Dersim Katliamı, binlerce insanın hayatını kaybettiği ve on binlercesinin yerinden edildiği, Türkiye tarihinin en derin acılarından biri. Resmi kayıtlara göre yaklaşık 13 bin kişi, bağımsız araştırmalara göre ise çok daha fazla insan hayatını kaybetti. 88 yıldır “Acılarımız tanınsın” diyen Dersimliler, bugün aynı zamanda iradelerinin de tanınmasını istiyor.
1937-1938 yılları arasında Dersim’de yalnızca insanlar katledilmedi; bir kimlik, kültür ve hafıza da silinmek istendi. İnsan Hakları Derneği (İHD) her yıl olduğu gibi bu yıl da “katliamla yüzleşme” çağrısı yaptı. TBMM bünyesinde “Dersim İçin Hakikat Komisyonu” kurulması, resmi olarak özür dilenmesi, Dersim isminin iade edilmesi ve devlet arşivlerinin açılması başlıca talepler arasında yer alıyor.
Kayyım ilk iş 'kültüre' müdahale etti
Katliamın 88. yılında bianet’e konuşan Dersim’in seçilmiş Belediye Eş Genel Başkanı Cevdet Konak, yüz yıl önceki zihniyetin bugün kayyım eliyle sürdürüldüğünü ifade etti.
Konak’ın aktardığına göre, kayyım göreve gelir gelmez ilk iş olarak belediyenin kültür ve dil alanında çalışmalar yürüttüğü Kültür Müdürlüğü’nü feshetti. Bu yıl kurulması planlanan iki ‘hafıza evi’ projesi ise hayata geçirilemedi.
BİRSEN ORHAN VE CEVDET KONAK
Dersim Belediye Eş Başkanları: "Seçimle geldik, kayyımla gitmiyoruz"
“Dersimliler kayyımın kapısını çalmıyor”
Kasım 2024’te görevden alınan Konak, kayyımın “kimlik yok etme zihniyetinin bir parçası” olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Kayyım irademizi gasp etmeseydi, 2025 yılında açmayı planladığımız ‘Dersim Toplumsal Siyasal Hafıza Bellek Evi’ ve ‘Alevi Hafıza Bellek Evi’ adında iki projemiz vardı. Kayyım, yerel halkın genel taleplerini değil kendi stratejilerini hayata geçiriyor. Bizim halkımız belediye kapısına yalnızca yol ve su gibi rutin hizmetler için gelmiyor. Kendi yöresinde yaşadığı toplumsal sorunları konuşmak, aslında dertleşmek için geliyor. Ancak kayyıma tepkili olduğu için sorun yaşadığında belediyenin kapısını çalıp kayyımdan bir şey istemiyor.”
KÜRT BELEDİYELERE BASKI SÜRÜYOR
Dersim ve Ovacık'a da kayyım
“Belediyeyi borçlandırıp kredi kullandı”
Kayyım geldikten sonra yaşanan hak gasplarına da değinen Konak, “Şu ana kadar 42 kişi emekli edildi, 16 kişi işten çıkarıldı. Belediyeyi borçlandırıp krediler kullandı. Ayrıca borçları kapatmak için belediyenin bazı gayrimenkullerini SGK’ya devretme girişimleri bulunuyor. Yıllardır belediyenin elinde olan binaları elden çıkarıyor. Mirasımızı yok ediyor,” ifadelerini kullandı.
Dersim'de kayyım eylemi: Kayyımlar barışa barikattır
“Gençler Dersim’i terk ediyor”
Konak, her irade gasbının ardından daha fazla göç verdiklerini ifade ederek, zorla yerinden edilen Dersim halkının bugün de kayyım politikaları nedeniyle kenti terk ettiğini belirtti. Gençlerin umudunun da yok olduğunu vurgulayan Konak, şu ifadeleri kullandı:
“Kayyım ataması 2016’da da olmuştu. Her atanma göçe neden oldu. 2016’daki kayyım atamasının ardından yoğun bir göç yaşandı. 5 binin üzerinde gencimizin Dersim’den ayrıldığını biliyoruz. Siyasal, toplumsal ve ekonomik kaygılarla gidiyorlar. Elimizde bir belediyemiz vardı, ona da kayyım atandı diyerek umutsuzluğa sürükleniyorlar.”
Dersim kayyımı belediyeyi betonla kapatıp, poz verdi
"Hedefimiz toplumcu belediyecilik"
Konak, görevden alınmasına rağmen kentteki emek ve demokrasi güçlerinin dayanışmasıyla çalışmalarını sürdürüyor. “Asıl hedefimiz demokratik toplumcu belediyecilik” diyen Konak, sözlerini şöyle tamamladı:
“Halkımızla birlikte yerel yönetim hizmetlerimizi güçlendirmek, halkı yönetime dâhil ederek aslında birlikte yönetmek istiyoruz. Biz, kayyıma rağmen buradaki sol ve sosyalist kurumlarla beraber alternatif olarak bu çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
Ne olmuştu?
Dersim Belediye Eş Başkanı Cevdet Konak, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde DEM Parti’den yüzde 40,22 oyla seçilmişti. İçişleri Bakanlığı tarafından “terör örgütü üyeliği ve propagandası” iddiasıyla başlatılan soruşturmayı gerekçe göstererek Konak’ı görevden uzaklaştırdı. 22 Kasım 2024 tarıhinde Konak’ın yerine Tunceli Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu kayyım olarak atandı.
Belediyeye 2016 yılında da kayyım atanmıştı. Görevden alınan Dersim Belediye Eş Başkanı Mehmet Ali Bul’un yerine, dönemin Tunceli Vali Yardımcısı Olgun Öner kayyım olarak görevlendirilmişti. 17 Kasım 2016 yılında “terör örgütü üyesi olmak” iddiasıyla tutuklanan Bul, 6 Eylül 2023 tarihinde tahliye edilmişti.
(AB)
