Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası(Eğitim-Sen) Eğitim Uzmanı Erkan Aydoğanoğlu, "İlk bakışta öğrencilerin yararına gibi görülen okul-veli-öğrenci sözleşmesi, Milli Eğitim Bakanlığı'nın eğitimin sorunlarına kalıcı çözümler üretmek yerine, bu sorunları öğrenci ve velilerin özellikle ekonomik katkısıyla çözmeye çalışma çabalarının bir sonucu" diyor.
Aydoğanoğlu'na göre, bakanlık, okuldaki bakım ve onarım faaliyetlerini ve bunların faturasını velilerin üzerine yıkmak için böylesi bir uygulamaya gitti.
Veliler örgütlenmeli
Eğitim sürecinde velilerin rolünün MEB'nin yükümlüklülerini yerine getirip getirmediğinin denetlemek olması gerektiğini belirten Aydoğanoğlu, velilere örgütlenmelerini öneriyor.
"Okullarda karşılaşılan sorunlar karşısında bireysel çıkışlar çözüm olmuyor. Öğrenci velileri örgütlenmeli sorunlara karşı birlikte mücadele etmeli."
Çelik'in amacı öğrenci ve velinin okulun işleyişine etkin katılımlarını sağlamak
Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, 10 Ekim 2005'te bir genelge yayınlayarak "Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesi"ni uygulamaya koydu.
Çelik sözleşmenin amacınıysa şöyle özetiliyor:
"Öğrenci ve velinin okulun işleyişine etkin katılımlarını sağlamak, velileri, öğrencilerin neyi nasıl öğrenecekleri konusunda bilgilendirerek çocuklarının okul dışındaki zamanlarını en etkili şekilde değerlendirmelerine yardımcı olmalarını sağlamak, öğrencileri ve velileri okul kuralları ve genel eğitim politikaları konusunda bilgilendirmek, okulun hizmet ve imkânları konusunda tarafları bilgilendirerek faydalanma imkanlarını artırmak, okul içinde ve dışında fiziksel ve psikolojik şiddete karşı iş birliği yapmak, taraflar arasındaki iletişim kanallarını açık tutmak, tarafların birbirlerinden beklentilerini sağlam bir zemine oturtmak, tarafların bireysel potansiyellerini üst düzeye çıkarabilecekleri şartları oluşturmak, öğrencilerin ve velilerin okulun performans değerlendirilmesi sürecine etkin katılımını sağlamak konularında taraflar için bir yol haritası niteliği taşıyacaktır."
Çelik'in Türkiye'deki tüm ilköğretim ve orta öğretim okullarında ve tüm sınıf düzeylerinde uygulanmasını isteği sözleşme okulun, öğrencinin ve velinin hak ve sorumluluklarını içeren üç bölümden oluşuyor.
Sözleşmede öğrencilerle ilgili bölümde haklar ve sorumluklar bölümlerinde şu maddeler yer alıyor:
Haklar: Okul yönetiminde temsil etme ve edilme
* Düşüncelerini özgürce ifade etme
* Güvenli ve sağlıklı bir okul ve sınıf ortamında bulunma
* Bireysel farklılıklarına saygı gösterilmesi
* Kendisine ait değerlendirme sonuçlarını zamanında öğrenme ve sonuçlar üzerindeki fikirlerini ilgililerle tartışabilme
* Kendisine ait özel bilgilerin gizliliğinin sağlanması
* Okulun işleyişi, kuralları, alınan kararlar hakkında bilgilendirilme
* Okul kurallarının uygulanmasında tüm öğrencilere eşit davranılması
* Kendini ve diğer öğrencileri tanıma, kariyer planlama, karar verme ve ihtiyaç duyduğu benzer konularda danışmanlık alma
* Akademik ve kişisel gelişimini destekleyecek ders dışı etkinliklere katılma
* Okul yönetiminde temsil etme ve edilme
Sorumluluklar: Zarar verdiğim takdirde bu zararın bedelini karşılayacağıma
* Okulda bulunan kişilerin haklarına ve kişisel farklılıklarına saygı göstereceğim,
* Ders dışı etkinliklere katılarak ve bu etkinliklerden en iyi şekilde yararlanacağım,
* Arkadaşlarımın ve okulun eşyalarına zarar vermeyeceğim, zarar verdiğim takdirde bu zararın bedelini karşılayacağım,
* Sınıfça belirlediğimiz kurallara uyacağım,
* Okul kurallarına uyacağım,
* Okul yönetimine, (fikir, eleştiri, öneri ve çalışmalarımla) katkıda bulunacağım,
* Arkadaşlarıma, öğretmenlerine ve tüm okul çalışanlarına saygılı davranacağım,
* Hiçbir şekilde kaba kuvvete ve baskıya başvurmayacağım.
Öğrencilerin ayrıca, sözleşmedeki "Okul bahçesinde bulunan bitkileri ayda bir kez sulayacakları, okulun panolarına yazı ve fotoğraflarla katkıda bulunacakları, okulda düzenlenecek seminer ve toplantılara gelen konuklara rehberlik edecekleri" gibi hükümlerin bulunması, öğrencilerin görevleri olmayan pek çok işte "gönüllü olarak" çalıştırılacaklarını gösteriyor.
Okulun kütüphanesine her yıl en az iki kitap veya kaynakla katkı yapacağıma
Velilerin ise okulun durumuna göre yapmakla yükümlü olacağı sorumlulukları arasında "Okulun kütüphanesine her yıl en az iki kitap veya kaynakla katkı yapacağım, çocuğumun şehir merkezini görmesini mutlaka sağlayacağım, çocuğumun internette zararlı içeriklerin yer aldığı sitelere erişmesini engelleyeceğim, çocuğumun ayda bir kez toplumsal hizmet kurumlarında gönüllü olarak çalışmasını destekleyeceğim" gibi örnekler yer alıyor.
Okulun aldığı kararlama uyulmasını isteme hakkı var
Sözleşmenin tarafı olan okulların ''toplumdan ve çevreden saygı ve destek görme, okulda alınan kararlara ve okulun kurallarına uyulmasını "isteme'' hakkı bulunuyor. Okulların sorumlulukları ise sözleşmede, velilerin ve öğrencilerin hakları doğrultusunda düzenleniyor.
Sözleşmede, tarafların sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde ne yapılacağı konusunda açıklama bulunmuyor.
Aydoğanoğlu: Sözleşme "her şeyi devletten beklemeyin" anlayışının ürünü
Aydoğanoğlu, Türkiye'de yıllardır uygulanan bilinçli politikaların, okul ile öğrenci ve veli arasındaki ilişkiyi "katkı payı", "zorunlu bağış" gibi ekonomik ilişkilere indirgediğine dikkat çekiyor.
"Artık velilerin her şeyi devletten beklememesi mantığının bir sonucu olarak hazırlanan sözleşme, eskiden okulların görevi olan pek çok konuyu velilerin sırtına yıkmanın önemli bir adımıdır."
Aydoğanoğlu, sözleşmenin uygulamada başarısız olmasının bir başka nedeninde katılım süreçleri işletilmeden hazırlanarak öğrencilere ve velilere dayatılması olduğunun altını çiziyor. (KÖ)
* "Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesi"ne ulaşmak için tıklayınız.
