Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen), 6 Şubat 2023’te yaşanan Maraş merkezli depremlerin ardından geçen 30 aya rağmen deprem bölgelerinde eğitim, barınma ve yaşam hakkı sorunlarının sürdüğünü açıkladı. "Deprem Bölgesindeki İllerde Eğitimin Durumu" başlıklı raporda çocukların aradan geçen 2,5 yıla rağmen hâlâ konteyner sınıflarda hijyen, güvenlik ve öğretmen güvencesizliği ile baş başa bırakılmış olmasını “imkânsızlık” değil, siyasi bir tercih olarak yorumlandı.
Raporda kamusal eğitim politikalarının bu bölgelerde terk edildiği vurgulandı. Çalışmanın amacı “Yalnızca yaşananları hatırlatmak değil; depremin üzerinden 30 ay geçmesine rağmen kentlerin yeniden inşası, eğitimin durumu ve olası afetlere karşı hazırlık düzeyine dikkat çekmek” olarak açıklandı.
7 milyon çocuk "Afrika ülkeleri düzeyinde" aç
Güvensizlik, yetersiz beslenme, emek sömürüsü
Raporda şu bulgular öne çıktı:
Hatay’da kalıcı konutların üçte biri teslim edildi, 180 konteyner kentte yaklaşık 180 bin yurttaş, 80 bin öğrenci ise konteyner sınıflarda yaşam mücadelesi veriyor. Okulların bir kısmı ikili öğretime geçmiş, bazıları ise birden fazla okul tarafından ortak kullanılıyor. Şantiye ve ağır araç trafiği çocukların güvenliğini tehdit ediyor. Personel eksikliği nedeniyle okulların temizliği kaderine terk edildi. Bu nedenle velilerden “bağış” adı altında ücret toplanıyor.
Adıyaman’da 8 prefabrik ve 1 konteyner okulda eğitim sürüyor. 13.800 öğrenci taşımalı eğitime devam etmektedir. Öğrencilerin %62’si beslenme desteği alamazken, ortaokul ve liselilerin %48’inin internet veya cihaz erişimi yok. Kalabalık sınıflar, taşımalı eğitim, yetersiz beslenme ve internet erişimi eksikliği öğrencilerin başarısını düşürüyor. MESEM uygulamaları ve mevsimlik işçilik çocuk emeği sorununu artırıyor.
Malatya’da 77 bin kişi konteyner kentlerde yaşamaya devam ederken binlerce çocuk geçici koşullarda eğitim görüyor. Planlanan 2.200 dersliğin sadece 857’si tamamlandı. Rehber öğretmen yetersizliği nedeniyle psikososyal destek sağlanamıyor.
"Erken yaşta evlilikler arttı"
Maraş’ta 356 okul kullanılamaz hale geldi; 5 konteyner okulda eğitim devam ediyor. Kırsalda kız çocuklarının eğitime devamı azaldı, devamsızlık ve erken yaşta evlilikler arttı.
Adana’da hasar gören 35 okulun durumu kamuoyundan gizlenirken, bazı riskli binalarda eğitim devam ediyor. İkili öğretim ders sürelerini kısaltıyor, temizlik ve güvenlik sorunları büyüyor.
Urfa, Osmaniye, Kilis, Diyarbakır, Antep ve Elazığ’da da konteyner okullar, tamamlanmayan inşaatlar, öğretmen açığı, kalabalık sınıflar ve hijyen yetersizliği öne çıkıyor.
Urfa'da şüpheli çocuk intiharları iddiası meclis gündeminde
Deprem bölgesi okullarına ilişkin talepler
Konteyner okullar kapatılmalı, depreme dayanıklı, altyapısı tamamlanmış okullar hizmete alınmalıdır.
Her öğrenciye ücretsiz yemek, temiz su, kırtasiye, dijital erişim ve ulaşım desteği sağlanmalıdır.
Tüm eğitim emekçilerine güvenceli, kadrolu istihdam sağlanmalı; geçici modellere son verilmelidir. Eşit işe eşit ücret uygulanmalı, iş sağlığı ve güvenliği eksiksiz sağlanmalıdır.
Norm kadro adaleti sağlanmalı, branş dışı görevlendirmelere son verilmelidir. Barınma sorunu için lojman ve kira desteği hayata geçirilmelidir.
MESEM ve çocuk emeği sömürüsü son bulmalı; mevsimlik işçi çocukların eğitimi için telafi ve gezici eğitim programları uygulanmalıdır.
Kamu kaynakları özel okullara değil, kamusal, bilimsel, laik, cinsiyet eşitlikçi ve anadilinde eğitime aktarılmalıdır.
Acele kamulaştırma ve rezerv alan uygulamaları durdurulmalı; okul ve şantiye çevrelerinde güvenlik önlemleri alınmalıdır.
Deprem bölgeleri başta olmak üzere herkes için güvenli ve sağlıklı barınma hakkı güvence altına alınmalıdır.
Beklenen depremler ve diğer doğal afetlere karşı tüm eğitim kurumlarında afet hazırlık planları yapılmalı, güvenli toplanma alanları oluşturulmalı ve düzenli tatbikatlar gerçekleştirilmelidir.
(NÖ)
