32 sivil toplum kuruluşu ortak bir açıklama yaparak hapishanelerde anneleriyle beraber tutulan 0-6 yaş çocuklar ve anneleri için özgürlük talep etti.
Açıklamada Türkiye’de annesi hakkında hapis hükmü verilen 0-6 yaş çocuklar için üç gelecek olduğu belirtildi.
“Dışarıda kendisine bakacak yakınları varsa onların yanında kalabilir, kendilerine bakacak kimse yoksa hapishanede anneleriyle tutulabilir veya “devlet korumasında” olan çocuk yuvasına yerleştirilebilirler.
“Anneler, dışarıda bakacak kimselerinin olması halinde dahi emzirmek ve güvenlik gibi nedenlerle çocuklarının yanlarında kalmasını isteyebilir.”
Çocuğun üstün yararı
STK'ların verdiği bilgiye göre, Türkiye’de annesiyle beraber hapiste tutulan 0-6 yaş arası 500’den fazla çocuk bulunuyor.
TIKLAYIN - HAPİSTEKİ 4 YAŞINDAKİ OTİZMLİ ÇOCUK İÇİN "YUMURTA" MÜCADELESİ VERİYORLAR
Açıklamada bu çocuklardan birinin, yüzde 40 engelli raporu olan PA’nın şahsında duruma dikkat çekildi.
“PA annesiyle birlikte hapishanede tutulan çocuklardan biri. Hükümlü ya da tutuklu olmasa da 2 yıldır o da annesi gibi mahpus, çünkü 4 yaşında ve atipik otizmli olmasına karşın hapishane koşulları onun için de geçerli.”
PA’nın rehabilitasyonu için uygun koşulların hapishanelerde sağlanmasının mümkün olmadığına değinilen açıklamada, Türkiye’nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararının temel olduğunu vurguladığı belirtildi ve diğer sözleşmeler de hatırlatıldı.
“Türkiye’nin yine taraf olduğu Engelli Haklarına Dair Sözleşme’de ‘Engelli çocuklarla ilgili tüm eylemlerde, çocuğun üstün yararının gözetilmesine öncelik verilecektir’ ifadesi yer alır.”
Mevzuat
Açıklamada anayasaya ve Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 65. maddesine de atıfta bulunuldu.
“Hükümlünün Bakıma Muhtaç Çocuklarının Barındırılması başlığını taşıyan bu madde içinde 0-6 yaş grubundaki çocukların anneleriyle kalabileceği, onlara yaş, durum ve ihtiyaçlarına göre yiyecek ve içecek verileceği, bu çocukların 3 yaşından sonra hakim kararıyla çocuk yuvalarına veya yetiştirme yurtlarına yerleştirilebileceği belirtiliyor.
“Bu kanunun 105/A maddesinde ise ‘Sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan ve koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan kadın hükümlüler’ için denetimli serbestlik öngörülüyor.
“Kanunun ‘Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar ile kısa süreli hapis cezalarının özel infaz şekilleri’ başlıklı 109 ve 110. maddelerinde ise 0-6 yaş çocuğu olan kadınlara özgü bir düzenleme bulunmuyor.”
TIKLAYIN - ÜÇ YAŞINDA CEZAEVİNDE, OYUNCAĞI "TOMA"
Alternatif yöntemler
Açıklamada yaşlılar, engelliler, ağır hastalar gibi 0-6 yaş grubunda çocuğu olan kadınların da hapsedilmemesi, hapsetmeye alternatif yöntemler kullanılabilmesinin gerekliliği vurgulandı.
“Bu nedenle yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç vardır. Bu düzenlemelere, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un denetimli serbestliği düzenleyen maddeleri ile ‘Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar’ başlıklı bölümden başlanabilir ve öngörülen süreler uzatılarak birçok annenin çocuğu ile birlikte hapiste tutulması haline son verilebilir.
“PA ve annesi söz konusu olduğunda denetimli serbestlik konusunda süre uzatımı çözüm değildir ve özel düzenlemelere ihtiyaç bulunmaktadır.
“Var olan mevzuata göre 0-6 yaş çocuğu ile hapishanede tutulan siyasi mahpuslar denetimli serbestlikten yararlanamamaktadır. İnfaz sürecinde yaşanan bu ayrımcılık ortadan kaldırılmalı ve siyasi mahpusların da denetimli serbestlikten faydalanmasının önü açılmalıdır.”
İmzacılar
Açıklamaya imza atan kuruluşlar: Başak Kültür ve Sanat Vakfı, Bebek Ruh Sağlığı Derneği, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği / Türkiye Hapishane Çalışmaları Merkezi, Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Ağı, Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği, Dışarıda Deli Dalgalar İnisiyatifi, Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi, Engelli Kadın Derneği, Eşit Haklar İçin İzleme Derneği, Görülmüştür, Gündem Çocuk Derneği, İnsan Hakları Araştırmaları Derneği, İnsan Hakları Derneği Genel Merkezi, İstanbul LGBTİ Dayanışma Derneği, İstanbul Otizm Vakfı, Kadınlarla Dayanışma Vakfı, KAOS GL, Mahsus Mahal Derneği, Özgürlükçü Demokrat Avukatlar, Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği, Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği, Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği, Tarlabaşı Toplumunu Destekleme Derneği, Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı, Toplumsal Dayanışma İçin Psikologlar Derneği, Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı, Türkiye Kas Hastalıkları Vakfı, Türkiye Sakatlar Derneği, Umut Işığı Özürlü Çocukları Destekleme Derneği, Yüksek Öğrenimde Rehberliği Tanıtma ve Rehber Yetiştirme Vakfı. (YY)
