Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda 1950 tarihinde kabul edilmiş, 28 Temmuz 1951 tarihinde imzalanmış ve 22 Nisan 1954 tarihinde yürürlüğe girmişti. Türkiye sözleşmeyi 29 Ağustos 1961 tarihinde, 359 sayılı kanunla onaylamıştı.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye (UAÖ), bugün (29 Temmuz) internet sitesinde yaptığı açıklamayla Türkiye'yi, tarafı olduğu Cenevre Sözleşmesi'ni "sınırlama olmadan" uygulamaya çağrıldı.
Sözleşme, mülteci tanımını "1951 yılından önce ve Avrupa'da meydana gelen olaylar" şartıyla sınırlarken bu sınır Mültecilerin Hukuki Statüsüne Dair Protokol ile 1967'de kaldırılmıştı. Türkiye bu değişikliği 1 Temmuz 1968'de "coğrafi sınır" şartıyla onayladı. Türkiye şu anda Avrupalı ve Avrupalı olmayan mülteciler arasında bu ayrımı etkin bir şekilde uygulayan tek ülke.
UAÖ Türkiye'nin açıklamasında şöyle deniyor:
"Türkiye sadece Avrupa Konseyi üyesi ülke vatandaşlarına mülteci statüsü verebilmektedir. Avrupa Konseyi üyesi olmayan ülkelerden gelen kişilere "geçici sığınma" imkanı tanımaktadır. Türkiye şimdiye kadar 27'si Yunanistan, 6'sı Bulgaristan, 6'sı Sırbistan-Karadağ, 3'ü Azerbaycan ve 1 de Arnavutluk vatandaşı olan toplam 43 kişiyi mülteci olarak kabul etmiştir. Irak, İran, Afganistan, Suriye ve Somali başta olmak üzere Avrupa Komisyonu üyesi olmayan birçok ülkeden her yıl binlerce kişi Türkiye'ye sığınmak zorunda kalmaktadır. Türkiye sözleşmeyi coğrafi sınırlama ile uyguladığı için Avrupa dışından gelenlere geçici ikamet izni vererek, bu kişileri Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği aracılığıyla mülteci kabul eden ABD, Kanada, Avusturya gibi ülkelere yerleştirmeye çalışmaktadır."
"Uluslararası Standartlarla Uyumlu Hale Getirilmeli"
UAÖ Türkiye'nin açıklamasında Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Thomas Hammarberg'in 28 Haziran 2009 tarihli raporunda "Türkiye'nin coğrafi sınırlamayı en yakın zamanda kaldırmasını ve sığınmacı, mülteci tanımlarının bir an önce uluslararası standartlara uygun hale getirilmesini" önerdiği ifade edildi.
Ayrıca TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu'nun Temmuz 2010 tarihinde yayınladığı raporda da Türkiye'nin uygulamakta olduğu coğrafi kısıtlamayı herhangi bir gerekçeye bağlamadan kaldırması gerektiği belirtilmişti. (MAF/ŞA)
