Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan Kanada’da yaygınlaşan ve artık Türkiye’de karşımıza çıkan bir sosyal medya akımı: ‘Sephora Çocukları’
Kısa sürede küreselleşen bu akım, 6-14 yaş arası kızların yetişkinlere göre üretilmiş olan pahalı ve kimyasal açıdan güçlü kozmetik ürünlerini deneyimlemesini ve bu deneyimleri içerik olarak paylaşmasını kapsıyor.
Renkli ambalajlı, oyuncak gibi görünen ama içeriği yetişkinlere göre formüle edilmiş markalı kozmetik ürünleri bazı çocuklar arasında zamanla statü sembolüne dönüştü.
Çocuğun dijital istismarı: Kidfluencer
#sephorakids: 600 milyon görüntülenme
Çocukların cilt bakım reyonlarından veya makyaj masalarından #sephorakids etiketi ile paylaştığı içerikler Tiktok’ta 600 milyon görüntülenmeye ulaşmış durumda. ‘GRWM – Benimle Hazırlanın’ videolarında ise her geçen gün daha çok çocuk görülüyor.
CBS News’in analizine göre, içerik üreticisi çocukların cilt bakımı videolarının yüzde 94’ünde reklam olduğu belirtilmiyor.
Pazar araştırması ve tüketici verilerinde uzmanlaşmış olan Statista verilerine göre, bebek ve çocuk cilt bakımı pazarının 2028 yılına kadar yıllık yaklaşık %7,71 büyüme oranı kaydetmesi ve dünya çapında 380 milyon dolarlık (299 milyon sterlin) bir pazar hacmine ulaşması bekleniyor.
Pediatrik dermatologlar ise pazarlama stratejilerinin, sosyal medya akımlarının bir sonucu olarak çocukların yöneldiği Retinol, AHA/BHA asitleri ile yüksek doz C vitamini içeren ürünlerin çocukların sağlığı için ciddi riskler barındırdığını savunuyor.
"Daha çok ürün = daha sağlıklı cilt" bilimsel olmayan bir yaklaşım
Dermatolog Doç. Dr. Ezgi Okur, çocukların kimyasal kozmetik malzemelerine maruz kalmasının sonuçlarını bianet’e değerlendirdi.
6–14 yaş arası çocukların cildi, erişkin cildinden hem yapısal hem de fonksiyonel olarak farklıdır. Bu yaş grubunda cilt bariyeri daha incedir, yağ bezleri tam olgunlaşmamıştır ve cilt çevresel etkenlere karşı daha hassastır. Yetişkinlere yönelik aktif içerikler (retinoidler, asitler, yüksek konsantrasyonlu C vitamini, peeling ajanları vb.) çocuk cildinde tahriş, kızarıklık, egzama, kontakt dermatit ve bariyer hasarına yol açabilir.
Çocukların bu tarz ürünlere ihtiyacı olmadığını da ifade eden Okur, “Gereksiz ürün kullanımı, çocukların cilt sağlığıyla ilgili yanlış bir algı geliştirmesine neden olabilir; “daha çok ürün = daha sağlıklı cilt” gibi bilimsel temeli olmayan bir yaklaşımı normalleştirir” dedi.
Okur, çocukların ve ergenlerin temizlenmiş bir cildin, yaşa uygun parfümsüz bir nemlendiricinin ve güneş koruyucunun ötesinde tıbbi bir gereklilik olmadığı sürece herhangi bir ürüne ihtiyacı olmadığını söyledi.
SHARENTING VE DİJİTAL MAHREMİYET
"Çocuklar bilinçlendikçe ebeveynlere karşı yasal yollara başvurabilecek"
"Yetersizlik hissi ve gereksiz ürün bağımlılığı"
Akne gibi durumlar söz konusuysa bile bu mutlaka dermatolog kontrolünde bir tedavi planlanması gerektiğine dikkat çeken Okur, “Pazarlama diliyle sunulan “erken yaşta önlem”, “anti-aging” veya “ışıltı” gibi kavramların çocuk cildi için hiçbir bilimsel karşılığı yok.” ifadelerini kullandı.
Okur, bu yanlış kavramların ve sosyal medya pazarlamalarının çocukların eğilimlerine nasıl etki ettiğini anlattı:
Ne yazık ki son yıllarda, çok küçük yaşlarda cildiyle “yetersizlik” hissi yaşayan çocuklarla daha sık karşılaşıyoruz. Sosyal medyada idealize edilen cilt görünümleri, filtreler ve influencer içerikleri çocuklarda erken yaşta görünüm odaklı bir bakış açısı yaratıyor. Bu durum bazı ergenlerde; Gereksiz ürün bağımlılığına, ciltle aşırı meşguliyete, hatta çok erken yaşlarda medikal estetik işlemler hakkında soru sormaya kadar ilerleyebiliyor. Taleplerin kaynağında genellikle sosyal medya, akran baskısı ve pazarlama diliyle normalleştirilen “kusursuz cilt” algısı yer alıyor.
Dermorexia nedir?
“Kusursuz cilt”, “Mükemmel görünüm, “Cam cilt” gibi söylemlerin yarattığı kaygıların daha ileri bir versiyonu olarak Dermorexia kavramı karşımıza çıkıyor.
Dermorexia, kişinin cildinde gerçekte var olmayan ya da minimal düzeyde olan kusurları büyüterek algılaması ve buna aşırı odaklanması durumunu olarak tanımlanıyor.
Okur, çocuklar ve ergenlerde Dermorexia’nın psikolojik etkilerinin de dikkate alınması gerektiğini belirtirken dermotolojik etkilerini sıraladı.
- Sürekli aynaya bakma
- Çok sayıda ürünü arka arkaya deneme
- Ciltte en ufak değişimi “problem” olarak yorumlama
- Sosyal medyada gördüğü ciltlerle kendini kıyaslama şeklinde somut olarak karşımıza çıkabiliyor.
2025 yılı Şubat ayında Kaliforniya’da “Sephora Çocukları Yasa Tasarısı” olarak bilinen düzenleme ile çocuklara retinol ve güçlü kozmetik asit satışının kısıtlanması gündeme geldi, ancak tasarı sessizce rafa kaldırıldı.
Amerikan Pediatri Akademisi'nden ailelere öneriler
- Çocukla konuşun: “Bu videoda seni ne cezbediyor?”
- Reklam gerçeğini anlatın: videoların çoğu tanıtım
- Filtre ve yapay zeka etkisini açıklayın.
- “Güzellik ürününden değil, karakterden gelir” mesajını güçlendirin.
Alfa kuşağı nedir?
(NÖ)
