"Bebek daha doğmadan önce annenin zihninde doğmuş gibidir. Onunla ilgili beklentiler, hayaller gelişmiştir. Çok uzun süreden beri beklenen ve zor sahip olunan yeni doğmuş bebeğin kaybı, büyük yıkıma neden olabilir. Bu nedenle profesyonel ruh sağlığı yardımı mutlaka gereklidir."
Ankara'daki Zekai Tahir Burak Hastanesi'ndeki bebek ölümlerinden sonra annelerin neler yaşayabileceğini sorduğumuz Prof. Dr. Emine Zinnur Kılıç, böyle diyor.
Sağlık Bakanlığı'nın inceleme heyetinin açıklamalarına göre temmuzda bu hastanenin yeni doğan yoğun bakım ünitesinde 49 bebek öldü.
"Yardım hemen sunulmalı"
Kılıç profesyonel yardımın talep edilmeden, kayıp haberinin verildiği andan itibaren kendiliğinden sunulması gerektiğini vurguluyor. "Ama bildiğim kadarıyla bu hizmet verilmiyor" diye ekliyor.
"Ruh sağlığı merkezlerine gidilmeli"
Bu nedenle Kılıç, ailelerin tümüne, ailecek ruh sağlığı yardımı alabilecekleri merkezlere gitmelerini öneriyor. Çünkü kaybın sonuçlarını yalnızca anneler değil, bütün aile yaşıyor. Özellikle de ailenin diğer çocukları risk altında. "Yoksa bu kayıp yaşamlarında bir gölge gibi onları sürekli etkileyecek bir şey olabilir."
"Kızgınlığı kendilerine ve çevreye yöneltebilirler"
Kılıç insanların kayıptan ve bunun neden olduğu yastan kaynaklanan kızgınlığı kendilerine ve çevrelerine yöneltebileceğine dikkat çekiyor.
"Mutlaka bir suçlama olacaktır. 'Neden oldu, neden bizim başımıza geldi, yanlış bir şey mi yaptık, nerede yanlış yaptık' diye. Ya da doktorları, hastaneyi suçlama olacaktır. Sadece annelerin değil, bütün ailenin alması gerekiyor. Yeni doğmuş kardeşi kaybeden büyük çocuklarda da ağır etkiler görebiliyoruz. Onların üzerindeki etkiler yıllar boyu sürüp gidebiliyor."
"Aile yardımla baş edebilir"
"Profesyonel yardım bütün aileye verilirse, ailenin bu durumla baş etmesi, birbirine destek olması, suçlamadan, kızgınlıktan uzak kalmaları sağlanabilir" diyen Kılıç, bu süreçte geleceğe yönelik planların, ümitlerin canlandırılmasını önemine dikkat çekiyor.
"Anne babalara çok iş düşüyor"
Kılıç çok zor bir süreçten geçiyor olsalar da anne babalara diğer çocuklarını korumak için "sağlam durmalarını" öneriyor. Çünkü çocuklarını korumada bu önemli. "Yasları, kayıpları ne kadar büyük olursa olsun, diğer çocuklarını düşünerek sağlam durmaları gerekiyor. Bebek ölümü anneyi çok etkileyebilir, depresif belirtiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle diğer çocuklar daha ağır bir kayıp yaşarlar."
"Prematüre doğum yapan anneye de ruhsal yardım gerek"
bianet'in görüştüğü Marmara Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Güler Cimete, prematüre doğum yapan annelere de ruhsal yardım gerektiğini ama, mevcut kapasiteyle bunun yapılamadığına dikkat çekiyor.
"Erken zamanda doğum, aniden ortaya çıkan bir stres faktörü. Anne ve baba aşırı derecede stres yaşayabilir. Kayıp duygusu oluşabilir, çünkü bebeği kaybetme riski çok fazladır. Prematüre doğum, sağlıklı ve zamanında doğmuş bir bebeği kaybetmiş olma hissi yaratabilir.
"Bu durumda psikolojik yardım gerek. Ama personel o kadar az ki, anne babalara da zaman ayrılamıyor. Onlara bebeklerini gösterir, bebekleriyle ilişkiye girmelerini sağlarsak, stresle baş etme tekniklerini öğretir, gevşemelerini sağlarsak o zaman daha güçlü oluyorlar.
"Aslında bunları her sağlık personeli yapmak zorunda. Bakımın merkezinde sadece bebek değil, anne baba da olmalı. Sağlık personelinin eğitimlerinde bu vardır. Ama kalabalık, büyük ünitelerin koşulları buna izin vermiyor." (TK/EZÖ)
