Raporda, medya eleştiri sitesi Medyakronik'in kapanması, Savcı Nuh Mete Yüksel'in şikayeti üzerine Kürtçe eğitim hakkıyla ilgili bir haberinden dolayı Radikal gazetesi muhabiri Adnan Keskin'e soruşturma açılması, iki yılın ardından Star çalışanlarına ortalama yüzde 20 oranında zam yapılması, Dünya Yayın Grubu'nda 38 kişinin işten ayrılması veya işten çıkarılmasına karşılık aynı grubun bünyesinde bulunan birçok şirkette 68 kişinin işe alınmasına değinildi.
Haber adına yalanın maskeli imalatı
Komisyon, raporun "Sunuş" kısmında şu değerlendirmeye yer verdi :
* Çalışma koşullarımız, sürekli ağırlaşıyor.
* Geçen yıl da yoğun işten çıkarmayla birlikte, maaşlarımızın yüzde 50'ye varan oranda düşürülmesini, haklarımızın gasp edilmesini yaşadık.
* Patronlar, bir asır öncesinin çalışma sistemine mahkum olmamızı dayatıyorlar.
* En kötüsü de, sürekli savunma mekanizmasını geliştirecek bir kafa yapısına yönelmemizin istenmesi. Çalışıp da maaş alamamak koşullarına mahkum olmamız isteniyor.
* Çalışma koşullarımız böyle olunca, haber adına yalanın maskeli imalatı yapılıyor.
Televizyon çalışanları direndi; Meclis komisyon kuruyor
* Her şeye rağmen, Kocaeli'nde yayın yapan yerel televizyon çalışanları Mart ayı başında televizyon binasını terk etmeyerek, direndi ve yayın devamı hakkını kazandı.
* Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel kurulu, basın dünyasının içinde bulunduğu sorunları bir komisyon kurarak araştırmayı kabul etmiştir. Komisyonun çalışmalarının takipçisi olacağız.
* Nihayet, işsizlik ödeneği, Nisan ayında verilmeye başlandı.
İşten çıkarmalar sürüyor
* İşten çıkarmalar Mart ve Nisan ayında da devam etmiştir.
* İki yılın ardından Star çalışanlarına ortalama yüzde 20 oranında zam yapılmıştır.
* Türkiye'yi ziyaret eden FIJ heyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ile düzenlediği program çerçevesinde ÇGD ile bir araya geldi. ÇGD, heyete çalışma hayatı hakkında bir rapor sundu.
Medyakronik kapandı
* Frekans ihalesini yapamayan Radyo Televizyon Üst Kurulu'nun (RTÜK) geçmiş yılları kapsayan uygulaması, iki fonksiyonunun olduğunu ortaya koymaktadır; biri, yayım kuruluşlarından aidatını almak, diğeri de ekranları karartmak ve mikrofonları susturmaktır.
* Varlık nedeni medya eleştirileri olan Medyakronik, iki yıllık faaliyetinin ardından kapandı. Demek ki, fincancı katırlarını ürkütmüştü. Ne denli mayınlı bir tarladayız ki...
I. İşten çıkarmalar ve baskılar
Sektörde işten çıkarmadan maaş ödememeye kadar patronların basın emekçilerine yönelik tüm saldırılar sürüyor. Bu da bir anlamda, iş güvencesi yasa taslağının iki yıldır başbakanlık raflarında niye durduğunun açık anlatımıdır.
Çalışanların haberi olmadan kadro değişiminin sağlanması, maaş almadan çalışmak zorunda kalması ve Tv8'de, Sabah Grubu'nda olduğu gibi neredeyse iki yıldır zam yapılmaması, basın sektöründeki endüstri ilişkilerinin niteliğini ortaya koyuyor.
I.1- Medical Channel'de vahşi kapitalizm örneği
Medical Channel'de vahşi kapitalizm örneği yaşanıyor. Dört aydır maaşlarını alamayan kanal çalışanlarına ya 'alacağım yoktur' yazılı bir kağıdı imzalamaları ya da işten hemen ayrılıp gitmeleri teklif edildi. (Medyatava, 3 Mayıs 2002). "Alacağım yoktur" ifadesinin imzalanması halinde, Mayıs ayı sonunda tüm maaşların ödeneceği de "patron iddiası" olarak ortalıkta dolaşıyor.
I.2- CNN-Türk'te 'toplu' ve 1 hakiki istifa, 1 çıkarma
Son yıllarda taşeronlaşmanın yanı sıra, çalışanlar, haberleri olmadan toplu halde bir şirketten istifa etmiş ve bir başka şirkette çalışmaya başlamış gibi gösteriliyor. Mart ayına kadar Doğan Prodüksiyon A.Ş. kadrosunda çalışan CNN Türk çalışanları, Eko Tv Yayıncılık A.Ş.'ye geçirildi. (Medyatava, 5 Mart 2002) Sözleşmeler de Eko Tv adına düzenlendi.
CNN-Türk'ün dış haberler editörü Soner Kızılkaya da Nisan ayında görevinden istifa etti, aynı kanalda bir ekonomi muhabiri de işten çıkarıldı.
I.3- Star'da yüzde 20 zam ve 7 kişi çıkarıldı, 1 istifa
Tam iki yıldır Star gazete ve televizyon çalışanların ücretine zam yapılmıyordu. En son Nisan 2000'de zam alan Star çalışanlarının ücretlerine, Nisan ayından itibaren geçerli olmak üzere ortalama yüzde 20 oranında zam yapıldı. Ücretleri düşük olanlar da bu oran yüzde 40'a kadar yükseldi.
Geçen Mart ayında Star televizyonu çalışanlarından 7 kişi işten çıkarıldı. Star televizyonunda yayımlanan "Biri Bizi Gözetliyor" programı ve yapımcılığında çalışan Kurtuluş Babalıoğlu da Mart ayı sonunda görevlerinden istifa ettiklerini açıkladı.
I.4- Dünya Yayın Grubu'nda 38 kişi
Dünya Yayın Grubunda sirkülasyon sürüyor. İşten çıkarmaların yanı sıra, işe almalar da yaşanıyor. Grubun bünyesindeki yayımcılık ve dağıtım servislerinden bu dönemde toplam 38 kişi işten ayrıldı ya da çıkarıldı. Öte yandan, Dünya Yayın Grubu'nun birçok şirketinde bu dönemde 68 kişi de çalışmaya başladı.
I.5- İnterbil'de 3 istifa
İnterbilmedya Grubu'nun üst düzey bazı yöneticileriyle, grubun çıkardığı çeşitli dergilerde çalışan Aydın Öztürk, Kenan Erçetingöz ve Bengüç Özerdem birlikte Nisan ayı başında istifa etti.
I.6- Tempo'da 1 kişi
Hürriyet Grubu'nun haftalık dergisi Tempo'da bir editör işten çıkarıldı.
I.7- Transfer dönemi ve Kırca
Sabah gazetesinden ayrılan Çetin Altan, Milliyet gazetesinde bir diğer eski Sabah yazarı Erdal Bilallar, Star gazetesinde, yine bir Sabah eski yazarı Ahmet Vardar da, Star-Uzan Grubu'nun Damla gazetesinde yazmaya başladı. Ayrıca, geçen Aralık ayında Star Tv'den ayrılan Ali Kırca, yaklaşık dört aylık bir aradan sonra NTV'de çalışmaya başladı.
II- Direnme ve hukuki mücadele
Hak gaspına karşı arkadaşlarımızın açtığı davalar da sürüyor. Arkadaşlarımız sadece davacı olmadı, soruşturmaya da tabi tutuldu. Ankara DGM savcısı Nuh Mete Yüksel, gazeteci Adnan Keskin hakkında Ankara DGM'ye soruşturma açılması istemiyle şikayette bulundu.
II.1- Kocaeli Televizyonu çalışanları direndi ve kazandı
Kocaeli'nde yayın yapan yerel televizyon çalışanları, Mart ayı başında televizyon binasını terk etmeyerek, direniş sonucunda yayının devamı hakkını sağladı.
Kocaeli Televizyonu'nda, patronun borcu yüzünden haciz işlemleriyle birlikte "link"e el konuldu ve yayın kesildi. Çalışanların iş yerini terk etmemeleri ve Adapazarı'nda yayın yapan As TV'nin link'i göndermesiyle yayına tekrar başlandı. 57 televizyon çalışanı ekrana çıktı ve durumu tüm televizyon izleyenlerine anlattı. Şubemizden bir heyet Kocaeli'ne giderek televizyon çalışanlarına destek verdi.
II.2- Savcı N. M. Yüksel, arkadaşımız Keskin'i DGM'ye şikayet etti
Üniversitede Kürtçe eğitim için dilekçe veren öğrencilere, çete liderlerinden daha fazla ceza istenmesiyle ilgili Radikal'in haberini yazan arkadaşımız Adnan Keskin hakkında, Ankara DGM savcısı Nuh Mete Yüksel'in şikayeti üzerine "Savcıyı terör örgütlerine hedef göstermek" ve "soruşturmanın gizliliği ilkesini ihlal"den soruşturma başlatıldı.
Bunun üzerine DGM savcısı Adnan Cengiz Köksal, Keskin'in ifadesini aldı. Keskin'in haberi 25 Mart'ta gazetede yayımlanmıştı. Hemen ardından soruşturmanın gündeme gelmesi, hangi koşullarda gazetecilik yaptığımızın koşullarını ortaya koyuyor.
II.3- Hürriyet Dergi Grubu tazminata mahkum oldu
Hürriyet Dergi Grubu'na bağlı Emlak Market dergisinin genel yayın yönetmeni iken dergi kapatıldığı için işten çıkarılan Tayfun Uçar'ın, özlük hakları eksik ödendiği için açtığı dava Mart ayında sonuçlandı. Mahkeme Uçar'ı haklı bularak hak ettiği tazminatın patron tarafından ödenmesine karar verdi.
II.4- Yeni Binyıl davası
Yeni Binyıl çalışanlarının açtığı dava en son 9 Mayıs'ta yapıldı. Duruşmada, bilirkişinin davacıların hak taleplerine ilişkin raporu taraflara verildi.
Rapor, davacı arkadaşlarımızın taleplerimizi haklı gösteriyor. Bu açıdan karara oldukça yaklaşıldı. Ancak, 212 sayılı Basın İş Kanunu gereğince gazetenin kapanması halinde verilmesi gereken iki maaş, bilirkişi raporunda yer almadığı için ek inceleme dilekçesi verilecek. Duruşma 20 Haziran'a ertelendi.
II.5- Aktüel Para davası devam ediyor
Aktüel Para Dergisi eski çalışanı Meral Ata'nın da dergi için açtığı dava sürüyor. Önümüzdeki mahkemede şahitler dinlenecek.
III- İşsizlik ödeneği ve fon
Yıllardır gündemde olan işsizlik sigortası, tüm eksikliklerine rağmen nihayet yürürlüğe girdi. Nisan ayında işsizlik ödeneği alınmaya başlandı. Milyonlarca insanın işsiz olmasına karşın, işsizlik ödeneğini sadece 5 bin 710 kişi aldı. İşsizlik Sigortası Fonu'nda 2,8 katrilyon lira birikti.
III.1- 5 bin 710 kişiye işsizlik ödeneği
Nisan ayı itibariyle işsizlik ödeneği verilmeye başlandı. Ödenek için başvuruda bulunan 6 bin 822 kişiden 5 bin 710 kişiye işsizlik ödeneği ödenmeye başlandı. Yapılan ödemelerin toplamı 1 trilyon 255 milyar liradır.
III.2- 2,8 katrilyonluk fon
İşsizlik Sigortası Fonu'nda 2,8 katrilyon lira birikti. Şubat ayı sonunda 2 katrilyon 614 trilyon lira olan fon varlığı, bir ay sonrasında 2 katrilyon 801 trilyon liraya yükseldi. Fon varlığının 1,2 katrilyonu işçi-işveren primleri toplamı olup, 1 katrilyon 85 trilyon liralık faiz geliri sağlandı. Fon portföyünün yüzde 52,77'si ıskontolu bono ve tahvil olup, bunu yüzde 26,86'lık payla mevduat izliyor.
IV- Sektörden
Mart ayında, Uğur Dündar'ın yaptığı programın atv'de yayımlanması engellendi ve bunun üzerine Dündar atv'den ayrıldı. Yeni Günaydın gazetesinin eski sahibi Mehmet Saruhan, "promosyon nedeniyle" 61 yıl ceza aldı ama, diğer promosyoncu gazete patronlarıyla ilgili böyle bir gelişme hala yaşanmadı.
Ayrıca FIJ'den gelen bir heyet Ankara ve İstanbul'da incelemelerde bulundu.
IV.1- Ekranların ve mikrofonların giyotini RTÜK
RTÜK'ün 7 yıllık geçmişi, ekranları karartmanın ve mikrofonları susturmanın organı olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Bu cezalar, RTÜK'ün mevcut sistemin yargı mekanizması dışında hem bir yürütme hem de bir yargı organı olduğunu gözler önüne seriyor.
7 yılda RTÜK, televizyonların toplam 3 bin 295 gün yani 9 yıl ekranını karartmış ve radyolarda ise 12 bin 904 gün yani 35 yıl mikrofonlarını susturmuştur. Bu cezaların dökümü şöyle:
- Bölücü ve yıkıcı yayın yaptıkları iddiasıyla 33 televizyon ve 95 radyoya 9 bin 228 gün yayın durdurma ve 320 uyarı.
- İrticai yayın iddiasıyla 38 televizyon ve 75 radyoya 5 bin 575 gün yayın durdurma ve 325 uyarı.
- Kişilik haklarına saldırı iddiasıyla 97 televizyon ve 86 radyoya 606 gün yayın durdurma ve 277 uyarı.
- Genel ahlaka aykırı yayın iddiasıyla 33 televizyon ve 39 radyoya 298 gün yayın durdurma ve 141 uyarı.
- Çocukların ruh sağlığını bozacak nitelikte yayın iddiasıyla 41 televizyon ve 13 radyoya 98 gün yayın durdurma ve 104 uyarı.
IV.2- Uğur Dündar da sansürlendi
Yılların televizyon yöneticisi ve program yapımcısı Uğur Dündar, yönetimle aralarında yaşanılan tartışmalar üzerine Star Tv'den ayrılıp atv'de çalışmaya başladı ve atv'den de Mart başında ayrıldı. Bugüne kadar pek çok çalışmasında gizli kamera kullanmaktan çekinmeyen Uğur Dündar, son haberinde de böylesi bir yöntemi uyguladı.
Gizli kameranın üç kahramanı, biri adı yolsuzluk iddialarına karışan Kemal Horzum, diğeri Süleyman Demirel'in eski koruması Hayrettin Gökdemir, diğeri de Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi Başkanı Hasan Eryılmaz. Üçü de bir ofiste buluşur, sohbet ederler, ama kasette ne konuştukları net değildir. atv yönetimi sesin olmamasının üzerinde duruyor. Programın yayınlanıp-yayınlanmaması üzerinde süren tartışmanın arka planında esas olarak ANAP'ın olduğu öne sürülüyor. Sonunda program yayımlanmıyor ve Uğur Dündar da atv'den ayrılıyor.
IV.3- Promosyona 61 yıl ceza
Yeni Günaydın gazetesinin eski sahibi Mehmet Saruhan, okuyucularına vaat ettiği buzdolaplarını veremediği gerekçesiyle "dolandırıcılık" suçundan 61 yıl hapis ve 921 milyon 519 bin 924 lira ağır para cezası aldı. Beş yıl süren ve 9 Nisan'da biten davada hakim, sanığın "kupon karşılığı buzdolabı vereceğini vaad ettiğini, ancak kampanyaya katılan okur sayısı kadar buzdolabı bağlantısı yapmadığı, kampanyanın son vermesi ve ardından bir yıl geçmesine rağmen taahhüdünü yerine getirmediği"nin tespit edildiğini belirtti.
IV.4- Şubemiz genel kurulunu yaptı
İstanbul şubemiz 28 Nisan'da dernek merkezinde genel kurulunu yapmıştır. Kurulda faaliyet raporlarının tartışılması sonrasında, yönetime Esin Gedik, Barış Yarkardaş, Ali Osman Alayoğlu, Ayşegül Dikenli ve Hakan Deniz seçildi.
IV.5- TGC genel kurulunu yaptı
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti de 22 Mart'ta genel kurulunu yapmıştır. Seçimi yine başkan Orhan Erinç'in listesi kazanmıştır. Yönetimin diğer üyeleri: Umur Talu,Seçkin Türesay, Şakir Süter,Orhan Ayhan, Zafer Atay, Cengiz Erdil, Onur Belge, Melih Aşık ve Vahap Munyar. Cemiyet'in tarihi, 10 Haziran 1946'ya kadar gidiyor.
Cemiyet'in mali raporunda yer alan mali tablolara göre, 2001 yılı sonu itibariyle tablo şu: Aktifleri toplamı 828 milyar liraya, hazır değerleri 292 milyar liraya, maddi duran varlıkları 314 milyar liraya, mevduat toplamı 375 milyar liraya yaklaşıyor. 2001 yılı itibariyle giderleri 305 milyar lirayı aşan cemiyetin, gelirleri de 74 milyar liranın, kira gelirleri 71 milyar liranın, muhtelif gelirleri de 85 milyar liranın üzerinde gerçekleşti.
IV.6- FIJ heyetiyle sorunlarımızı tartıştık
Türkiye'yi ziyaret eden FIJ heyetiyle, 26 Nisan'da TGS'nin düzenlediği program çerçevesinde gazeteciler bir araya geldi. Yaklaşık 45 kişinin katıldığı toplantıda söz alan arkadaşlarımız, gerek örgütlenme gerekse çalışma koşullarımız hakkında heyete bilgi verdi. Ayrıca heyete, ÇGD adına, komisyonumuzun raporlarından derlenen 2001 yılı çalışma hayatımızla ilgili bir rapor sunuldu.
IV.7- Medyakronik kapandı
İki yıldır kapsamlı medya eleştirisi yapan ve İstanbul Bilgi Üniversitesi bünyesinde www.medyakronik.com adresinden yayımlanan medyakronik sitesi, 29 Nisan'da kapandı.
Medyakronik'in kapanması kararını kendilerinin aldığını ifade eden sitenin editörlerinden Alper Görmüş, şu açıklamayı yaptı: "Bilgi Üniversitesi'nin daha fazla yıpratılmaması için siteyi kapatma kararı aldık. Sitenin kapanması ile ilgili olarak Bilgi Üniversitesi'ni sorumlu tutmak hedef saptırmak olur. Tekelciliğin gücü, demek ki, fincancı katırları ürkütülmüştü." (BB/FA)
