TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Bakan Hakan Fidan'ın sunumu ardından Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı ve bakanlığa bağlı başka bazı birimlerin bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülürken, muhalefet partileri milletvekillerinin Fidan'a yönelik eleştiri ve soruları AKP ve MHP'li üyelerin saldırı ve sataşmalarıyla kesildi.
Görüşmeler sırasında TBMM'deki siyasi parti grupları adına, komisyon üyeleri ve üye olmayan milletvekilleri görüşlerini ifade ettiler ve Dışişleri Bakanına yanıtlaması için sorular yönelttiler.
HEDEP Diyarbakır milletvekili Cengiz Çandar, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'a "Azerbaycan'a gittiğinizde "bir millet iki devlet diyorsunuz", "buraya geldiğinizde 'iki millet tek devlet' deseniz büyük bir değişime imza atarsınız" deyince AKP ve MHP Milletvekilleri Çandar'a "bölücü" diyerek bağırmaya başladılar.
Çandar: "YPG ve PYD 'terör örgütü'yse neden görüştünüz?"
Çandar Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın gayretlerine rağmen dış politikada mesafe alınamadığına işaret ederek "O kadar atıf yapılan Riyad’daki zirve sonuçları İsrail kurumlarının değerlendirmesine bakarsanız fazla bir etki yaratmışa benzemiyor çünkü İsrailliler Riyad zirvesi sonuçlarından gayet memnunlar, buradan bir şey çıkmadığı kanısındalar. Ne NATO ne müttefikleri nezdinde ne üyesi bulunduğumuz Avrupa kurumları nezdinde ne de bölgedeki ağırlığımızla potansiyelimize uygun bir durum ortaya koymuş değiliz." dedi.
"Deniz Kuvvetleri Komutanı,
Rusya Deniz Kuvvetleri Komutanı gibi konuşuyor"
Çandar konuşmasında Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu'nun bir konuşmasına göndermede bulunarak Hakan Fidan'a "Deniz Kuvvetleri Komutanı'na yetki devri mi [yaptığını]" sordu.
Çandar Tatlıoğlu'nun bir konuşmasını aktardı: “'[Komutan] 2022’de başlayan Ukrayna-Rusya savaşı Karadeniz’deki jeopolitik mücadelede yeni bir dönem başlattı.' dedi ve devam etti: “Bildiğiniz gibi NATO Karadeniz’de bazı tedbirler almaya çalışıyor ancak Karadeniz’de bu tedbirleri kendimiz alacağımızı ifade edip NATO'yu veya Amerika’ yı Karadeniz'de istemediğimizi beyan ediyoruz.”
Çandar ardından "bu sözler[in] bir dışişleri bakanının görev tanımına gir[diğine] işaret ederek, "Dışişleri Bakanlığı yetki devri mi yaptı? Deniz Kuvvetleri Komutanı nasıl bu sözleri söylüyor?" diye sordu.
"NATO’yla bir sorunumuz olduğu anlaşılıyor ve biz sanki NATO ülkesi değilmişiz gibi 'NATO'yu Karadeniz'de istemiyoruz.' diyoruz. Bizim donanmamız NATO'nun donanması değil mi? Romanya ve Bulgaristan gibi Karadeniz'de sınırı olan ülkeler NATO ülkeleri değil mi, bu nasıl sözdür? Bunu ancak Rusya'nın deniz kuvvetleri komutanı söylerse bir anlam taşır." diyerek Fidan'a soru yöneltti.
"PYD terör örgütüyse neden Ankara'da kabul ettik?"
Çandar sözlerini sürdürerek "Karadeniz'de NATO'yla sürtüşme hâlindeyiz , Suriye'de karşımızda Amerika’yı görüyoruz, tam bölge politikamıza yön veren Kürt karşıtlığı, ne kadar karşı çıkılırsa çıkılsın 'Hayır terör örgütü' deseniz de Kürt karşıtlığı…" diyen Çandar, "Öyle olmasaydı, PYD liderini biz 2013 yılında birden fazla kez Ankara'da ve İstanbul'da niye kabul ettik?" diye sordu.
Çandar: "Tabii ki, terör örgütü değiller"
"Dışişlerinin en üst kademeleri niye görüştü? Terör örgütü temsilcisi olarak mı görüştü? Süleyman Şah Türbesi 2015 yılında YPG’nin yardımıyla, YPG’yle işbirliği yapılarak yer değiştirildi. Şimdi, bu örgütler ne zaman terör örgütü oldular? 2013 ve 2015 yılından sonra birden terör örgütü hüviyeti mi kazandılar?" diye soran Cengiz Çandar'a AKP İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, "Değiller mi, terör örgütü değil mi?" diye soru yöneltti. Çandar "Değiller tabii, tabii ki değiller, tabii ki değiller" diye yanıt verince, AKP Elazığ milletvekili Ejder Açıkkapı "Yazık be" diye bağırdı.
Katar ve Türkiye dışında hiçbir ülkenin PYD ve YPG'nin "terör örgütü" olduğunu kabul etmediğini tekrar eden Çandar "başka bir yere gelmek istiyorum" diyerek Hakan Fidan'a "bölge politikamızı değiştirirseniz müthiş bir gücü harekete geçirmiş olacaksınız" diyerek Türkiye Azerbaycan ilişkilerinden hareketle Kürt Sorunu'nun çözümü için bir olanak yaratılabileceğini ileri sürdü.
"Bir millet iki devlet düsturuna,
'tek devlet, iki millet' düsturunu ekleyin"
Çandar, Fidan'a "Azerbaycan için Haydar Aliyev, sizin de kabul ettiğiniz ve her iki ülkede kabul gören “bir millet, iki devlet” düsturunu dile getirmişti [...] Bu düstura bir ilave yapın," dedi. Bunun Türkiye'deki mevcut güçler dengesi nedeniyle kolay olmayacağını bildiğini söyleyen Çandar “bu düstura 'iki millet, tek devlet' düsturunu ilave edin. Böylece, hem devletin tekliği, ülkenin toprak bütünlüğü garanti altına alınmış olur hem de devletimizin ayrılmaz bir parçası olarak görülecek Kürt vatandaşlarımızın, Suriye ve Irak’taki soydaşlarıyla çok sıcak beşerî, siyasi, iktisadi, ticari ve hatta askerî ilişkileri geliştirmiş oluruz. Dış politikamızla, müttefiklerimizle hasmane ilişkilerden de sakınmış oluruz" deyince MHP İzmir milletvekili Taner Osmanağaoğlu "Şu anda bölücülük yapıyor burada," diyerek haykırmaya başladı. HEDEP Şırnak milletvekili Nevroz Uysal Aslan ona "Bölücülüğü siz yapıyorsunuz, bizler değil." diye karşılık verirken HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, "Sizin bölücülüğünüz teşhir oldu" diyerek müdahale etti. AKP'li Komisyon Başkanı Mehmet Muş, "Süreniz doldu" diyerek Çandar'ın mikrofonunu kapattı.
(AEK)
