Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 2025 yılı tarım bütçesini ve çiftçilerin borç durumunu ele alarak, tarım sektöründeki sorunların giderek derinleşeceği uyarısı yaptı.
Ömer Fethi Gürer, çiftçilerin ciddi bir borç yükü altında olduğunu belirtti ve şu açıklamayı yaptı: “2025 yılı itibarıyla çiftçilerimizin bankalara olan kredi borcu 784 milyar lira seviyesine ulaştı. Piyasaya olan borçlarla bu rakam 800 milyarın üzerinde. Çiftçi kayıt sistemine (ÇKS) kayıtlı 2,3 milyon çiftçimizin neredeyse hiçbirinin borçsuz olmadığını söyleyebiliriz.”
Gürer, tarım sektörüne sağlanan desteklerin ise yetersiz olduğunu vurgulayarak, Tarım Kanunu'nun 21. maddesine atıfta bulundu.
Bu maddeye göre, milli gelirin yüzde birinin çiftçilere verilmesi gerektiğini ifade eden Gürer, 2025 yılı için bu desteğin 615 milyar lira olması gerektiğini ancak verilen desteğin sadece 135 milyar lirada kaldığını belirtti.
“Destekler yetersiz”
2025 yılı tarım bütçesinin yetersiz olduğunu dile getiren Gürer, çiftçilerin birçok farklı girdi için gerekli destekleri alamadığını belirtti. Tarımsal desteklerin ayrıntılarını paylaşan Gürer, mazot, gübre ve tohum gibi kalemlerdeki bütçenin yetersiz olduğunu, bu nedenle çiftçilerin her geçen yıl daha fazla borçlandığını kaydetti.
Özellikle mazot desteği konusunda şikayetçi olan Gürer, “2025 yılı için çiftçiye ayrılan mazot desteği 20 milyar lira. Ancak çiftçiler, mazottan alınan vergiyle bunun iki katı kadar ödeme yapıyorlar. ÖTV ve KDV oranları, mazot desteğinin anlamını yitiriyor,” şeklinde konuştu.
Hububat fiyatlarındaki düşük alım fiyatları ve bu durumun üretim üzerinde yaratacağı olumsuz etkiler hakkında da uyarıda bulunan Gürer, “2024 yılında hububatta beklenen üretimin 3,4 milyon ton kadar altında kaldık. Düşük alım fiyatları nedeniyle bu kaybın daha da artması riski bulunuyor. Bu yıl kesinlikle kamu alım fiyatları enflasyonun altında kalmamalıdır” dedi.
Gürer, çiftçilerin artan girdi maliyetlerinden nasıl olumsuz etkilendiğine dair örnekler verdi. 2020 yılında 2.140 TL olan DAP gübresi, 2024 yılında 18.350 TL’den başlayarak 24.700 TL’ye kadar çıktı. Aynı şekilde, üre gübresinin ton fiyatı 2020’de 1.860 TL iken, 2024 yılına 12.600 TL ile başladı ve 17.250 TL’ye kadar yükseldi. Bu artışların üreticiye ciddi bir maliyet yükü getirdiğini belirten Gürer, “Girdi maliyetlerinin bu denli artması, çiftçinin gelir-gider dengesini bozuyor” dedi.
Son olarak, desteklerin yetersizliği nedeniyle çiftçilerin üretim yaparken ciddi zorluklarla karşılaştığını belirten Gürer, “Eğer 2025 yılında çiftçilere yeterli destek verilmezse, üreticiler için bir başka zor yıl bizi bekliyor. Tarımda sorunun varlığını görmek ve çözüm üretmek için öncelikle çiftçiye gerçekçi destekler sağlanmalıdır,” diyerek, mevcut tarım politikalarının yetersizliğine dikkat çekti.
Gürer, düşük destekler ve artan maliyetlerle birlikte çiftçilerin zor durumda olduğunu ve bu koşullarda gıda fiyatlarının düşmesinin mümkün olmadığını vurguladı.
(EMK)
