Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu bugün 2023 Yılı Marmara Bölgesi Hapishaneleri Hak Gaspları Raporu’nu açıkladı.
Raporda Marmara Bölgesindeki hapishanelerde bulunan mahpusların maruz kaldığı hak ihlalleri ve çözüm önerileri yer alıyor.
Hapishane Komisyonu, Marmara Bölgesi’nde bulunan Edirne F Tipi, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi, Marmara (Silivri), Kandıra 1 Nolu F Tipi hapishanelerini ziyaret etti, mahpuslarla görüştü.
Komisyondan avukatlar ayrıca tutuklu avukatlar Aytaç Ünsal, Özgür Yılmaz, Süleyman Gökten, Engin Gökoğlu, Oya Aslan, Barkın Timtik, Behiç Aşçı, Selçuk Kozağaçlı ve Aycan Çiçek ile de görüştü ve bilgi aldı.
Yeni tip cezaevleri: Tecrit
Raporda, Marmara bölgesindeki hapishanelerde yaşanan hak gasplarının büyük ölçüde benzer olduğu belirtildi: “Bu hak gaspları iletişim, bilgi edinme haklarını, düşünce ve ifade özgürlüğünü hedef alan ihlallerdir. Yani hapishanedeki kapatılma halinin yarattığı izolasyonun derinleşmesine neden olan uygulamalar.”
ÇHD, yeni tip “tecrit hapishaneleriyle” tecridin daha da yoğunlaştığını yazdı:
“Daha önce hakkında detaylı bir rapor yayımladığımız Y ve S Tipi ve Yüksek Güvenlikli Hapishanelere Marmara bölgesindeki hapishanelerden yoğun şekilde sürgün sevkler yapıldı. (Sürgün sevk, mahpusun talebi ve rızası olmaksızın bulunduğu hapishaneden götürülmesidir.)
Bu sürgün sevkler nedeniyle mahpuslar, yargı çevrelerinden ve ailelerinden uzakta bulunan hapishanelere gönderildi. Bu nedenle duruşmalarına yüz yüze değil SEGBİS sistemiyle katılmak zorunda kaldılar.
Ayrıca sürgün sevk sırasında mahpuslar işkenceye maruz kalıyor. Yolculuğa uygun olmayana araçlarla sevk yapılıyor. Ayrıca tutsakların üstleri ve yanında bulunan eşyaları tekrar tekrar aranmak isteniyor. Mahpuslar, zaten hapishaneden geldiklerini bu nedenle aramanın gereksiz olduğunu belirtse de çıplak arama dahil olacak şekilde arama yapılıyor.”
Sincan’daki mahpus, yeni “yüksek güvenlikli” cezaevini anlattı
.jpg)
KUYUNUN DİBİNDEKİ İNSAN ANLATTI
“Artık tek başınasın”
Y TİPİ CEZAEVİ
12 metrekarede tuvalet, banyo, mutfak, yatak
Tespit ve öneriler
Tutuklu ve hükümlülerle yapılan ayrıntılı görüşmeler ve ÇHD İstanbul Şubesine şikâyetler ve Komisyonun incelemesi sonucu şu tespitler yapıldı:
· Y ve S Tipi Hapishaneler ve Yüksek Güvenlikli Hapishanelerin açılmasıyla sürgün sevkler, fiziksel işkenceye dönüştürüldü. Özellikle Marmara bölgesinde bulunan hapishaneler sürgün sevklerin en çok yaşandığı hapishaneler oldu.
· Sohbet hakkı neredeyse hiçbir hapishanede mevzuata uygun olarak uygulanmıyor. Tutukluların ziyaret edilme hakkı ziyaret edebilecek kişiler yönünden - eşi, ikinci dereceye kadar kan ve birinci derece kayın hısımları ile olmak üzere- sınırlandırılmıştır. “Arkadaş görüşçüsü” olarak ifade edilen 3 görüşçü hakkı ise hemen hemen tüm hapishanelerde sınırlandırılmış durumda.
· Yayın ve haberleşme hakkına yönelik ciddi ihlal iddiaları bulunuyor. Siyasi tutuklu/hükümlüler, aralarında Cumhuriyet, BirGün, Evrensel gazeteleri gibi günlük gazetelerin ve bazı televizyon kanallarının da bulunduğu birçok muhalif yayına ulaşmalarında ciddi engellemelerle karşılaşıyor. Bazı hapishanelerde Halk TV ve Artı TV’nin aynı anda verilemeyeceği şeklinde idari uygulamalar vardır.
· Yaşanan tüm bu ihlallere karşı direnme hakkını kullanan siyasi tutuklular ağır saldırılara maruz kalıyor, bunun sonucunda birçok hapishanede hücre/koğuş yakma vb. direnişler/protesto biçimleri ve buna bağlı yeni ihlaller yaşanıyor.
· Hasta tutuklu ve hükümlüler sorunundaki mevcut seyir daha da kötüye gider vaziyette aynen devam etmekte olup, hasta tutuklu ve hükümlüler serbest bırakılmıyorlar. Hasta mahpuslar sorunu bir sağlık sorunu, yaşam hakkı meselesi olarak değil siyasi bir sorun olarak ele alınıyor.
· Hastaneye sevkler çok problemlidir. Hastaneye götürülmek için ring aracına alınan tutuklular/hükümlülerin her biri ring aracı içine tek kişilik yerlere konuyor. Bu uygulamayı kabul etmeyen tutuklu/hükümlüler hastaneye götürülmüyor. Öte yandan hastaneye götürülen tutuklu/hükümlüler kelepçe ile doktorun karşısına çıkarılıyor, muayene kelepçeli olarak yapılmak isteniyor.
· Ağırlaştırılmış müebbet hapis hükümlülerinin infaz koşulları kabul edilemez durumda. Anayasanın eşitlik ilkesine ve imza konan insan hakları sözleşme metinlerine aykırı olan mevcut duruma derhal son verilmeli, anılan hükümlülerin cezalarının infazında hükümlü haklarını ön plana çıkaran insani şartlar hayata geçirilmelidir.
· Tutuklu ve hükümlülerin dışarıya gönderdikleri mektuplarda ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Mektuplar karalanıyor, kaybediliyor ve birçok kez gönderilmiyor. Tek zarfta birden fazla mektup gönderilmesi yasaklandı.
· Disiplin cezaları çok yoğun ve sıklıkla uygulanıyor. Disiplin cezalarına yapılan itirazlardan da sonuç çıkmıyor, infaz hakimlikleri ve ağır ceza mahkemeleri disiplin cezalarını onaylayan makam haline geldi.
· Hemen tüm hapishanelerde kitap sınırlaması bulunuyor. Tutuklu ve hükümlülerin belli sayının üstünde kitap bulundurmasına izin verilmiyor.
· Süreli yayımlar ise abone olmadan verilmiyor, abone olunmak istenildiğinde ise çeşitli engeller çıkarılıyor.
(AS)
