Birleşmiş BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura’nın Suriye’de ‘siyasi geçiş’ sürecini başlatması beklenilen Cenevre'deki barış görüşmeleri için resmi davetiyeleri gönderdiğini açıklaması sonrası başlayan siyasi kriz çözülemiyor.

Görüşmelerin 25 Ocak Pazartesi yapılması bekleniyordu. Ancak davetliler kesinleşmedi açıklamasıyla 29 Ocak tarihine ertelenmişti.

Demokratik Suriye Meclisi Eşbaşkanı Heysem Menna ve Meclis Üyesi Renda Kassis ile Halk İradesi Partisi lideri Kadri Cemil’e davetiyelerin ulaştığı bildirildi. Ancak Demokratik Suriye Meclisi Eş Başkanı aynı zamanda da Demokratik Toplum Hareketi TEVDEM’in yöneticisi olan İlham Ahmed’e davetiye ulaşmadı.

Cenevre II'de kimler davet edilmişti?

Suriye muhalefeti

Suriye muhalefeti, Cenevre II Konferansı öncesinde konferansa katılıp katılmama konusunda da anlaşmazlığa düşüp bölündü. Muhalefetin 121 üyeli çatı örgütü olan Suriye Ulusal Koalisyonu’nun (SUK) 44 üyesi konferanstan bir hafta önce Esad rejimine öne sürdükleri şartların yerine getirilmediğini savunarak konferansa katılmayacaklarını ve koalisyondan çekildiklerini açıkladı. Körfez ülkeleri destekli Ahmet Jarba’nın liderliğini yaptığı SUK’un geriye kalan üyeleriyse kendi içlerinde yaptıkları oylama sonucunda konferansa katılma kararı aldı.

Kürtler

Suriye’de PYD ve yaklaşık 10 Kürt partisi konferansa davet edilmedi. Irak Bölgesel Kürdistan Yönetimi lideri Mesud Barzani’ye yakın olan bazı Kürt partilerse Suriye Ulusal Koalisyonu’nun çatısı altında konferansta temsil edildi.

Demokratik Suriye Meclisi’nin bileşenlerinden biri olan Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) eş genel başkanı Salih Müslim de davetiyenin ulaşmadığı isimlerden.

SDM Eşbaşkanı: Müslim ve Ahmed çağrılmazsa gitmem

Reuters'a konuşan Demokratik Suriye Meclisi (SDM) Eş Başkanı Heysem Menna, Cenevre'deki görüşmelere PYD'li isimlerin davet edilmemesine tepki gösterdi.

Menna PYD Eş Başkanı Salih Müslim ve Demokratik Suriye Meclisi'nin diğer Eş Başkanı İlham Ahmed'e davetiye gönderilmeden kendilerinin de görüşmelere katılmayacağını söyledi.

"Ya arkadaşlarımla beraber gideceğim ya da hiç gitmeyeceğim" dedi.

Müslim: Menna’yı doğruladı

IMC TV'ye konuşan Salih Müslim, toplantıya davet edilen Heysem Menna’nın, kendilerine “Siz olmadan biz de gitmeyiz” dediğini aktarmıştı

Menna: Rus heyetinin parçası değiliz

Menna, kendilerinin Rus delegasyonu olarak adlandırılmasına da karşı çıktı, "Rus heyetinin bir parçası olmaya hazır değilim. Kendi heyetimizi oluşturma hakkımız var" dedi.

Davet için giden PYD temsilcisi bekletildi

PYD Eş Genel Başkanı Salih Müslim, Cenevre toplantısı ile ilgili kendisinin veya başka bir PYD'linin eline davetiye geçmediğini söylemişti.

Sputniknews.com’dan Elif Örnek’in haberine göre PYD kaynakları resmi davetiyeyi almak üzere giden temsilcinin, Türkiye’nin ‘boykot ederiz’ tehdidi nedeniyle saatlerce bekletildiğini söyledi.

Fransa PYD’ye davetiye gönderilmediğini teyit etti

Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius da BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura'nın kendisine, "PYD'ye davet göndermedim" dediğini aktardı.

"Sayın Mistura davetiyeleri gönderdi. PYD konusu birçok soruna yol açıyordu ve Mistura bana, PYD'ye davet göndermediğini söyledi."

Türkiye PYD'yi masada istemiyor

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 25 Ocak günü Türkiye'nin PYD'yi Cenevre'de istemediğini açıklamıştı:
"Suriye’de kontrol ettiği alan bakımında YPG önemliyse, o zaman DAEŞ de bir terör örgütüdür; o da Suriye topraklarının yüzde 40’ını kontrol ediyor. El Nusra da belli bir bölümünü kontrol ediyor. Dolayısıyla terör örgütleri ile ılımlı muhalefet arasındaki ayrımı çok iyi yapmak lazım. Bu konuda bizim tutumumuz son derece nettir. Dolayısıyla terör örgütlerinin müzakere heyetinin içinde olmaması gerekiyor".

Rusya: Kürtlerin olmaması büyük hata

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise erteleme kararı snrasında dün yaptığı açıklamada Cenevre'deki toplantının Kürtler olmadan gerçekleşmesinin büyük bir hata olacağını söyledi. Lavrov, bu konuda BM Suriye Özel Temsilcisi Mistura’nın kararını ne olursa olsun veto etmeyeceklerini bildirdi.

PYD ve SDM hakkında

Demokratik Birlik Partisi (PYD)

Kürtlerin ‘Rojava’ olarak andığı Batı Kürdistan’daki özerklik hareketinin en önemli siyasi aktörü. 2003’te PKK ile ilintili kadroların öncülüğünde kuruldu. Özelikle 2004 Kamışlı olayları sonrası toplumu örgütleme çalışmaları yürüttü. Tutuklanan yüzlerce üyesi 2011’deki afla bırakıldı. Silahlı isyan ve dış müdahaleyi reddeden Demokratik Değişim İçin Ulusal Koordinasyon Kurulu’na katıldı. Temmuz 2012’de Kürt bölgelerinin kontrolünün ele alınmasına ve 2013’te fiili özerkliğin Afrin, Cezire ve Kobani kantonları olarak inşa edilmesine öncülük etti. Kürtlerin talepleriyle ilgili garantiler sunmadığı için SUK’la uzlaşamadı. SUK tarafından rejimle bağlarını koparmamakla suçlandı. Eş başkanları Salih Müslim ve Asya Abdullah. (Kaynak: Fehim Taştekin, Suriye: Yıkıl Git, Diren Kal)


Suriye Demokratik Meclisi

PKK'nın Suriye kolu PYD’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokrat Güçleri’nin (SDG) siyasi kolu. SDM'nin üyeleri aynen SDG'de olduğu gibi Kürt, Arap (Rakka Devrimciler Cephesi) ve Süryani isimlerden oluşuyor. Eş başkanları; Rusya’ya yakın bir isim olan Heysem Menna ve TEV-DEM olarak bilinen Kürtlerden oluşan Demokratik Toplum Hareketi’nden İlham Ahmed.

Cenevre'ye davet edilen Menna, Baas Partisi iktidarının ‘Barışçıl yollarla’ değiştirilmesini savunan bir isim. Dış müdahaleye ve silahla mücadeleye yani Özgür Suriye Ordusu’na karşıtlığını sık sık dile getiren ancak Rusya’nın dış müdahalesi konusunda yorum yapmayan bir isim.

SDM, Riyad toplantısıyla eş zamanlı olarak, yani 8-9 Aralık 2015 tarihlerinde Suriye’nin Haseke iline bağlı Malikiye kasabasında kuruldu. Malikiye’deki kurucu toplantıdan sonra SDM 10 Ocak 2016’da Cenevre kentinde ikinci toplantısını düzenledi.

(HK)
Kaynak: Al Jazeera, Reuters, Sputniknews.com, Hürriyet