Erivan’da gerçekleştirilen “At the Foot of Ararat” Uluslararası Medya Forumu’nda konuşan Ermenistan Diaspora Bakanı Hranush Hakopyan Diaspora’yı ve ilişkilerini anlattı.
Ermeni diasporası
Dünyada diasporanın 30 binden fazla sivil toplum örgütü, 800 Ermeni okulu, 30 ülkede 18 pan-Ermeni örgütten oluştuğunu aktardığı konuşmasında Hakopyan, 1895’te Avrupa ve Asya’ya yayılan Ermenilerin 1895-1923 arasında soykırım nedeniyle 100 ülkede topluluklar oluşturduğunu ifade etti.
Hakopyan 1923-1948’de ABD’ye göç eden Ermenilerin 1990’larda da Spitak depremi, bağımsız Ermenistan’ın ilk yıllarında sosyo-ekonomik sıkıntılar, Azerbaycan’dan gönderilen mülteciler ve beyin göçü sebebiyle Ermenistan dışında yeni topluluklar kurmaya devam ettiğini aktardı.
“Sadece 1895-1896 yılları arasında Sultan Hamid yönetimi 300 bin Ermeni’yi öldürdü. Bu süre içinde yaklaşık 100 bin Ermeni Rusya’ya, 200 bin Ermeni de ABD ve Avrupa’ya göç etti.”
77 bin Ermeni yetim
1915-1923 tarihleri arasında 1,5 milyon Ermeni’nin tehcire zorlandığını ve öldürüldüğü ifade eden Hakopyan 1918-1921 tarihleri arasında 77 bin Ermeni çocuğun yetim olarak kayıt altına alındığını ifade etti.
“Soykırım’da 1,5 milyon kadın, erkek, yaşlı ve çocuk öldürüldü. 66 şehirde 2500 köydeki Ermeni malları yağmalandı ve yok edildi. Paris Barış Konferansı’nın verilerine göre 19 milyon 130 bin 982 Frank, yani bugünün parasıyla 3 Trilyon dolarlık zarar yaratıldı.”
Bugün Türkiyeli Ermenilerin dört gruba ayrıldığını ifade eden Hakopyan, bu grupların Hıristiyan kimliğinde 60 bin Ermeni’nin, artık yeniden Ermeni kimliklerine sahip çıkan Müslümanlaştırılmış Ermenilerin, dört nesil önce İslamlaştırılan Kürt aşiretleri içinde ama sadece Ermenilerle evlenerek kimliklerini muhafaza eden Ermeniler ve bilerek ve isteyerek Müslümanlaşarak Türk olarak yaşayan Ermenilerden oluştuğunu aktardı.
Müslümanlaştırılan 3 milyon Ermeni
Müslümanlaştırılan Ermenilerle ilgili konuşan Hakopyan şöyle devam etti:
“Bugün Türkiye’de 2 buçuk, 3 milyon civarında Müslümanlaştırılmış Ermeni yaşıyor. Bunlar arasında Kürt, Türk ve hatta Arap kimliğini benimseyenler var. Bazıları kendilerine coğrafyadan esinlenerek ‘Hemşin’ diye sesleniyor ve Ermeni olduklarını kabul etmiyorlar.”
Hakopyan Türkiye’de son dönemde Ermeni kimliklerini yeniden sahiplenenlerin olduğunu hatırlatarak “Pandora’nın kutusu açıldı, Türkiye’de artık bir kimlik krizi var” diye konuşarak, anneannesinin Ermeni olduğunu öğrenen avukat Fethiye Çetin’in hikayesini örnek verdi.
"Eğer soykırım olmadıysa... "
“Ermeni Soykırımı’nın illaki kanıtlanmaya ihtiyacı yoktur” diyen Hakopyan Türkiye hükümetine şu soruları yöneltti:
* 20. yüzyıla kadar Batı Ermenistan’da yaşayan Ermenilere ne oldu?
* Der Zor çölü neden gömülmemiş kemiklerle dolu? O kemikler kime ait?
* Neden yerleşik bir ulusun bir bölümü tüm dünyaya dağılmış durumda?
* Neden dönemin diplomatları ve din adamları saygıdeğer ülkelere korkunç şeyler yaşandığına ilişkin mektuplar gönderiyordu?
* Neden Fransa, İngiltere ve Rusya 24 Nisan 1915’te yaşanan Ermeni Soykırımı’nın insanlığa karşı işlenmiş bir suç olduğunu deklare ettiler?
* Neden, dönemin mahkemeleri, soykırımın baş sanıkları olan Talat Paşa, Cemal Paşa ve Enver Paşa’yı ölüme mahkum ettiler? (EA)
* Elif Akgül'ün ''At the FOOt of Ararat'' ULuslararası Medya Forumu ve Ermenistan haberleri için tıklayınız.
