Haberin Kürtçesi için tıklayın
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grubu, İçtüzük değişikliği görüşmelerinde milletvekillerine yeterince söz verilmediğini belirterek dün gece Meclis’i terk etmeme eylemi yaptı. Eylem bugün saat 14.00’de başlayacak Genel Kurul çalışmalarına kadar devam edecek.
18 maddelik teklif, iki bölüm halinde "temel kanun" olarak görüşüyor.
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) hazırladıkları öneriye Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) karşı çıkıyor.
Söz konusu değişiklik, milletvekillerinin kürsü ve ifade özgürlüklerine kısıtlamalar getiriyor.
CHP internetten yayın yaptı
TBMM İçtüzük değişiklik teklifinin 14. maddesi kabul edildikten sonra görüşmelere bugün devam etmek üzere birleşim sona erdi.
CHP Grubu, TBMM'de gece yarısı eylemi yapıyor. İç tüzük değişikliği görüşmelerinde milletvekillerine yeterince söz verilmediğini savunan CHP, oturumun dünkü bölümünün bitmesine rağmen gece boyunca Meclis'te kalma ve genel kurul salonunda konuşma yapma kararı aldı.
Meclis'te resmi oturum olmadığı için mikrofonlar çalışmazken, ışıkların bir bölümü de kapalı. CHP'li milletvekillerinin getirdiği ses düzeni ile konuşmalar gerçekleştiriliyor. CHP İstanbul Milletvekili Ali Şeker de internet üzerinden yayın yapıyor.
Neler değişti?
10 dakika konuşma kalkıyor
Bugüne kadar kabul edilen 14 maddedeki değişiklikler şöyle:
* TBMM Genel Kurulu, milletvekili genel seçimi kesin sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca (YSK) ilanını takip eden beşinci gün yerine üçüncü gün saat 14.00'te çağrısız olarak toplanacak. Ant içmek istemeyen milletvekilleri, milletvekili sıfatından kaynaklanan haklardan yararlanamayacak.
* Danışma Kurulu önerileri üzerinde görüşme yapılmayacağı hükmünü getiriyor. Grup önerileri üzerinde her parti grubuna tanınan 10'ar dakikalık konuşma hakkı teklifle kaldırılıyor.
* Danışma Kurulunun oy birliğiyle karar alamadığı ve siyasi parti gruplarının önerilerini ayrı ayrı Genel Kurula getirdikleri durumlarda, öneriyi veren gruptan bir milletvekili 5 dakikayı geçmemek üzere önerinin gerekçesini açıklayacak. Açıklamanın ardından, diğer gruplardan birer milletvekiline de isterlerse 3'er dakika söz verilecek.
* İçtüzük'te belirlenen süre içinde komisyonda gündeme alınmayan tasarı ve tekliflerin, hükümetin veya teklif sahibinin gündeme alınma talebine ilişkin de düzenleme yapılıyor. Bu kapsamdaki doğrudan gündeme alma önerisinin üzerine komisyon, hükümet ve teklif sahibi 5'er dakikayı geçmemek üzere söz alabilecek. Genel Kurul işaret oyuyla karar verecek.
Gene kurul saatleri uzadı
* Bu istemler, her hafta salı günü ayrı bir siyasi parti grubundan bir milletvekili tarafından yerine getirilmek kaydıyla bir tane olmak üzere işleme alınacak. Bir milletvekili bir yasama yılında bu kapsamda bir defadan fazla istemde bulunamayacak.
* Salı, çarşamba ve perşembe günleri 15.00-19.00 saatlerinde çalışan Genel Kurulun, teklifle salı günleri saat 15.00'ten 21.00'e, çarşamba ve perşembe günleri saat 14.00'ten 21.00'e kadar çalışması öngörülüyor.
Frak giyme kalkıyor
* Başkanlık kürsüsünde bulunan Başkanın frak giyme zorunluluğu kalkıyor.
* Başkan birleşimi açarken tereddüde düşerse yoklama yapacak.
* Milletvekillerinin, Genel Kurulda tasarı ve tekliflerin maddeleri ile verilen önergeler üzerinde yoklama isteminde bulunması kaldırılıyor. En az 20 milletvekili, ayağa kalkarak veya önerge vererek, görüşmeye tabi tezkerelerin oylanması ile kanunların maddelerine geçilmesi ve tümünün oylanmasında, işaretle oylamaya geçilirken yoklama isteyebilecek.
* Yoklama, elektronik oy düğmelerine basmak veya imzalı pusula vermek suretiyle yapılacak. Oturumu yöneten Başkan ve Divan üyeleri toplantı yeter sayısına dahil edilecek. Yoklama sonucunda, üye tamsayısının en az üçte birinin mevcut olmadığı anlaşılırsa, oturum en geç bir saat sonrasına ertelenebilecek. Bu oturumda da toplantı yeter sayısı yoksa birleşim kapatılacak.
Sözlü beyan düzeltme hakkı azalıyor
* Bir milletvekili veya bakana, geçen birleşim tutanağında yer alan bir beyanın düzeltilmesi hakkında 5 dakikayı geçmemek üzere tanınan söz hakkı kaldırılıyor. Bir milletvekili veya bakan, beyanının düzeltilmesi istemini Meclis Başkanlığına yazılı olarak verecek. Bu istem birleşim tutanağına eklenecek.
* Görüşmeye yer olup olmaması, Başkanı gündeme veya Meclisin çalışma usullerine uymaya davet gibi usule ait konular, diğer işlerden önce konuşulacak.
* Bu yolda bir istemde bulunulması halinde lehte ve aleyhte en çok 2'şer kişiye tanınan 10'ar dakikalık söz hakkı, teklifle 3'er dakikaya indiriliyor.
Tasarıya sözlü itiraz kalkıyor
* Tasarı ve tekliflerin komisyonlara havalesine itiraz eden milletvekiline oturumun başında tanınan söz hakkı; teklifle, itirazın yazılı olarak Meclis Başkanlığına iletilmesi şeklinde değiştiriliyor.
* Değişiklik önergeleri aykırılık sırasına göre okunup işleme konulacak. Aynı mahiyetteki önergelerden en kısa olanı okunup, diğer önergelerin sadece imza sahipleri okunarak birlikte işleme alınacak. Beşten fazla imzalı önergelerde ilk beş imza okunup, önerge tutanağa eklenecek.
Örerge özetleri okunamayacak
* İçtüzükle, TBMM Genel Kurulunda, genel görüşme ve Meclis araştırması önergelerinin özetlerinin okunması kaldırılıyor.
* Anayasa, kanunlar ve İçtüzük gereğince işaret oyuna yahut gizli oya başvurulması zorunlu olmayan hallerde açık oylama yapılması en az 20 milletvekilinin yazılı istemine bağlı olacak. Bu husustaki önergelerin, oylamaya geçilmeden önce Başkanlığa verilmiş olması gerekli olacak.
* Açık oylama önergesinde imzası bulunanlardan en az 20 milletvekilinden herhangi birinin oyunu kutuya atmadığı tasnif sonunda anlaşılırsa, yapılan oylama, işaret oyu niteliğinde işlem görecek.
Döviz, pankart yasak
* "TBMM'nin bina, tesis, eklenti ve arazisine silahlı olarak girmek" ve "Genel Kurulun çalışma düzenini ve huzurunu bozucu döviz, pankart ve benzeri materyali getirmek ve kullanmak" hükümleri, kınama nedenleri arasında olacak. (NV)
Fotoğraf: Özge Elif Kızıl - Ankara/AA
