Çek Cumhuriyetindeki bazı ortaokullar ülkedeki "yasadışı göçmenlerin" çocuklarının kaydını yapmıyor. Oysa, Mülteci Danışmanlığı Merkezi'ne göre bu çocuklara, okula kayıt olma hakkı veren yeni yasa 1 Ocak 2008'de yürürlüğe girdi. Yasa öncesinde sığınma arayanlar, çocukların kayıt olabilmesi için önce oturma izin almak zorundaydı.
Türkiye'deyse mülteci ve sığınmacıların çocukları okula gidebilirken, "yasadışı göçmenlerin" ülkedeki varlığı hukuki olmadığından çocukları da okula alınmıyor.
Okullar yasaya uymuyor
Prague Daily Monitor'ın haberine göre Çek Cumhuriyeti'nde konuyla ilgili çalışan Avukat Pavla Burdova Hradecna, "Yasadışı olarak ülkede bulunan göçmenlerden bazıları çocuklarını okula yazdırmada problem yaşıyorlar" diyor. Eğitim Bakanlığı basın departmanından Tereza Bruchova da Hradecna'yı doğruluyor:
"Çek Cumhuriyeti vatandaşlarından kayıt sırasında ikametgah isteniyor ama yasadışı göçmenlerin çocukları bunun dışında."
Çek Cumhuriyeti'nde ne kadar "yasadışı göçmen" bulunduğuna dair resmi bir veri olmamakla beraber, bu sayının 300 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Yeni yasaya göre çocukları kaydetmeyi reddeden okullar para cezasına çarptırılacak.
Türkiye'de durum ne?
Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) Türkiye Şubesi Başkan Yardımcısı ve Mülteci Hukuku uzmanı Taner Kılıç, bianet'e Türkiye'de yasadışı konumda yakalananların sınırdışı edilene dek misafirhanelere alındığını ifade etti; "iltica" başvurusu yapmış olanlarınsa durumu farklı:
"Yasadışı konumda olanların ülkedeki varlığı hiçbir hukuki zemine oturmadığından çocukları okullara da alınmıyor. İltica başvurusu yapmış olanlarsa ilköğretim zorunlu olduğundan, okullara kayıt yaptırabiliyorlar. Kişi bu başvuruyu yaptığında kendisine geçici ikamet izni veriliyor, okulun talep ettiği ikamet belgesini böylece temin edebiliyorlar."
Dalkıran: Sığınmacıların çocuklarından da kayıt parası isteniyor
Helsinki Yurttaşlar Derneği Mülteci Destek Program Direktörü Özlem Dalkıran'sa Birleşmiş Milletler (BM) kayıtlarına göre Türkiye'de 11 bin civarında mülteci ve sığınmacı bulunduğunu hatırlattı; sığınma arayanların sayısına dairse bir veri yok:
"Mülteci ve sığınmacıların ülkedeki varlıkları yasal, bu yüzden çocukları okula gidebiliyor. Yerleştikleri kentlere göre bu çocukların yaşadığı zorluklar değişiyor. Çocukların dil ve uyum sorunu oluyor. Eğitim güya ücretsiz, ama Türkiyeli çocuklardan talep edilen kayıt paraları bu çocuklardan da isteniyor."
Siyah çocukların okulda dışlanabildiğine dikkat çeken Dalkıran, mülteci çocuklarının Türkiye Cumhuriyeti nüfus cüzdanı olmadığından diploma alamadığına dikkat çekti, "Çocuklar misafir öğrenci muamelesi görüyor, sadece sertifika alabiliyor" dedi.
"Okula bu statüde giden öğrencilerin sayısı çok mu? Değil. Bu sadece Türkiye'nin eğitim politikalarından da kaynaklanmıyor. Aileler kendilerini Türkiye'de geçici gördüklerinden, çocukların okula devam etmesine de önem vermiyor." (GG/TK)
