Dünya Bankası'nın (DB) hazırladığı bir rapora göre, biyo-yakıtlar gıda fiyatlarının küresel ölçekte tahmin edilenin ötesinde, yüzde 75 artmasına sebep oldu.
Henüz yayınlanmayan eleştirel analiz, gıda kriziyle ilgili bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma. Rapor, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD), tarımsal yakıtların yüzde 3 fiyat artışına sebep olduğu iddiasıyla ciddi şekilde çelişiyor.
Çalışma, sera gazı salımını azaltmak için biyo-yakıtlara bel bağlayan ABD ve Avrupa hükümetleri üzerindeki baskıyı artıracak. Üst düzey kaynaklar, nisanda hazırlanan raporun ABD Başkanı George Bush'u sıkıştırmamak için yayınlanmadığını söyledi.
Haber, gıda krizine karşı yapılacaklar ve biyo-yakıtlarla ilgili politikaların da tartışılacağı Japonya'daki G8 Zirvesi öncesinde geldi.
İnsani yardım kuruluşu Oxfam'dan Robert Bailey "Siyasi liderler biyo-yakıtların gıda krizinde oynadığı büyük rolü görmezden gelemeye eğilimli" dedi.
"Büyük resmi görmemiz önemli. Siyasetçiler endüstriyi mutlu tutmaya çalışırken yoksul ülkelerde insanlar yiyecek bulamıyor."
DB, artan gıda fiyatlarının tüm dünyada 100 milyon insanı yoksulluk sınırının altına ittiğini, Bangladeş'ten Mısır'a çeşitli ülkelerde isyanların çıkmasına yol açtığını tahmin ediyor.
Bush, fiyat artışını Hindistan ve Çin'den gelen talep artışına bağlamaya çalışmıştı ama rapor bunu da yalanlıyor. Hatta rapora göre Avustralya'da ardı ardına yaşanan kuraklıkların bile gıda krizine kısıtlı bir etkisi oldu.
Nisandan bu yana Britanya'da tüm benzin ve dizel yakıtların yüzde 2,5'inin biyo-yakıtlardan oluşması zorunlu. Avrupa Birliği 2020'ye kadar bu oranı yüzde 10'a çıkarmayı hedefliyor.
Rapor, biyo-yakıtların yanı sıra gübre ve enerji fiyatlarındaki artışın da gıda fiyatlarına etki ettiğini söylüyor. Çalışmaya göre 2002'den bu yana incelenen gıdaların fiyatı yüzde 140 arttı.
Biyo-yakıtların gıda fiyatlarına etkisi de üç şekilde oldu. Birincisi hububat üretimi yiyecekten yakıta kaydı ve ABD'deki mısır üretiminin üçte biri, AB'deki bitkisel yağ üretiminin de yarısı biyo-dizel ve etanol için ayrıldı.
İkincisi, çiftçiler biyo-yakıt üretimi için arazi ayırmaya teşvik edildi. Üçüncüsü de, bu durum hububat üzerinde finansal spekülasyona yol açtı ve fiyatlar arttı.(EÜ/EZÖ)
* Bu haberi the Guardian'dan Erhan Üstündağ kısaltarak Türkçeleştirdi.
