Ülkede cezaevinde yaşanan hak ihlalleri gündemdeki yerini korurken İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishane Komisyonu’nun "Türkiye Hapishane Hak İhlallerini İzleme" raporuna göre 2024’te cezaevlerinde en az 26 bin 632 hak ihlali yaşandı.
İHD Merkezi Hapishane Komisyonu Eş Sözcüsü Nuray Çevirmen, raporun İHD Genel Merkezi, şubeleri ve bölge temsilciliklerine ulaşan başvuruların yanı sıra düzenli olarak hazırlanan cezaevi raporları ve cezaevi ziyaretlerinde elde edilen verilere göre hazırlandığını aktardı.
21 bin 902 ihlal başvurusuna karşı İHİK sadece 153 cezaevi ziyareti gerçekleştirdi
Rapora göre, 28 Nisan itibari ile cezaevlerinde tespit edilen 161’i kadın ve 1251’i erkek olmak üzere en az 1412 hasta mahpus yer alırken bunlardan 335’inin ağır hasta mahpus olduğuna dikkat çekildi.
105 mahpusun desteğe ihtiyacı var
Ağır hasta mahpuslardan 30’unun tek başına yaşamını devam ettiremediğine dikkat çekilen raporda 105’inin desteğe ihtiyacı olduğuna, 188 mahpusun ise hastalıkları nedeniyle sürekli olarak kontrol edilmesi gerektiğine dikkat çekildi. Raporda cezaevlerinde yalnızca sağlık hakkı başlığı altında 5 bin 526 hak ihlali tespit edildiği aktarıldı.
Raporda 157 mahpusun açlık grevi veya ölüm orucu eylemi yaptıkları aktarıldı. Rapora göre, 91 cezaevinde 1997 mahpusun disiplin cezaları, mahpusların sağlık sorunlarının zamanında ve etkili bir şekilde çözülmemesi, ağır hasta mahpusların tedavi edilmemesinin yanı sıra hücre cezaları, İdari Gözlem Kurulu kararları ile mahpusların tahliyelerinin engellenmesi gibi birçok hak ihlali nedeniyle süreli ve dönüşümlü açlık grevine girdi.
3 bin 261 hak ihlali
Raporda, işkence, kötü muamele ve onur kırıcı uygulamalarda ciddi bir artış olduğuna dikkat çekildi. Raporda, darp, tehdit, hakaret, çıplak arama, ağız içi arama, ajanlık dayatması, yakınları ağır hasta olanlara görüş hakkı ve yakınları vefat edenlere cenazeye katılım hakkı tanınmaması tecrit gibi çeşitli başlıklar altında 4 bin 745 ihlalin tespit edildiği belirtildi.
Rapora göre, sosyal faaliyetlere dönük hak ihlallerinde 4 bin 28, haberleşme hakkı ihlallerinde 4 bin 474, bilgiye erişim hakkı ihlallerinde ise 3 bin 261 ihlalin tespit edildiği kaydedildi.
LGBTİ+’lara dair sayısal veri yok
Raporda, 2 Aralık 2024 tarihi itibariyle 12 bin 993 hükümlü ve 3 bin 426 mahpus olmak üzere 16 bin 419 kadın mahpusun cezaevlerinde tutulduğu ve 2 Eylül 2024 tarihi itibarıyla cezaevlerinde anneleriyle birlikte kalan 0-6 yaş grubu çocuk sayısının 759 olduğu aktarıldı. Raporda aynı zamanda cezaevlerinde tutulan LGBTİ+’lara dair sayısal veriler hakkında bilgi bulunamadığına dikkat çekildi.
(AB)
