüşüne katılmadığını ifade etti.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, bu ihlal kararına karşı nasıl bir yaptırım kararı alacağını görüşecek.
Yaptırım ihtimalleri arasında, Türkiye'nin Konsey üyeliğinden çıkarılması veya oy hakkının askıya alınması da bulunuyor.
Avrupa Konseyi'nin Osman Kavala kararının ayrıntıları
TÜRKİYE İÇİN İHLAL SÜRECİ BAŞLATILACAK
Avrupa Konseyinden Osman Kavala kararı
Vaclav Havel ödülü hakkında
Václav Havel Ödülü, 2011'de ölen, Çekoslovakya komünist rejiminin önde gelen muhalifi ve önce 1989-1992 arası Çekoslovakya devlet başkanı, iki ülkenin anlaşarak ayrılmasından sonra 1993-2003 arası Çek Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı olan ünlü yazar Václav Havel'in anısına, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Václav Havel Kütüphanesi ve Charta 77 tarafından koyulmuştu.
Avrupa ve Avrupa dışında sivil toplum çıkışlı kişi veya kurumlara verilen ödüle aday gösterilenlerde, belirli bir grubun insan hakları durumu üzerinde gerçek bir fark yaratmış olması, büyük ve sistematik ihlalleri ortaya çıkarmada etkili olması veya insan hakkı bağlantılı bir hedef doğrultusunda kamuoyunu ve/veya uluslararası toplumu başarıyla harekete geçirmiş olması aranıyor.
Bu yıl 10 Ekim'de verilen ödül 2013'ten bu yana Ales Bialiatski (Belarus), Anar Mammadli (Azerbaycan), Ludmilla Alexeeva (Rusya), Nadia Murad (Irak), Murat Arslan (Türkiye) ve Oyub Titiev'e (Rusya) ve en son olarak da 2019'da Çin'de hapis cezası alan Uygur aydını İlham Tohti ile Balkanlar'dan gençleri bir araya getiren İnsan Hakları Gençlik Girişimi arasında paylaştırıldı.
Ödülü 2020 yılında Suudi Arabistanlu kadın hakları aktivisti Loujain Alhathloul alırken, ödüle 2021'de Belaruslu muhalefet lideri Maria Kalesnikava layık görüldü.
(AS)
