Cejna Zimanê Kurdî Piroz Be!

Cejna Zimanê Kurdî, yani 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı.

Kürt Dil Bayramı'nın 15 Mayıs'ta kutlanma nedeni, Hawar dergisinin Şam'da ilk sayısının 15 Mayıs 1932'de çıkması.

Kürtçe edebiyat, sanat ve felsefe dergisi Hawar'ı (İmdat) dil Bilimci Celadet Ali Bedirxan ve arkadaşları çıkarıyordu.

İstanbul Kürt Estitüsü Başkanı Zana Farqînî, derginin zengin içeriğinin yanında bu kadar önemli olmasının nedeni Kürtçeyi Latin alfabesine geçirmesi.

"Kürtçenin Latin alfabesine uyarlanmasının gerekliliği 1913'te tartışılmaya başlandı. O zamanının Hêvî Talebe Cemiyeti'nin çıkardığı dergide de bu konuyu Kürt aydınları tartışıyor. Ancak İslamiyetin ağır basması nedeniyle Arap alfabesinden vazgeçmeme kararı alıyorlar."

Farqînî'nin aktardığına göre, Şeyh Said İsyan'ından sonra Suriye'ye kaçan Bedirxan ve diğer Kürt aydınları artık Latin alfabesine geçme kararı alarak dergiyi çıkarıyor.

57 sayı ile 1943 yılına kadar çıkan dergi Kürtçenin gelişmesine büyük katkı sunuyor ve Cegerxwîn, Qedrîcan, Osman Sebrî gibi edebiyatçıların yetişmesini sağlıyor. Derginin bir diğer önemi de Bedirxan'ın ilk kez Kürtçe gramerini oluşturduğu makaleleri yayınlaması.

"Halkın özgürlüğü diliyle mümkün"

Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) yayınladığı mesajda, Hawar dergisi kadroları sayesinde, Irak Kürt federe bölgesinde tüm ilk ve ortaöğretimde, üç üniversitede Kürtçe eğitim verildiğini ve Avrupa'da da Kürt dili ve edebiyatı bölümlerinin açıldığını belirtti.

Açıklamada, buna rağmen 20 milyon Kürt nüfusunun bulunduğu Türkiye'de Kürtçe'nin anadilde eğitimin önündeki anayasal ve yasal engellerin devam ettiği ifade edildi.

"BDP milletvekilleri, Belediye Başkanları ve yöneticileri Kürtçe konuştukları için cezalandırılıyor, Kürtçe günlük yayın yapan Azadiya Welat Gazetesi kapatılıyor, yazı işleri müdürlerine yüzyılları bulan hapis cezası veriliyor. Yine Kürtçe kitap, dergi ve yayınlar toplatılmakta mahkemece yasaklanıyor. Kürt siyasetçinin mahkemelerde Kürtçe savunma yapması engelleniyor."

"Bir halkın özgürlüğü ancak dilinin özgürlüğüyle mümkün" denen açıklamada, bir dilin özgürlüğünün ise ancak o dilin anayasal, yasal, hukuki bir statüye kavuşturulması, günlük yaşamdan eğitime, iletişim-yayıncılıktan örgütlenme ve siyasete kadar her alanda özgür bir biçimde kullanılmasının önündeki engellerin kaldırılması ile mümkün olacağı belirtildi.

Haftalık Welat Verroj çıktı

Kürtçe'nin Kirmanckî lehçesinde yayımlanan Azadîya Welat Gazetesi, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'nda Welat Verroj'un (Güneşin Önünde Vatan) ilk sayısını çıkardı. Haftalık sekiz sayfa yayımlanan gazetede, hafta boyunca derlenen haberler, köşe yazıları, kadın ve kültür-sanat sayfaları yer alıyor. Gazetenin forum sayfalarında da dil üzerine çalışmalar yer alacak. (NV)