Aile Bakanlığı, Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) ve Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ile birlikte hazırladığı "çalışan kadına kreş yardımı" projesinin satırbaşlarını kamuoyuyla paylaştı.
AÇEV'den Ayla Göksel ve KAGİDER'den Nuray Özbay, bianet'e bu yardım projesinin iki senelik bir çalışmaya dayandığını anlattı.
Özbay, önerilerinin genel itibarıyla kamuoyuna açıklananlarla uyuştuğunu söylerken, "Kadınların ne kadarı başvuracak, tüm kadınlar faydalanabilecek mi, yeni kreşlerin açılacak mı, ancak uygulanmaya başladığında açığa kavuşacak" diye konuştu.
Yardım projesi ne getiriyor?
Projenin satırbaşları şöyle:
* 0-5 yaş arası çocuğu olan çalışan kadınlara, kreş parası devlet tarafından ödenecek.
* Yardımdan faydalanmak için kadının Aile Bakanlığı'na başvurması gerekecek.
* Bakanlık tarafından oluşturulan Soybis sistemi çerçevesinde, başvuran kişinin gelir düzeyi belirlenecek. Kadınların yardımdan faydalanıp faydalanamayacağı, oluşturulacak gelir puanlamasına göre belirlenecek.
* Para doğrudan kreşlere ödenecek.
* Yardımın miktarı net olmasa da, Bakanlık yetkilileri sivil toplum kuruluşlarının talebinin 300 lira civarında olduğunu açıkladı.
* Bir sonraki aşamada, kadın kooperatifleri aracılığıyla her mahalleye kreşler kurulacak.
İlk etapta 700 bin kadının başvurması bekleniyor
Göksel, projenin asıl amacının kadın istihdamını arttırmak olduğunu belirtiyor. Konunun devletin gündemine girmesinin önemli bir gelişme olduğunu söylüyor.
"Kadın istihdamının önündeki en büyük engel çocuk bakımı. Dolayısıyla buna ilişkin bir destek mekanizması oluşturmak gerekiyor.
"Devletin bu konuda hiçbir politikası yokken, şu anda devletin gündemine, AKP'nin seçim beyannamesine ve hükümet programına girdi. Fatma Şahin kendi bakanlığı bünyesinde bu konuyu daha farklı bir noktaya taşıdı.
"Uygulanmaya başlandığında mutlaka eksikler olacaktır. Ama en azından bunu yapmaya niyetli olmalarından mutluyuz."
Özbay da bu teşvikten ilk etapta 700 bin civarı kadının faydalanacağını tahmin ettiklerini söylüyor. Açıklanan taslaktaki gelir düzeyi koşulunun ise kendi önerilerinde yer almadığını ifade ediyor:
"Biz bu modeli her gelir grubundan tüm çalışan kadınlara yönelik evrensel bir sistem olarak konumlandırdık. Gelir durumunun tespiti Bakanlık'ın önerileriyle ortaya çıktı."
İş Kanunu yeniden düzenlenmeli
İş Kanunu'na göre, 150'nin üzerinde kadın işçi çalıştıran işverenin kreş açması ya da kreş imkanı sunması gerekiyor. Ancak yasa uygulanmıyor ve denetlenmiyor. Ayrıca cezayı ödemek kreş imkanı sağlamaktan daha ucuza geliyor.
Özbay, "Bu konu yasalaşırken, İş Kanunu'ndaki ilgili maddenin işverenlerin suistimal edemeyeceği bir şekilde değiştirilmesi gerekiyor" diyor. Ancak Türkiye şartlarında uygulanabilmesi için işverene yük oluşturmaması gerektiğini de söylüyor.
Göksel de işverene zorunluluk yerine teşvik sağlanması gerektiği görüşünde.
"Çocuk bakımı devlet, veli ve işverenin ortak paylaşması gereken bir şey. İşverene yükümlülük olarak değilse de, yapanlara teşvik sağlanabilir. Mesela vergiden düşülebilir."
Kreşlerde kalite kriterleri ve denetim
Özbay, "Bir süre sonra modelin sürdürülebilirliği açısından yeni kreş ihtiyacı da doğacak. Bakanlık da bu konuyu göz önünde bulunduruyor" diyor.
Göksel de Bakanlığın denetim sistemini, kalite standartlarını planlaması gerektiğinin altını çiziyor. "Kadın istihdamı çok önemli ama çocuklarımızı emanet edeceğimiz kurumların belli standartları olması lazım."
Yardım projesi basına yansıdığından beri KAGİDER'i birçok anne ve bekar baba arıyormuş. Özbay, "Çocuk bakımı toplumsal bir sorumluluk. Modelde annelik üzerinden gitmedik. Ama Bakanlık bunu bir kadın istihdamı teşviği olarak konumlandırmak istiyor. İleride bunun erkekler için de uygulanması mutlaka gündeme alınması gereken bir konu" diyor. (ÇT)
.jpg)
