Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'ne muhalefet şerhi düştü. 222 sayfalık muhalefet şerhinde, bütçenin Türkiye’nin derinleşen ekonomik ve sosyal sorunlarına çözüm üretmediği belirtildi.
Şerhte ayrıca, NATO’nun savunma harcamalarını artırma kararının Türkiye ekonomisini daha da zorlayacağı ve hükümetin güvenlikçi politikalardaki ısrarının bölgesel barış perspektifini zayıflattığı ifade edildi.
MA'nın aktardığına göre şerhte, NATO’nun savunma harcamalarını Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 5’ine çıkarma kararının Türkiye ekonomisini ciddi şekilde olumsuz etkileyeceği ve sosyal alanlara ayrılan bütçeyi daraltacağı vurgulandı.
Bu kararın küresel silahlanma yarışını hızlandırarak gerilim ve çatışma risklerini büyüteceği kaydedildi. Şerhte ayrıca, "NATO’nun savunma adı altında harcamalarını devasa boyutlarda artırma kararı alması, derinleşen küresel hegemonya krizinin boyutunu gözler önüne sermektedir" denildi.
Şerhte, AKP’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik "tasfiye" ve "güvenlikçi" politikalarda ısrar etmesinin çözüm üretmeyeceği belirtildi. Bu yaklaşımın Türkiye’yi Suriye’nin geleceğinde etkisiz bir aktör haline getirdiği vurgulandı. Bölgedeki Kürtlerin, Arapların ve farklı inanç topluluklarının ihtiyaç ve beklentilerinin görmezden gelinmesinin yanlış olduğu ifade edilen şerhte, Kürtlerin dışlandığı her denklemin kaybetmeye mahkûm olduğu dile getirildi.
"Demokratik dış politika kaçınılmaz"
Kürtlerin tasfiye edildiği dönemin geride kaldığı ve bugün tüm aktörlerin bu realiteye göre hareket ettiği belirtilen şerhte şunlar belirtildi:
"AKP iktidarının Kürt fobisinden kaynaklanan güvenlikçi ve askeri perspektife mahkûm edilmiş dış politikadan uzaklaşması, yeni bir barışçıl, şeffaf ve demokratik perspektife geçiş yapması artık kaçınılmazdır. Böylesi bir yaklaşım, Türkiye’nin bölgesel barış ve istikrarda önemli bir aktör olmasına kapı aralayacaktır. Uzun yıllardır sürdürülen gerilim diplomasisi yerine şeffaf ve demokratik müzakereci bir anlayış, hem bölge halklarının barış talebini karşılayacak hem de bölgede yeni çatışma alanları açmaya çalışan yerel, bölgesel ve küresel çıkar gruplarının provokatif çabalarını boşa düşürecektir."
"Sürece duyarsız bir şekilde hazırlanmıştır"
"2026 Bütçesi Kürt sorununda yaşanan demokratik ve barışçıl çözüm çabalarının yoğunlaştığı bir dönemde, bu gelişmelere duyarsız bir şekilde hazırlanmıştır" ifadesinin de yer aldığı şerhte, böylesi bir dönemde söz konusu bütçenin kabul edilemez olduğuna dikkat çekildi.
Şerhte, "Oysa içerisinde bulunduğumuz dönem ve koşullar bu ezberlerden vazgeçmeyi zorunlu kılmaktadır. 2026 Bütçe tercihleri daha önce sürekli gerekçe olarak sunulan olağanüstü koşullar devam ediyormuş gibi, 1 Ekim 2024’ten bu yana olağanüstü gelişmeler yaşanmamış gibi, 27 Şubat Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı yapılmamış gibi hazırlanmıştır" diye kaydedildi.
Emek ve barış bütçesi
DEM Parti, şerhinde ihtiyaç duyulanın "Ekmek ve Barış İçin Bütçe" olduğunu belirterek, halkın kaynaklarının güvenlikçi politikalara değil kamusal hizmetlere yönlendirilmesi çağrısında bulundu. Şerhte, önerilen bütçenin ücretsiz eğitim, sağlık ve barınma hizmetlerini güçlendirmeyi ve milyonlarca işsize istihdam sağlayacak yatırımları içermesi gerektiği vurgulanarak devamında şunlar kaydedildi:
"Emek ve Barış Bütçesi; bölgede ve dünyada barıştan yana politikaları esas alır. En düşük emekli maaşını en az yoksulluk sınırının yarısı düzeyine (bugün 46 bin lira) çıkartır, emeklilere bir asgari ücret bayram ikramiyesi verir, kademeli emeklilik sistemini getirerek EYT mağdurlarının adil bir şekilde emekli olmalarını sağlar. Asgari ücreti yoksulluk sınırının en az yarısı olacak şekilde (bugün 46 bin lira) belirler, vergi dilimlerini tüm emekçiler lehine güncelleyerek yeniden düzenler, işsizliği önlemek için kamusal istihdam garantisi ve desteği sağlar, işsizlik Fonu’nu yalnızca işçiler ve işsizler yararına kullanır, her türlü güvencesiz istihdama son verir, herkese güvenceli iş ve gelir güvencesi sağlar, grevli ve toplu sözleşmeli sendikal hak ve özgürlüklerin önündeki engelleri kaldırır, işçi sağlığı ve güvenliğini tavizsiz uygular."
Birçok başlığın yer aldığı ve demokratik entegrasyon ile yeni anayasa vurgusunun yapıldığı şerhte, özetle 2026 bütçesinin yoksulluğu, işsizliği ve borçluluğu azaltmadığı; aksine daha da derinleştirdiği ifade edildi. Şerhte, sermayeyi koruyan vergi politikalarının sürdüğü, çocuk emeğinin arttığı, iş cinayetlerinin devam ettiği ve bütçenin Kürt meselesinin çözümüne duyarsız kaldığına dikkat çekildi.
TIKLAYINIZ: DEM Parti’nin 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’ne düştüğü şerhin tamamı
(AB)
