Sosyolog Ruşen Yakut ve çocuk hakları alanında yıllardır çalışmalar yürüten Çiğdem Ertak bir araya gelerek pek de yaygın olmayan bir projeye sesleriyle imza attılar. Çocuk haklarını temel alan ve odağına çocukları koyan podcast programı Zarocast yayın hayatına başladı. Programın ilk bölümü “çocuklar ve barış inşası” başlığı ile dinleyiciyle buluştu.
Peki Zarocast hangi ihtiyaçtan ortaya çıktı, kimlere sesleniyorlar, neler anlatacaklar, bu ismi neden seçtiler? Tüm bu soruların yanıtları ve daha fazlası için Yakut ve Ertak ile projenin detaylarını konuştuk.
Çocukla ruh hizasında konuşmak ne demek?
"Çocuk odaklı düşünmeye davet ediyoruz"
Okumanın yerini bazen izlemeye, izlemenin de artık yerini dinlemeye bıraktığını düşünenlerdenim. Podcast fikri heyecanlıyken bunu çocuk odaklı yapmak kulağa daha da heyecanlı geliyor. Peki ne demek Zarocast, hangi amaçla çıkıldı bu yola?
Zarok Kurmanci 'çocuk' demek, est Zazaki de 'vardır' demek. Bu iki kelimenin tınısını Zarocast olarak bulduk ve kullanmaya karar verdik. Çocuk, çocuklar vardır demek bizim için önemli çünkü hayatın her alınanda görmezden gelinen, yetersiz olan, eksik olan bir algıyla algılanıyorlar. Görülmeyen, duyulmayan bir grup olarak hayatlarımızda varlar buna dikkat çekmenin anlamlı olduğunu düşündük. Aylık yapmayı planladığımız programda her bölüm başka bir konuyu çocuk odaklı düşünmeye davet ediyoruz.
Peki bu çocuk algısının yanlış biliniyor olmasına ilişkin kaygı mı programın ana hedefini de oluşturuyor mu? Veya şöyle sorayım, Zarocast neyi hedefliyor?
Tam da bu görmezden gelme halini görünür kılmak en temel hedeflerimizden biri. Bir diğeri ise çocuklar söz konusu olduğunda meselenin sadece pozitif bilimler ile anlaşılmaya çalışılması, "çocuklar geleceğimizdir” klişelerinin fazlalığı ve çocuk haklarına dair tartışmaların ana akımlaşamaması, sadece sivil toplum gündeminde varlığını sürdürmesi. Maalesef bu saydıklarımız yeterli değil o yüzden farklı bir platforma tartışmaları taşımak istedik.
Çocuk Dostu Köy kapılarını sanata açıyor
"İddiamız çocuklar adına yargılar oluşturmak değil"
Tartışmaların hedef kitlesi kim, biraz daha çocuk hak örgütlerine göre bir zemin gibi anlıyorum doğru mu?
Hedef kitlemiz elbetteki sadece çocuk hakları alanında çalışmalar yürüten aktivistler değil -elbette onların dinlemesi önerilerde bulunması, eleştirmesi çalışmamızı güçlendirecektir- çocuk çalışmalarına ilgisi olan herkes diyebiliriz. Şuna da söylemekte fayda var konuştuğum konular bağlamında eksikliklerimiz olacaktır, görmediğimiz duymadığımız çalışmalar elbette vardır bununda farkındayız.
Bu bölümlerde kimlerin gündemlerine hangi konuları sokmak istiyorsunuz? Burada bakış açısı değişikliği oluşturmak için yetişkinlere de işaret ettiğiniz bir nokta var gibi..
Evet amacımız yetişkinlerin gündemine almalarını sağlamak, podcast yayınlandığı platformlar düşünüldüğünde daha çok genç yetişkinlerin dinlediği dolayısıyla bizim hedef kitlemizide onlar oluşturuyor. Hazırladığımız program akışında şu an çocuklarla birlikte konuşacağımız bir akış olarak belirlemedik. İhtiyaç halinde başka bir program akışı içinde çocuklarla beraber hatta çocukların kendi podcastini kendi hazırladığı içeriklerin olması en çok istediğimiz konulardan biri. Çünkü çocuk katılımı sadece bizim belirlediğimiz konu ile tam olarak sağlanmaz, imkan oluşturur ama yetmez.
Her bölümde çocuklarla çalışırken edindiğimiz deneyime yer vermeye, hazırlanmış raporlar varsa ve raporda çocuk katılımı önemsenip çocukların düşüncelerine yer verilmişse oralardan da yararlanmayı düşünüyoruz bu yöntemle çocukların konu ile ilgili duygu ve düşüncelerine yer vermeyi planlıyoruz. Buradaki iddiamız çocuklar adına keskin sözler söyleyip yargılar oluşturmak değil bunun altını da çizmek gerekir.
"Komisyonun çocuklara yer vermemiş olması tartışılmalı"
İlk bölüm “çocuklar ve barış inşası” başlığıyla yayınlandı. Okuyucularımız bölümü dinleyecektir ama bu başlığı neden önceliklendirdiniz ?
İlk bölümün barış olmasının sebeplerinden biri şu an gündemimizde yoğun olarak yer alması ve mecliste kurulan komisyon ile birlikte çeşitli grupların dinlenmesi. Neden önemli çünkü komisyon bir çok grubu dinlerken çocuklara ve çocuk çalışan sivil toplum kuruluşlarına, aktivistlere yer vermemiş olmasının tartışılması gereken önemli bir konu olarak görüyoruz.
Barış sürecine çocukların katılımının önemli olduğunu düşünüyoruz. Barış inşasını çocuklarla beraber örmemiz gerekiyor. Çünkü savaşın ve çatışmanın tanığı ve yaşayanları ve de en çok etkilenen gruplarından biri. O yüzden nasıl bir barış sorusunun çocuklara da sorulması ve süreci inşa ederken aktif özneleri olmaları sağlanmalı. Barış ve katılım haklarının uygulanması gerekmektedir.
Barış müzakerelerini savaş, ekoloji ve çocuklar odağında ele almak
"Barış sadece yetişkinlerin inşa edeceği bir süreç değil"
Çocukların güncel konulara katılımı neden önemli barış meselesi, çatışmasızlık konusu neden çocuklarla birlikte ele alınmalı?
Barış süreçlerinin anlamlı bir hal almasında geçmişle yüzleşmenin gerekli olduğunu düşünüyorum. Burada çocukların tanıklığı da önemli çünkü çocukların deneyimini önemsemek, sözünü dinlemek, varlığını kabul etmek anlamına da geliyor. Çünkü barış sadece yetişkinleri ilgilendiren ve sadece yetişkinlerin inşa edebileceği bir süreç değil. Barış çocuklarıda ilgilendirir ve çocuklar inşa sürecine özne olarak katılmalıdır.
Barışın toplumsal bir mesele olduğunu bu toplumsalın bir parçası olan çocukların burada rol alması gerekir. Buna uygun ortamları oluşturmak gerekir. Siyasetin ve barış aktörlerinin buna alan açması gerekmektedir. Demokrasinin bir gereği olarak da çocuklara alan açılmalı ve onurlu bir barış inşasına çocuklarda dahil edilmelidir.
Zarocast ile yola çıkarken okuyucularımıza ve dinleyicilerinize bir mesajınız var mı?
Çocuk hakları meselesi sadece bu alanda çalışan yetişkinlerin ve sadece çocukların meselesi olmadığını herkese sorumluluk düştüğünü hatırlatmak isteriz. Çocuklarla kesişen birçok konuyu konuştuğumuz bu programda herkese iyi dinlemeler deriz.
Zarocast’i buradan dinleyebilirsiniz.
(NÖ)
