ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) Türkiye Ofisi ve UNICEF (Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuk Acil Yardım Fonu) Türkiye Temsilciliği tarafından hazırlanan "Sanatsal ve Kültürel Aktivitelerde Çalışan Çocuklar Pilot Araştırma Projesi Raporu" bugün, Ankara'da düzenlenen bir konferansla açıklandı.
Sanatsal ve kültürel aktivitelerde çalışan çocukların çalışma koşullarının iyileştirilmesini sağlayacak bir düzenlemeye yönelik hazırlanan raporda çeşitli tespit ve öneriler yer aldı.
Çocuklarının çalışma koşullarının çalışma öncesi, esnası ve sonrasında uluslararası standartların altında olduğu izleniminin vurgulandığı rapor, konuyla ilgili yasal düzenlemelerin yetersizliğine de dikkat çekiyor.
Öneriler
Çocukların gece çalışmasının yasaklanması, çalışma sürelerinin yaş aralıklarına göre günlük, haftalık ve yıllık limitler belirlenmesi, o çocukların olduğu setlerde çocuklara özel odalar ve mekanlar sağlanması, çocukların gelişimi takip edecek oyuncu koçunun yanı sıra mutlaka pedagog çalıştırılması, çocukların oyunculuğu için imzalanan sözleşmelerin standart değil çocuğa özel olarak yazılması ve hazırlanan yönetmeliğin doğru uygulanması için gerekli denetim mekanizmalarının kurulması raporda dile getirilen öneriler arasında bulunuyor.
Raporda çocuk oyuncuların sosyal güvencelerinin ve sağlık sigortalarının yapılması ve 0-2 yaş arası çocukların oyuncu olarak çalıştırılmaması gibi başka öneriler de yer alıyor.
Rapordaki bulgular
Rapora göre, yapılan görüşmelerde çocukların ebeveynleri ağırlıkla çocukların çalışma saatlerine dair şikayetler dile getirdi. Çalışma saatlerindeki düzensizlikten ve zamanın çalışılan şirkete göre belirlendiğinden, okul saatlerine denk gelen çalışmaların çocuğun eğitimini aksattığından ve özel ajanslara bağlı çalışan çocukların tüm haklarının ajansta olmasının yarattığı haksızlıktan söz etti. Ebeveynlerin önerileri arasında okul saatleri dışında çalışma zorunluluğunun getirilmesi, aynı rol için çift çocuk çalıştırılması ve çocukların en fazla dört saat çalıştırılması gibi öneriler öne çıktı.
Uzmanlarla yapılan görüşmelerde ise uzmanların tümü çocuk haklarının istismar edildiğini dile getirdi. Çocuklara verilen bazı rollerin çocuğun gelişim düzeyiyle uygun olmadığı ve uzun süren çekimlerin çocukların eğitim yaşamlarına olumsuz etkisi vurgulanan gözlemler arasında.
Düzenleme eksikliği
ILO Türkiye Ofisi'nin bilgilerine göre, dünyada 200 milyondan fazla çocuk işçi bulunuyor, bunların 115 milyonu çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerine maruz kalıyor.
Türkiye'de sanatsal ve kültürel aktivitelerde çalışan çocuklar da ILO'nun Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının Uygulanmasına İlişkin Uzmanlar Komitesi'nin 2011 raporundaki ve 22 Haziran 1994'te yayınlanmış 94/33 sayılı Avrupa Konseyi Direktifi'ndeki referanslara rağmen çalışma koşullarına ilişkin bir düzenleme olmadan çalışıyor.
Raporun hazırlanışı
UNICEF ile işbirliği içinde çalışan ILO Türkiye Ofisi tarafından yürütülen projenin saha çalışması Eylül-Aralık 2011 arasında Ankara, İstanbul ve Eskişehir'de geçekleştirildi. Çalışma kapsamında set ziyaretleri/gözlemleri ve yönetmenler, oyuncular, çocuk oyuncular, çocuk oyuncuların aileleri, yapımcılar, kast ajansları, sendika ve ilgili kamu kuruluşları ile görüşmeler yapıldı. Ardından sahadan ve ilgili kamu kuruluşlarından 35'den fazla uzmanın katılımıyla bu bilgilerin paylaşıldığı bir teknik çalıştay gerçekleştirildi ve sonuçta rapor hazırlandı. (YY)
