Özel bir televizyon kanalı tarafından geçtiğimiz pazartesi kaydedilen görüntülerde, Başkan Susilo Bambang Yudhoyono'nun eşinin, 13 yaşındaki Mirwanda'yı evlat edinip onu Jakarta'da bir okula götürmek istediği gösteriliyordu.
Yudhoyono, Metro TV kanalında gösterilen ropörtajı sırasında Mirwanda'nın eğitim masraflarını karşılayacağını söyledi. Lise birinci sınıf öğrencisi olan Mirwanda tsunami felaketinden evinin yakınındaki bir tepeye kaçarak kurtulmuştu.
Haber bültenini seyreden ablası, başkanın eşinden kardeşini geri yollamasını rica etti.
Bir evde hizmetçilik yapan Aida, "Lütfen kardeşimi bana geri verin. Şu anda sahip olduğum tek şey o. Onun annesi ben olacağım ve onu okula yollamak için bir yol bulacağım" diyordu.
Başkanlık sözcüsü Andi Mallarangeng, çocuğun evlat edinilmek istemediği için Kuzey Sumatra'nın başkenti Medanda'daki bir mülteci kampında, çocuğun komşusu olduğunu söyleyen birine teslim edildiğini açıkladı.
"First lady"nin bu davranışı kamuoyunda büyük tepki topladı çünkü Mirwanda'nın çocuk ticareti yapan şebekelerden birinin eline düşmesinden korkuluyordu.
Jakarta'da gözlem yapan Vincentius, "Çocuk Aceh'ten alınıp sadece komşusu olduğunu iddia eden birine nasıl verilebilir?" diye soruyordu.
Üniversite öğrencisi Graesiana da, "Ya çocuk bir çocuk tüccarına kurban gittiyse?" diyordu.
Zaten her yıl yüzbinlerce çocuk ve kadın tacirlerin eline düşüyor
Endonezya çocuk ticaretinde hem arz hem de talep yönünde rol alıyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) göre Endonezya'da her yıl 100 bin çocuk ve kadın yoksulluk, ekonomik fırsatların yokluğu, seks ticareti için yüksek talep, ucuz işçilik, yasal kısıtlamaların azlığı ve rüşvet nedeniyle insan ticaretine meta haline geliyor.
UNICEF direktörü Carol Bellamy, tsunami gibi felaketlerin karmaşa yarattığını, ailelerin parçalandığını ve çocukların insan ticareti yapan şebekelere karşı daha savunmasız hale geldiğini söylüyor.
Banda Aceh'teki birçok mülteci, bazı kişilerin tsunami felaketinden kurtulan insanlara ailelerini kaybeden çocuklar hakkında sorular sorduğunu bildirdi.
Yardım kuruluşlarına göre sadece Aceh'de 100 ila 300 bin çocuk öksüz kaldı.
"Bazı insanlar bize geldiler ve aileleri olmayan çocukları satın almak istediklerini söylediler. Söylediklerine göre çocukları Jakarta'ya götürüp orada satacaklarmış" diyor Banda Acehli bir mülteci olan Juliana Zakariah.
Aceh Sepakat Vakfı bölgedeki tsunami felaketinin ardından en az 20 Aceh'li çocuğun Aceh dışına çocuk tacirleri tarafından götürüldüğünü açıkladı.
Vakıf yöneticisi Msriza, IPS'ye, çocuk tacirlerinin genellikle 15 yaşın altındaki çocukları ve bebekleri hedef aldığını söyledi.
Çocuk ticaretini engellemek için, Aceh'li çocukların aileleri ya da yakın akrabalarının izni olmadıkça tsunaminin vurduğu bölgeden çıkarılmasını yasaklandı.
Ancak çocuk hakları aktivistleri, Aceh'li çocukların bölgeyi terketmesini yasaklayan bu emri eleştiriyorlar.
Çocukların Korunması Ulusal Komisyonu Başkanı Seto Mulyadi, "Acehli çocukların bölgeyi terketmesine izin verilmeli çünkü durum onların zihinsel ve duygusal gelişimleri açısından hiç uygun değil" Diyor.
Hükümet bunun yanı sıra 16 yaşından küçük Aceh'li çocukların Endonezya'yı terk etmesini yasaklayan bir düzenleme yayınladı ve bu çocukların evlat edinilmesine geçici yasak getirdi.
Evlat edinme son çare olmalı
Jakarta'da bir grup insan Acehli yetimleri evlat etmek istediklerini belirttiler ve bölgeden çocukların evlat edinilmesine destek olan Endonezya Ulemaler Konsey'ine (MUI) bir yürüyüş başlattılar.
MUI, çocukları evlat edinmek isteyen ailelerin ekonomik olarak yeterli olması ve çocuk ile aynı dine mensup olması gerektiğini belirtti.
Toplumsal İşler Bakanlığı'nda çocuk koruma direktörü olan Makmur Sunusi'ye göre evlat edinme, ancak çocuğun her iki ebeveyni ve diğer yakın akrabaları tsunami felaketinde öldüğü doğrulanabilirse gerçekleştirilebilir.
"Ebeveynlerini kaybeden ancak kardeşleri hala hayatta olan Acehli çocuklar evlat edinilemez ve 'first lady'nin evlat edinmek istediği çocukla ilgili durum da budur" diyor Sunusi.
Sunusi, aralarındaki duygusal ve kültürel bağları korumak için Aceh'li yetimleri evlatlık almaları için Aceh'lilere öncelik tanınmasının önemini vurguluyor.
Mirwanda'nın Kuzey Sumatra'da olduğu oraya çıktıktan sonra Metro TV vakit kaybetmeden onu Medan'daki tüm mülteci kamplarında aramaya başladı ancak olaydan bir hafta sonra, 3 Ocak akşamı bulabildi.
Başdönmesi ve mide bulantısı rahatsızlıkları bulunan Mirwanda diğer 14 Acehli çocukla beraber Medan'daki bölgesel bir yöneticinin evinde kalırken bulundu.(RD/CC/EÜ)
* IPS'den Richel Dursin'in haberini Cihan Cinemre Türkçeleştirdi.
