CHP İstanbul Milletvekili Süleyman Çelebi çocuk işçiliğe son verilmesine yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi verdi.
Çocuk işçiliğinin “emek sömürüsünün en vahşi biçimi” olarak tanımlandığı teklifin gerekçesinde, daha fazla kar için daha ucuz işgücüne yönelimin arttığına dikkat çekildi, işini kaybeden yetişkinlerin yerini “maliyet hesaplarına dahil edilmeyen bir işgücü olarak” çocukların aldığı vurgulandı.
“Yoksullaşan ailelerde günlük yaşamı sürdürmek çocukların gelirine bağlı bir hale gelmiştir. Kayıtdışı alanda süren ekonomik etkinlikler, çalışma hukukunun dar kapsamı ve yetersiz denetim, ucuz işgücü olarak kadın ve çocukların bu alanda tüketilmesine neden olmaktadır.”
Gerekçede çocukların haklarını güvence altına alınmasının zorunluluğu da anlatıldı.
“15 yaşında çocukların gece vardiyasında yanması, 13 yaşında çocukların tarım işçisi olarak günde 2 liralık ücret için ölmesi, birçoklarının sokaklarda gizlenen tehlikelerin kucağında yaşaması hiçbir ahlaki, yasal veya sosyal kriterle açıklanamaz.”
İstatistikler
Teklifin gerekçesinde Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine de yer verildi.
“Çalışan çocuk sayısı 6-14 yaş grubunda 292 bin kişi, 15-17 yaş grubunda ise 601 bin kişidir. Ekonomik faaliyette çalışan 6-17 yaş grubundaki çocukların istihdam oranı yüzde 5,9’dur. Bu yaş grubundaki istihdam oranı 2006 yılı sonuçlarına göre aynı düzeyde kalırken, çalışan çocuk sayısında 3 bin kişilik artış gerçekleşti. Çalışan çocukların yüzde 49,8’i bir okula devam ederken, yüzde 50,2’si okula devam etmemektedir. Ev işlerinde faaliyette bulunan çocukların oranı yüzde 49,2’dir.”
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR) tespiti de yer buldu.
“Ev içi çalışan çocuk sayısındaki devasa artış çocuk emeğinin azalmadığını aksine ev içine çekilerek artışını sürdürdüğünü ortaya koydu. Diğer yandan en kötü şartlarda çalışan çocukların, toplam çocuk istihdamındaki payı arttı. Çocuk istihdamındaki düşüş bir önceki döneme göre hız kesti.”
Kanun teklifi
Çelebi’nin teklifinde, İş Kanunu’nun 71 inci maddesinde onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmasının yasak olmasına rağmen, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler fıkrasında yer alan yaş sınırının 15 yaşa çekilmesi gerektiği ifade edildi.
“Ayrıca çocukların ve genç işçilerin sanayiye ait işlerde, onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması yasaktır. Sadece gece vardiyalarında değil tamamen yasaklanması da güvencesiz ve ağır şartlarda çalıştırılan birçok çocuk işçiyi de eğitimlerine devam etmelerinin yolunu açacaktır” denildi.
Teklifte kanunda şu ifadelerin yer alması istendi.
“Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması; sanayiye ait işlerde ise onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması yasaktır.” (YY)
