Haberin Kürtçesi için tıklayın
Çocuklara bedensel söz hakkı nasıl anlatılır? Cinsel istismarla mücadelede ebeveynler neler yapabilir? Çocuğun cinsel istismar beyanının ardından ne yapılmalı?
Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin yıllar içinde bu sorulara yanıt olarak hazırladığı çalışmaları derledik.
bianet'in 2017 Erkek Şiddeti Çetelesine göre; erkekler 2017’de en az 376 kız çocuğuna istismarda bulundu. 19 kız çocuğu tecavüz sonucu hamile kaldı. Kız çocuklarının yüzde 31’ine okul çalışanları, yüzde 12’sine öğretmenleri, yüzde 7’sine akrabaları istismarda bulundu. Çocuk istismarı olaylarının yüzde 40’ı okul, okul çevresi ve okul servislerinde; yüzde 5,5’i parklarda yaşandı. Çocuk istismarı olaylarının yüzde 8,5’ini öğretmenleri ortaya çıkardı. Cinsel istismara maruz bırakılan kız çocuklarından 12’si engelliydi. |
Çocuklar için onay
İlk adım, çocukların bedensel söz haklarının farkına varmaları. Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin hazırladığı video çocukların bedensel söz hakkı ve çocuklar için onay kavramını ön plana çıkarıyor.
Dernek, video açıklamasında şöyle diyor:
“Cinsel istismara yönelik koruyucu-önleyici çalışmalarda;
* 'İyi-kötü' dokunuşların yetişkin algısına göre belirlenip çocuklara dayatılmasına,
* Bedenin sadece belli bölgelerinin 'özel' olarak tanımlanmasına,
* Sınır ihlallerinin ve cinsel istismarın sadece 'özel bölgeler'e dokunulduğunda gerçekleşebileceği düşüncesine,
* Yakın, tanıdık ve güvenilir yetişkinleri dışarıda bırakıp sadece 'yabancılar'dan gelebilecek ihlallere vurgu yapılmasına,
* Çocukların 'hayır'larını duymaz ve dikkate almazken onlara 'hayır' demeyi öğretme çabalarına,
* Tek bir cinsiyete yönelik; korkutucu, tüm sorumluluğu çocuğa yükleyen mesajlar verilmesine,
* Yetişkinlerin çocuk algısını ve çocuklarla ilişki kurma biçimlerini değiştirmeye odaklanmayıp sadece çocuklarla çalışmalar yapılmasına İTİRAZIMIZ var!”
Cinsel istismarla mücadelede ebeveyn olarak yapabileceğiniz 10 şey
Cinsel istismarla mücadelede ebeveynler neler yapabilir? Derneğin 10 maddelik listesi şöyle:
1. Cinsel istismar sadece cinsel organlara değil, bedenin tümüne yönelik dokunuşları, bakışları, konuşmaları, sevme ve hitap biçimlerini; cinsel içerikli görseller göstermeyi, kendi bedenine ya da bir başkasının bedenine dokunmasını talep etmeyi vb.
kapsayabilir. Cinsel istismar kavramına yaklaşımınızı sorgulayın.
2. Çocuğunuzun bedeninin kendisine ait olduğunu öncelikle siz kabul edin. Zorla öpmek, sıkıştırarak sevmek, sizi öpmesini istemek gibi masum görünen taleplerinizi sorgulayın. Birlikte uyumak, yıkanmak, giyinmek ile ilgili aile içi sınırlar belirleyin ve bunlara karşılıklı saygı duyun.
3. Giysilerini, çamaşırlarını, bezini kamusal alanlarda değiştirmeyin, giydirirken her defa iznini alın. Bedenine yönelik izinsiz her müdahalenin yanlış olduğu bilincini kazanmasını sağlayın.
4. Çocuğunuza hayır deme becerisi kazandırın. Zaman zaman sebebini açıklayarak siz de hayır deyin, o hayır dediğinde buna saygı duyduğunuzu gösterin.
5. Çocuğunuz rahatsız hissettiği bir durumu ifade ettiğinde duygularını hafife almayın. Rahatsız olduğu durumları sizinle paylaşmaya devam etmesi için iyi bir dinleyici olun.
6. Çocuğunuza cinsel organlarını takma isimlerle değil, bilimsel isimleri ile öğretin. Bu konuda kendinizi geliştirin, bilgilenin.
7. Çocuğunuzu güvenli internet kullanımı hakkında bilgilendirin. Kullanımını, yaş ve gelişim özelliklerine göre sınırlandırın ve takip edin.
8. Çevrenizdeki yetişkinlerle çocuklara yönelik taciz, istismar gibi konular üzerinde konuşma denemeleri yapın, kelimeleri sesli olarak telaffuz etmekten korkmayın. Unutmayın, cinsel şiddet konuştukça azalır.
9. İstismar olabileceğini düşündüğünüz her durumu mutlaka ihbar edin. Çocuk istismarında cezasızlığa karşı sesinizi çıkartın.
10. Çocuklarla beden, duygular, sınırlar ve cinsel gelişim üzerine konuşmanızı kolaylaştıracak pek çok kaynak var. Cinsiyetçi olmayan kaynaklardan yararlanın, konu ile ilgili atölye ve seminerlere katılın.
Çocuğun cinsel istismar beyandan sonra yapılması gereken 10 şey
Çocuğun cinsel istismar beyanının ardından yapılması gerekenleri 10 maddede şöyle sıralıyorlar:
1. Çocuğun beyanını kabul edin, ona inanın. İnanması güç bir ifşa ise kendinize yanlış ifşaların çok nadir yaşandığını hatırlatın. Size anlattığı için teşekkür edin, onu sevdiğinizi söyleyin.
2. Kontrolünüzü kaybetmeden, soğukkanlı bir şekilde dinlemeye çalışın. Çocuklar üzüntü kaygı, öfke gibi duygularınızı fark ettiklerinde kolayca geri adım atıp beyanlarından vazgeçebilirler. Unutmayın ki beyanı geri çekmeleri istismarın olmadığı anlamına gelmez.
3. Çocuk konuşmak istemiyorsa üzerine gitmeyin, onu zorlamayın. Beden ve davranış odaklı, tarif isteyen, detaylı, yargılayıcı, suçlayıcı, utandırıcı soru ve yorumlardan uzak durun.
4. Çocuklar yanlış davranışın suçunu sıklıkla kendilerinde ararlar. Ona 'istismar eden yetişkin yanlış yaptı, sen değil' mesajını verin.
5. Önemli ve öncelikli olan, çocuğun zedelenen güven duygusunu yeniden inşa etmektir. Ona yanınızda güvende olduğunu hissettirin. Çocuğun istismar eden yetişkinle karşı karşıya gelmemesini sağlayın; mahremiyetine saygı gösterin ve yaşadıklarını herkese anlatmayın.
6. Çocuk izin vermiş, isteyerek hareket etmiş ya da cinsel temas içeren oyun talebinde bulunmuş olabilir. Bunlar yetişkinin sürd ürdüğü bir cinsel eylemin bahanesi olamaz. Sınır koymak ve hayır demek her zaman yetişkinin sorumluluğudur. Yetişkinden çocuğa yönelen bir cinsel eylem söz konusu olduğunda 'rıza'dan bahsedilmeyeceğini unutmayın.
7. İstismar eden kişi; çocuğun sevdiği ve önemsediği ya da sizin tanıdığınız ve güvendiğiniz bir yetişkin olabilir. Her kim olursa olsun; onu koruyan, eylemlerini gerekçelendiren tepkiler vermeyin. Cinsel istismar her zaman, her koşulda uygulayanın suçudur.
8. Çocuğu bundan sonra ne olacağı ile ilgili bilgilendirin. İstismar eden yetişkinin başkalarını da incitmemesi için durdurulması gerektiğini; bu durumu ilgili kişi ve kurumlarla paylaşacağınızı çocuğa söyleyin.
9. Çocuğun beyanını ya da istismar olduğunu düşündüğünüz bir durumu takiben, zaman kaybetmeden mutlaka ilgili kurumlara bildirin ve sürecin takipçisi olun. Olayı kendi yöntemlerinizle çözmeye çalışmayın.
10. Çocuklar korunma, destek ve doğru uzman yaklaşımıyla yaşadıkları cinsel istismar sonrasında şifa bulabilir; mutlu ve üretken bir yaşama sahip olabilirler. Sessizliği kırmak ilk adımdır! (BK)
