DHİBRA'dan Türkiye’nin 19 anadilinde 99 imzalı 4 talep

Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın

Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporla Ağı (DHİBRA) bileşeni 99 örgüt, kurum, platform 21 Şubat Dünya Anadili Günü dolayısıyla Türkiye'de var olan 19 anadil ile ilgili taleplerini duyurdu.

 “Türkiye’nin zenginliği olan tüm anadillerinin ve dilsel çoğulluğun herkes tarafından sahiplenilmesi ve desteklenmesi gerekiyor. Dil hakları önündeki engellerin ortadan kaldırılması, demokrasinin olmazsa olmazlarındandır.” 

TIKLAYIN- Türkiye'nin 18 anadilinden açıklama 

DHİBRA'nın Abazaca, Adığece (Batı), Adığece (Doğu), Arapça, Arnavutça, Boşnakça, Çeçence, Ermenice (Batı), Gürcüce, Hemşince, Kurmanci, Ladino, Lazca, Osetçe, Romeika, Rumca, Süryanice, Türkçe ve Zazaca duyurduğu açıklaması: 

"21 Şubat Uluslararası Anadili Günü vesilesiyle, anadilinin anlam ve önemi konusunda duyarlı sivil toplum özneleri olarak 2021 yılında da taleplerimizi dile getirmek için bir araya geldik.

Türkiye’nin zenginliği olan tüm anadillerinin ve dilsel çoğulluğun herkes tarafından sahiplenilmesi ve desteklenmesi, farklılıklarımızla barış içinde bir arada yaşamanın güvencesidir. Dil hakları önündeki engellerin ortadan kaldırılması, demokrasinin olmazsa olmazlarındandır.

Bu konuda duyarlı olması gereken devlet, toplum ve bireyler olarak herkesin üstüne büyük görevler düşmektedir. Yok olma tehdidi altındaki diller başta olmak üzere, farklı Türkiye dillerinin yaşaması için büyük fedakârlıkla çalışan kişi ve kurumların ülkenin kültürel zenginliğine katkısının kabul edilerek desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz."

Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağının (DHİBRA) bileşenleri olarak bu bağlamda çağrımız şudur:

1) Anadilinin öğrenilmesi ve kamusal alanda kullanımı için daha özgürlükçü hukuki ve idari düzenlemeler yapılmalı ve mevcut düzenlemeler engelsiz ve kararlı bir şekilde uygulanmalıdır.

2) Yok olma tehdidi altındaki dillerin koruma altına alınması için somut adımlar atılmalı, bu konuda çalışan sivil toplum özneleri ivedilikle desteklenmelidir.

3) Ülkede kullanılan farklı anadillerine ilişkin üniversitelerde kurulan birimler (bölümler, anabilim dalları ve enstitüler) yaygınlaştırılmalı ve mevcut birimler kaynak ve kapasite açısından geliştirilmelidir.

4) Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2 Eylül 1990’da yürürlüğe giren ve Türkiye tarafından 2 Ekim 1995’te onaylanan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin anadiline ilişkin üç maddesine Türkiye tarafından konulan çekinceler kaldırılmalıdır. Dil hakları, insan haklarının ayrılmaz parçasıdır. 

 İmzalar

1864 Hafıza Merkezi

Adana Çerkes Kültür Derneği

Afşin Kafkas Kültür Derneği

Agos Gazetesi

Agos Ermenice Ek

Alan Kültür ve Yardım Vakfı

Ankara Çerkes Derneği

Anadili Kadınları

Antalya Çerkes Derneği

Apoyevmatini Gazetesi

Aramyan Okulundan Yetişenler Derneği

Arap Alevi Meclisleri

Aras Yayıncılık

Arıkbaşı Köyü Kafkas Derneği

Avesta Yayınevi

Avlaremoz Platformu

Aydın Kuzey Kafkas Kültür Derneği

Bahçelievler Kafkas Çerkes Derneği

Balıkesir Adığe-Çerkes Kültür Derneği

Bianet

Bolu Kafkas Derneği

Bursa Çerkes Kültür Derneği

Can TV

Çerkes Kültürevi

Çorum Kafkas Kültür Derneği

Denizli Kafkas Kültür Derneği

Diyarbakır Hak İnisiyatifi

Düzce Adıge Kültür Derneği

Ehliddar Kültür Merkezi

El Amaneser Gazetesi

Eskişehir Kuzey Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği

Gazete Sabro

Gaziantep Çerkes Derneği

Gola Kültür Sanat ve Ekoloji Derneği

Gor Hemşin Kültür Dil Tarih Dergisi

Göç ve İnsani Yardım Vakfı

Göksun Çerkes Derneği

Gönen Kafkas Kültür Derneği

Gürcü Dil Merkezi

Gürcü Haber Portalı

Gürcü Kültür Merkezi

Hamamözü Çerkes Derneği

Hemşin Kültürünü Araştırma ve Yaşatma Derneği

Heyamola Yayınevi

İnegöl Çerkes Adığe Kültür Derneği

İskenderun Çerkes Derneği Adığe Khase

İsmail Beşikci Vakfı

İstanbul Arap Alevi Meclisi

İstanbul Kafkas Kültür Derneği

İstos Yayınevi

Weşanên J&J (J&J Yayınları)

Jıneps Gazetesi

Kafkas Dernekleri Federasyonu

Karacabey Kuzey Kafkasya Kültür Derneği

Karadeniz Ereğli Kafkas Kültür Derneği

Kayseri Kafkas Derneği

Kiçir Adıge Derneği

KoyuSiyah Yayıncılık

Kürt Araştırmaları Derneği

Komeleya Wêjekarên Kurd

Kürt Yazarlar Derneği

Kültürel İncelemeler ve Toplumsal Araştırmalar Derneği

Laz Kültür Derneği

Manisa Çerkes Kültür Derneği

ma music Center

Mersin Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği

Marje Podcast

Medya Kitabevi

Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği

Mezopotamya Eğitim Bilim Sanat Sağlık ve Kültür Vakfı

Mızağe Dergi

Mustafa Kemal Paşa Çerkes Kültür Derneği

Nazilli Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği

Nor Zartonk (Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği)

Ogni Dergisi

Önce Çocuklar Derneği

Perperik Müzik Topluluğu

Pomak Enstitüsü

Rengarenk Umutlar Derneği

Rosa Kadın Derneği

Rum Vakıfları Derneği

Sakarya Kafkas Kültür Derneği

Samsun Çerkes Derneği

Sardamond Kültürel Araştırma Grubu

Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı

Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi

Soma Kafkas Kültür Derneği

Susurluk Kafkas Derneği

Süryani Dernekleri Federasyonu

Tokat Çerkes Derneği

Turhal Kafkas Kültür Derneği

Türkiye Kültürleri Araştırma Grubu

Uncire Dergisi

Uzunyayla Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği

Vejiyaişê Tiji (Tij Yayıncılık)

Vomank

Weşanxaneyê Vateyî (Vate Yayınevi)

Yaşam Bellek Özgürlük Derneği

Zan Sosyal Siyasal İktisadi Araştırmalar Vakfı (RT)

*  Dil Hakları İzleme Belgeleme ve Raporlama Ağı ve bileşenleri, 21 Şubat Uluslararası Anadili günü vesilesiyle bu yıl farklı etkinliklere ev sahipliği yapacak. DHİBRA’nın düzenleyeceği, online dil dersleri, söyleşiler, çok dilli müzik performansları gibi etkinliklere dair ayrıntılı bilgiye şu adreslerden ulaşılabilir: 

• https://twitter.com/DilHaklari?s=20
• https://www.turkiyekulturleri.org/tr/Etkinlik-Takvimi/Guncel-Etkinlikler
• https://instagram.com/dilhaklari