DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, okulların açılmasına kısa bir süre kalırken çocuk yoksulluğunu Meclis gündemine taşıdı: “Her 10 çocuktan 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında, her 10 ailenin 1’i çocuklarına ne yeni giysi alabiliyor ne de günlük taze meyve-sebze ihtiyacını karşılayabiliyor"
Çelenk, Türkiye’de giderek derinleşen çocuk yoksulluğu ve çocukların iş cinayetlerinde yaşamını yitirmesini Meclis gündemine taşıdı. Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde Çelenk, çocukların eğitim ve sağlıklı beslenme hakkının ağır bir biçimde ihlal edildiğine dikkat çekerek, “Çocuklara okulda ücretsiz yemek ve süt desteği sağlanmalı. Her 10 çocuktan 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski atlında, çocuğun yeri tarla, fabrika ya da atölyeler değil, okuldur” dedi.
“Çocuklar iş cinayetine kurban gidiyor”
Önergede, İSİG verilerine göre yalnızca 2024 yılında 14 yaş ve altı 22, 15-17 yaş arası 46 çocuğun çalışırken yaşamını yitirdiğine işaret edildi. 2025’in ilk dört ayında ise en az 19 işçileştirilmiş çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bunun en son örneği, Mersin’in Akdeniz ilçesinde sürücünün serviste tamiri yapılan TIR’ı alandan çıkardığı sırada çarptığı Emir Kılınç oldu. Emir’in babası, olaydan sonra, “Oğlum 16 yıl yaşadı, 8 yılı sanayide geçti” ifadelerini kullanmıştı.
Çelenk, özellikle Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programı kapsamında iş kazalarında ölen çocukların artışının tabloyu daha vahim hale getirdiğini vurgulayarak, “Bu durum, çocuk yoksulluğu ile çocuk emeği sömürüsü arasındaki doğrudan bağlantıyı açıkça ortaya koyuyor” ifadesini kullandı.
“Her 5 çocuktan 1’i okula aç gidiyor, çocukların temel ihtiyaçları karşılanamıyor”
Önergede OECD’nin “Hayat Nasıl 2024” raporuna göre Türkiye’de her 5 çocuktan 1’inin okula aç gittiği belirtildi. TÜİK verilerine göre ise hanelerin yüzde 21,2’si yoksulluk sınırının altında yaşıyor, geniş ailelerde bu oran yüzde 26,9’a çıkıyor. Ankara Tabip Odası’nın 2025 verilerine göre, 2018’de 122 bin 489 olan ailesi yanında temel ihtiyaçları karşılanamayan çocuk sayısı, 2025’in ilk yarısında 171 bin 895’e yükseldi. Bu artışın son 7 yılda yüzde 40’a ulaştığına dikkat çekildi.
Aynı rapora göre, 10 çocuktan 4’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. Her 10 aileden 1’i çocuklarına yeni giysi alamıyor, yine her 10 aileden 1’i çocuklarının günlük taze meyve ve sebze ihtiyacını karşılayamıyor.
“Çocuğun yeri okul, çocuğun işçisi olmaz”
Yetersiz beslenmenin çocuklarda büyüme geriliği, bağışıklık zayıflığı, vitamin ve mineral eksiklikleri, kansızlık, öğrenme güçlüğü gibi sorunlara yol açtığını belirten Çelenk, “Bu yalnızca sağlık hakkını değil, aynı zamanda eğitim hakkını da doğrudan ihlal ediyor” dedi. Çelenk sözlerini şöyle sürdürdü:
Çelenk’in Bakan Tekin’e yönelttiği sorular şunlar oldu:
*2024-2025 eğitim-öğretim yılında yoksulluk nedeniyle okulu bırakmak zorunda kalan çocukların sayısı nedir? Bu çocukların yaş, cinsiyet ve bölgesel dağılımına ilişkin veriler kamuoyu ile paylaşılmakta mıdır?
*Bakanlığınız, çocuk yoksulluğunun eğitim hakkı üzerindeki etkilerini ortaya koyan düzenli ve kapsamlı bir çalışma yürütmekte midir? Varsa bu çalışmanın sonuçları nelerdir? Okulların açılmasına sayılı günler kala, tüm eğitim kurumlarında en az bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek sağlanmasına yönelik herhangi bir program veya hazırlık yapılmakta mıdır? Bu konuda pilot uygulama planı var mıdır?
*Gelişme çağındaki tüm çocuklara ücretsiz süt desteği verilmesi yönünde Bakanlığınızın yürüttüğü veya planladığı bir çalışma mevcut mudur? Bu konuda ayrılan bütçe veya öngörülen hedef nedir?
*Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programı kapsamında çalışırken iş kazalarına maruz kalan çocuklara ilişkin olarak Bakanlığınızın elinde bulunan veriler nelerdir? Bu programda bugüne kadar kaç çocuk iş kazası geçirmiş, kaçı ağır yaralanmış ve kaçı hayatını kaybetmiştir? Ayrıca MESEM kapsamında çalıştırılan çocukların kaçının eğitimini yarıda bırakarak okuldan koptuğuna dair güncel veriler mevcut mudur?
(EMK)
