Her ay 250 bin çocuk ve genç, HIV/AIDS virüsü kapıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) tahminlerine göre, gelişmekte olan ülkelerde yaşları 5 ile 14 arasında olan 252 milyon çocuk işçi ve yaşları 5 ile 11 arasında yaklaşık 60 milyon çocuk, tehlikeli koşullarda çalışıyor.
"Dünya Çocuk Günü" nedeniyle Çocuk Vakfı'nca güncelleştirilen "Yeni Binyılın Dünya Çocukları-Sayısal Çocuk Uyarı Raporu"na göre, zengin ülkelerde de yoksulluk ve çocuk işgücü alanında istismar yaygınlaşıyor. Yoksulluk, sağlık ve eğitim alanındaki kazanımları da ciddi boyutlarda tehdit ediyor.
2 milyon çocuk seks pazarında
10 yaşında olgunlaşan, 20 yaşında yaşlanan, 30 yaşında ölen yaklaşık 2 milyon çocuk, her yıl seks pazarına sokuluyor. Tayvan, Filipinler, Tayland, Vietnam, Kamboçya, Endonezya, Rusya, Romanya, Polonya, çocukları pazarlayan ülkeler arasında ilk sıralarda yer alıyor.
İnternet aracılığıyla çocuk pornografisi yaygınlaşıyor ve önlenemiyor.
Aşılanma oranı çok düşük
Türkiye'de canlı doğumda ölüm oranı, Doğu'da binde 62, Batı'da binde 33. Bebek ölüm sayıları en yüksek iller, Ankara, İstanbul ve Bursa.
Doğudaki çocukların yüzde 30'u beş yaşın altında kronik beslenme yetersizliği ile karşı karşıya iken batıda bu oran yüzde 10. Türkiye'de hiç aşı olmayan çocuk oranı yüzde 4.
12-23 aylık çocukların yalnızca yüzde 40.7'si aşılı. Türkiye'de her üç çocuktan biri sağlıklı beslenemediği için gelişme ve büyüme bozukluğu içinde. Beslenme bozuklukları değerlendirmesine göre bodurluk oranı yüzde 16, kavrukluk oranı yüzde 1.9 ve düşük tartılılık oranı yüzde 8.3.
İyot eksikliği önemli bir beslenme bozukluğu göstergesi ve Türkiye'de iyotlu tuz kullanan aile oranı yüzde 18. Türkiye'de sağlıklı tuvaleti olmayan hane halkı yüzdesi 31.3. Sağlıklı içme suyu olmayan hane halkı yüzdesi ise 26.2.
2-14 yaş grubunda, 16 milyon çocuk sağlıklı spor yapma ortamından yoksun. Ülkemizde her gün 3 bin çocuk ve genç, sigaraya başlıyor. Tiryakilerin yüzde 90'ı 11-19 yaş arasında sigaraya alışıyor. Çocukların yüzde 75'i ise pasif içici konumunda. Ülkemizde sigaraya başlama yaşı 11'e kadar düşüyor.
Çalışan çocuklar
Türkiye'de 6-14 yaş grubundaki çalışan çocuk sayısı 1.07 milyon. Sağlığa zararlı işlerde çalışan çocukların oranı yüzde 60. Ağır sanayide çalışan çocuklarda yaralanma oranı yüzde 26, tarım sektöründe yüzde 12, taşıma ve komünikasyon sektöründe ise yüzde 18. Çocukların yüzde 50'den fazlası stresli bir ortamda çalışıyor.
Çocukların yüzde 60'tan fazlası eve yorgun geliyor. Çocukların yüzde 80'den fazlasının boş zamanı yok. Çalışan çocukların yüzde 30'u okula gitmiyor. Yüzde 10'dan fazlası haftada 56 saat veya daha fazla çalışıyor.
İstanbul'da sokakta çalışan çocukların sayısının 5 bin olduğu tahmin ediliyor. Çocukların işgücüne katılımı kırsal yörelerde yaklaşık yüzde 15, kentsel alanlarda ise yaklaşık yüzde 4.
Çocuk suçluluğu
Son 5 yılda çocuğa karşı işlenen suçlarda artış gözleniyor. Örselenen, cinsel tacize ve şiddete maruz kalan çocuklara yönelik hak ihlalleri izlendiği gibi çocuk istismarına yönelik projelerin uygulanmasına da başlanamıyor. Çocuklar reklam, müzik ve gösteri dünyasında yoğun bir şekilde örseleniyor ve tecimsel yaklaşımların aracı durumuna getiriliyor.
Türkiye'de sanık sandalyesine çıkan çocukların sayısında son 5 yılda artış gözleniyor. Çocuk ıslahevlerinde ve annelerinin yanında cezaevlerinde kalan çocuk sayısı her geçen yıl artıyor.
Türkiye'de işkenceye maruz kalanların yüzde 10'u çocuk. Türkiye'de intihar edenler 15-24 yaş arasında yoğunlaşıyor ve yaş ilerledikçe bu sayı giderek azalıyor.
Türkiye, dünyada özürlü insan sayısının bilinmediği birkaç ülkeden biri. WHO (Dünya Sağlık Teşkilatı) tarafından yapılan bir tahmine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 12'si özürlü.
Bu ise 0-18 yaş grubunda 9 milyon özürlü ya da özel ihtiyaçları olan çocuğun olduğu anlamına geliyor. Özürlü çocukların okullaşma oranı, yaklaşık yüzde 2.
Eğitimde ayrımcılık
54 ülkede yapılan araştırma sonuçlarına göre, kırsal kesim ve şehir çocuklarının ilkokula gitme oranları arasındaki fark çok büyük ve bunun kapatılması giderek güçleşiyor.
Gelişmekte olan dünyada 110 milyondan fazla çocuk, okula gitmek yerine çalışıyor.
Okula gitmeyenlerin yüzde 60'ı kız çocuklardan oluşuyor. BM Nüfus Fonu (UNFPA) 2000 Raporu'na göre yaklaşık 60 milyon kız çocuğu ihmal ya da öldürülme sonucu kayıp.
Dünya üzerindeki her yıl yapılan 781 milyar dolarlık savunma harcamalarına karşın eğitim harcamaları yaklaşık 7 milyar dolar. Dünyanın en az kalkınan ülkelerinde erkeklerin ilkokula kayıt yaptırma oranı yalnızca yüzde 56, kızların ise yüzde 44.
Okulda şiddet
Sanayileşmiş ülkelerdeki çocukların yüzde 98'i okula kayıtlı. Ancak şiddet, bu ülkelerde önemli bir sorun olmaya devam ediyor.
Amerika'da, 12-19 yaşları arsındaki çocukların yüzde 4'ü okulda şiddet görüyor. İsveç'te ise her dönem, 1500 erkek ve 500 kız çocuğu, tıbbi tedaviye gereksinim duyulacak kadar yoğun şiddetle karşı karşıya kalıyor.
Kötü beslenme ve açlık
Dünyada milyonlarca insan açlık sınırında yaşıyor. Gelişmekte olan ülkelerde 174 milyon çocuk, yetersiz besleniyor ve bu çocuklar olması gereken ağırlığın altındalar.
Dünya genelinde çocukların yüzde 71'i temiz su içebiliyor. 2.5 milyar insan, tuvalet ihtiyacını sağlıklı yollardan gideremiyor.
Dünyada gelişmekte olan ülkelerde 30 milyon bebek ilk doğum günlerinden önce aşılanmıyor. 900 binden fazla 5 yaş altı çocuk her yıl kızamıktan ölüyor. Yine her yıl yeni doğmuş 200 bin bebek tetanozdan ölüyor.
Her yıl 370 bin çocuk şiddetli öksürükten 50 bini de tüberkülozdan ölüyor. Bu hastalıklar, aşılama yoluyla bağışıklık kazandırılarak önlenebilir.(FA/EÜ)
