Diş protez teknisyeni Namık Albayrak, 46 yaşında bir silikozis hastası.
Türkiye'de kot taşlama işçileri ile gündeme gelen silikozis hastalığı diş protez teknisyenleri için de tehdit oluşturuyor.
İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi raporuna göre, Türkiye'de yaklaşık 20 bin diş teknisyeni var, bu yıl dördü silikozisten yaşamını yitirdi; yüzde 10'u silikozis ya da astım hastası.
Namık Albayrak, 28 yıl önce çırak olarak girdiği laboratuarlarda diş yapımının her aşamasında çalışmış.
En son 2008'de İzmir merkezli İstanbul'daki Bahçelievler Ağır Diş Sağlığı Merkezi'nde çalışmaya başlayan Albayrak'ın sağlık raporunda herhangi bir hastalığa rastlanmamış.
2010'da firmanın statüsündeki değişiklik nedeniyle tekrar sağlık raporu almaya gittiğinde, silikozis hastalığının son aşamasında olduğunu öğreniyor.
"Silikozis nedir bilmiyordum"
Albayrak, "O güne kadar silikozis hastalığının ne olduğunu bilmiyordum, kot taşlama işçilerinden de haberim yoktu. Bizim mesleğin hastalık yaptığını biliyorduk. Bende nefes darlığı, alerji oluyordu ama..." diyor.
Süreyya Meslek Hastalıkları Hastanesi'ne gittiğinde (Türkiye'de sadece üç tane Meslek Hastalıkları Hastanesi var) hastalığının ciddiyetini anlayıp daha fazla tozlu ve dumanlı işlerde çalışmaması gerektiğine ikna oluyor.
Raporlu izin kullanırken işten "seninle çalışamayız" denerek çıkartılıyor; herhangi bir tazminat almıyor.
Albayrak, daha önce çalıştığı yerlerin de havalandırma sisteminin çok iyi olmadığını hastalığının yılların birikimiyle oluşabileceğini ancak asıl tetikleyicinin son çalıştığı yerdeki çalışma koşulları olduğunu belirtiyor.
"Havalandırma sistemi olmayan 12 metrekarelik yerlerde bazen 12 saat çalışıp, günde 90 tane takma diş yapıyoruz. Eskiden 10-15 tane yapardım. Ne kadar diş yaparsak hastalığa neden olan toza o kadar maruz kalıyoruz. Maskelerimiz tozları yutmamızı engellemiyor."
"Ne zaman emekli olacağım?"
Albayrak, Ağustos 2010'da malulen emekli olabilmek için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na başvurdu; iş müfettişleri Albayrak'ın ifadesini aldı; işyerinde inceleme yapıp, ceza verdi.
Kendisine gönderilen Bakanlık yazısında, yargıya başvurabileceği yazıyor. Ancak maddi olarak bunu karşılayabilecek gücü yok.
1,5 yıldır, malulen emekli olmayı bekliyor ama prosedür o kadar yavaş ilerliyor ki ; umudu azalıyor. Sağlık raporu alamadığı için herhangi bir işe giremiyor; geçimini çocukları sağlıyor, eşinin sigortasından yararlanıyor.
Albayrak, arkadaşlarını doktora gitme konusunda sürekli uyardığını ama tetkikler nedeniyle bir hafta hastanede yatmaları gerektiği için ya izin alamadıklarını ya da umursamadıklarını söylüyor.
"Ucuz fiyata, çok iş"
İstanbul Diş Teknisyenleri Odası Başkanı Muharrem Değerli, hastalıklardaki artışın nedenini laboratuarların ihale sistemi ile çalışmasına bağlıyor.
"Eskinden bir hastanenin işini sekiz laboratuar yapardı; şimdi bir tanesine veriyorlar. Diş teknisyenleri eskiden günde 10-15 iş yaparken şimdi 100 tane yapmak zorunda kalıyor. İhaleyi kim ucuz fiyat verirse o alıyor; dolayısıyla ucuz ve kalitesiz malzeme kullanılıyor. Hem kamu ihale kurumu hem de hastaneler bundan sorumlu; kimse gidip çalışma koşullarını denetlemiyor." (NV)
