George W.Bush Eylül 2006'da yaptığı bir açıklamada CIA'in "terör şüphelilerine" yönelik gizli bir gözaltı programı yürüttüğünü ve program dahilinde ABD dışında birçok gözaltı merkezinin bulunduğunu kabul etmiş; ancak programın artık yürürlükte olmadığını ve tutulan 14 kişinin ABD'nin Guantanamo'daki üssüne transfer edildiğini öne sürmüştü.
İnsan Hakları İzleme Örgütü 27 Şubat'ta yayımladığı raporda bu gözaltı merkezinde tutulan ve şu an akıbeti bilinmeyenlerin sayısının 14'ten çok daha fazla olduğunu söylüyor. HRW, ABD hükümetinden geçmişte bu merkezlerde tutulduğuna inanılan bütün kişilere ne olduğuna ve şu an nerede olduklarına dair açıklama yapmasını talep ediyor. Örgüt ayrıca ABD'nin CIA gizli gözaltı merkezlerinde artık hiçbir tutsağın bulunmadığı yönündeki açıklamalarının yeterli olmadığına dikkat çekiyor ve bu merkezlerin bir daha asla kullanılmayacağı, gizli alıkoyma ve zorla sorgulama yapılmayacağı taahhüdünde bulunulmasını istiyor.
HRW, raporda listesini sunduğu akıbeti bilinmeyen 39 kişinin CIA'in etkili olduğu başka hapishanelere veya işkenceye maruz kalabilecekleri kendi ülkelerine gönderildiğinden endişe ediyor.
Örgüt, CIA'in terör şüphelilerine yönelik yürüttüğünü iddia ettiği programda "zorla kaybedilme" vakalarına dikkat çekiyor. Uluslararası hukukta mutlak suretle yasaklanan "zorla kaybedilme"nin işkenceden ve kötü muameleden korunma hakkını ihlal ettiğini belirterek bunun yaşam hakkına ciddi bir tehdit olduğunu vurgulanıyor.
Zorla kaybedilme, 1992 tarihli Birleşmiş Milletler'in "Tüm Kişilerin Zorla Kaybedilmekten Korunmasına Dair Bildirge"sinde şöyle tanımlanıyor:
"Hangi görev ya da düzeyde olursa olsun, devlet görevlilerinin devlet adına ya da devletin dolaysız ya da dolaylı desteği ile izin vermesiyle ya da rızasıyla hareket eden örgütlü grupların ya da kişilerin insanları gözaltına alması, tutuklaması, iradeleri dışında kaçırması ya da diğer herhangi bir biçimde özgürlüklerinden yoksun bırakması ve daha sonra bu kişilerin akıbetini ya da bulundukları yeri açıklamayı veya özgürlüklerinden yoksun bırakıldıklarını kabul etmeyi reddetmesi ve böylece onları yasanın koruma alanından çıkarması."
Raporda bu merkezlerde iki yılı aşkın süreyle tutulduktan sonra geçen yıl serbest bırakılan Marwan Jabour'un anlattıklarına da yer veriliyor. Jabour şu an nerede olduğu bilinmeyen birçok insanı bu merkezlerde daha önce gördüğünü söylüyor. İlk olarak Pakistan'da gözaltına alındığını, daha sonra Afganistan'da olduğunu sandığı gizli bir CIA gözaltı merkezine götürüldüğünü söyleyen Jabour, bu süre içerisinde ailesine haber vermesine ve kimseyle iletişim kurmasına izin verilmediğini, bir buçuk ay boyunca hücresinde çıplak olarak ve ayağa kalkmasına dahi izin vermeyecek şekilde zincirlenerek sorgulandığını anlatıyor. (KÇ/TK)
