Dersim Sarıtaş köyünden Süleyman Yıldız'ın 10 bin 557 adet döşeli mayın hakkında Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı'na yaptığı suç duyurusuna "sözleşme süresinin dolmadığı" gerekçe gösterilerek kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verildi.
Türkiye'de 1 Mart 2004'te yürürlüğe giren Ottowa Sözleşmesi olarak bilinen "Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası İle İlgili Sözleşme"ne göre, 10 yıl içinde döşeli tüm mayınların imhası gerekiyor.
Bu süre Mart 2014'te bitiyor.
Yıldız, Tükiye'de ilk kez mayınlarla ilgili Ottowa Sözleşmesi'nin uygulanması için yapılan suç duyurusunda Sarıtaş köyünün muhtelif alanlarına askeri görevlilerce anti-personel mayınları yerleştirilmiş olduğunu geçimini hayvancılık ve tarım ile sağlayan kendisi, ailesi ve köy halkı açısından bu mayınların hayati risk taşıdığını belirtti.
Ayrıca suç duyurusunda, köyde bir kişinin mayına basarak öldüğü ve büyükbaş hayvanların da telef olduğu ifade edildi. Sözleşme gereğince imha edilmemiş ve gerekli tedbirler alınmamış mayınlar nedeniyle yaşam hakkı, serbest dolaşım özgürlüğü, mülkiyet hakkının ihlal edildiği belirtildi.
"Köye geri dönüşlerde sıkıntı yaratacak"
Savcılık, Ottowa sözleşmesinin süresinin dolmadığını ve mayın alanlarının işaretlendiğini gerekçe göstererek kovuşturma yapılmasına gerek olmadığına karar verdi.
Avukat Barış Yıldırım, "Bir yılda bu kadar mayın nasıl temizlenecek" diye soruyor.
"Mayınların ömürleri çok uzun olduğu ve yerleri değiştirildiği için hepsinin yeri dahi bilinmiyor. Yerlerini bildiklerini de imha etmiyorlar. Özellikle ileride zorla köylerinden göç ettirilenler geri dönmeye başladığında bu mayınlar çok ciddi sorunlar üretecek."
Toprakta yaklaşık 1 milyon mayın var
Uluslararası Mayın Yasaklama Kampanyası'nın hazırladığı Monitör Karamayınları 2012 Raporu'nda dikkat çeken noktalar şöye:
* Türkiye'nin araştırma ve eğitim amaçlı elinde bulundurduğu antipersonel mayın sayısı sözleşmeye taraf olduğu 2004'te 16.000 iken bu sayının 2012'de 15.100 olduğu bildirildi.
* Türkiye'de toprağa döşeli mayınların temizliği ile ilgili gelişme yok. Toprağa döşeli mayın sayısı 2011 yılında 977.163 iken 2012 yılında bu sayıda sadece 244 azalma görüldü.
* Türkiye, misket bombaları kalıntıları ve savaştan arta kalan diğer patlayıcılarla kirlenmiş durumdayken bunlardan etkilenen bölgeleri tespit etmedi.
* Türkiye'de ulusal mayın eylem otoritesi veya mayın eylemi merkezi bulunmuyor.
* Mayın ve savaştan arta kalan patlayıcı maddeler nedeniyle yaşanan kayıpların ilişkin toplam sayı bilinmiyor. Mağdur desteği ve hizmetlere erişim konusunda önemli bir değişiklik yok. (NV)
