Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) ifade özgürlüğü davalarıyla karşılaşmaması için yasal değişiklikler yapılması gerektiğini, bunlar çalışıp Bakanlar Kurulu'na ileteceklerini söylüyor.
Böyle bir çalışma zaten mevcut. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Ocak 2007'de, Hrant Dink'in öldürülmesinin ardından hükümet 301. maddenin değiştirilmesini gündemine aldığında, hangi yasa ve maddelerin ifade özgürlüğüne engel olduğunu sıralamıştı. Bu çalışmayı, dönemin TİHV Başkanı Yavuz Önen, bir mektupla Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a göndermişti.
Yalnızca TCK değil
TİHV, bu çalışmada, Ceza Yasası'nda ifade özgürlüğüne engel olduğu için değişmesi gereken en az 14 madde olduğunu belirtmiş, ayrıca, Terörle Mücadele Yasası, Atatürk'ü Koruma Yasası, Basın Yasası ve RTÜK Yasası gibi yasaların da düşünceyi ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı nitelikte olduğuna da dikkat çekmişti. Bu liste, TİHV'nin 2007 Türkiye İnsan Hakları Raporu'nda da yer alıyor.
Yalnızca yasalarla olmuyor
Başbakan'a mektubunda ifade özgürlüğünün yalnızca yasalarla sağlanamayacağını söyleyen Önen, devlet yönetme pratiğinin de bu özgürlüğünün önünde engel olduğunu, devlet yönetiminde yer alan herkesin topluma ve devlete insan hakları ve demokrasi ışığında yaklaşması gerektiğinin, örnekler vererek altını, altını çizmişti.
TCK'deki ifade özgürlüğüne engel maddeler
TİHV'nin TCK'yle ilgili madde listesi de şöyleydi.
84. madde: İntihara teşvik ve yardım
125. madde: Onur, şeref ve saygınlığı rencide etme, kamu görevlisine hakaret
132. madde: Haberleşmenin gizliliğini ihlal
134. madde: Özel hayatın gizliliği
215. madde: Suçu ve suçluyu övme
216. madde: Halkı kin ve düşmanlığa tahrik
218. madde: Basın yoluyla kamu barışına karşı işlenen suçlar
285. madde: Soruşturmanın gizliliğini ihlal
286. madde: Soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde ses ve görüntü kaydı
288. madde: Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs
299. madde: Cumhurbaşkanına hakaret
301. madde: Türklüğü, cumhuriyeti, devletin kurum ve organlarını aşağılama
305. madde: Temel millî yararlara karşı faaliyette bulunmak için yarar sağlama
318. madde: Halkı askerlikten soğutma (TK)
