"Çevre ajansı değil rant ajansı"

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Milletvekili ve Çevre Komisyonu Sözcüsü Murat Bakan, TBMM’de kabul edilen Türkiye Çevre Ajansı Kurulması ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklifine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

TIKLAYIN - Kanun teklifi yasalaştı: Türkiye Çevre Ajansı kurulacak

Başarılı olan ülkelerde Çevre Ajansı ile oluşturulmak istenen sistemin kar amacı gütmeyecek şekilde ve kapalı döngü halinde çalıştığını belirten Bakan, "Fakat AKP'nin oluşturmaya çalıştığı sistemde, vatandaş depozito için bir para ödediğinde sistemde birikiyor; o biriken para arttıkça orası rant alanı haline geliyor" dedi.

Bakan, “Bir kamu tüzel kişisi kurup Kamu İhale Yasası’ndan muaf ediyorlarsa, rantın paylaşımına dair kaygı yaşıyorlar demektir. Kamu özel iş birliğiyle şehir hastaneleri gibi, otoyolları, köprüleri, havaalanlarını yaptıkları gibi şimdi de depozito yönetim sistemiyle, kamunun kaynaklarını beş müteahhide peşkeş çekecekler demektir” diye konuştu.

“Telaş neydi?”

Kanunun sene bitmeden görüşülmesi konusundaki telaşa dikkat çeken CHP’li Bakan’ın açıklamaları şöyle:

“Kanunu komisyonda TBMM İç Tüzüğü’ne aykırı olarak hızla görüştük. Ardından aynı hızla Genel Kurul’a geldi, araya bütçe görüşmeleri girdi, bütçeden hemen sonra da kanunu geçireceksiniz diye mecliste sabahladık. 

“Neden? Kanunun geçici 2’nci maddesi sebebiyle. Çevre Ajansı 2020’de kurulsun da GEKAP’tan toplanan paranın yüzde 10’u ajansa aktarılsın diye. Tamamen ‘duygusal’ yani.

“AKP’lilerin Yönetim Kurulu yarışı”

“Kamu İhale Yasası’ndan muaf kurum oluşturuyorlar. Kendi aralarında yönetim kuruluna girmek için yarışıyorlar. Yönetim Kurulu’na girmek için aralarında nasıl yarıştıklarını anlatamam size! Biz her şeyi duyuyoruz. 

“Siyasi etkilere açık, çevre kaygısı adı altında rant önceliği taşıyan bir karaktere sahip paralel bir bakanlık kurdular. Görüyorsunuz, tek dertleri var; rant.”

“Rantın nasıl dağıtılacağının hesabı yapıldı”

“Başarılı olan ülkelerde sistemin kâr amacı gütmeyecek şekilde ve kapalı döngü halinde çalıştığını görüyoruz. Burada hedef, toplanmış malzemeden, kapalı döngü içerisinde yeniden ambalaj üreterek maksimum düzeyde çevresel korumayı ve ekonomik faydayı elde etme önceliği sistemin temelini oluşturmak. Fakat AKP’nin oluşturmaya çalıştığı sistemde, vatandaş depozito için bir para ödediğinde sistemde birikiyor; o biriken para arttıkça orası rant alanı haline geliyor. 

“Bu nedenle, getirilmek istenen depozito sistemiyle oluşacak atığı önlemek değil, burada oluşacak yılda 10 milyar TL’ye yakın rantın birilerine nasıl dağıtılacağı hesabının yapıldığını görüyoruz”

Türkiye Çevre Ajansı

24 Aralık’ta TBMM’de kabul edilen kanun teklifine göre, Çevre Ajansı Sıfır Atık sistemini yürütmek üzere kurulacak. Ajansın, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen ve belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı sistem üzerinden çalışması öngörülüyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, çevre mevzuatına ilişkin denetim yetkisini, Türkiye Çevre Ajansına, Emniyet Genel Müdürlüğüne, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına devredebilecek.

Doğa ve yaşam savunucuları, ajansın çevre politikaları üzerinde kamu denetimini kaldıracağı gerekçesiyle kurulmaması gerektiği yönünde uyarılarda bulunmuştu. (TP)