Fotoğraf: Kaş/Eren Baştanoğlu
Nesli tükenme tehlikesi altındaki caretta caretta’lar (iri başlı deniz kaplumbağası) için uzun yıllardır devam eden koruma çalışmaları sonuç verdi. Caretta caretta sayıları dünyada arttı.
WWF’in açıklamasına göre, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Deniz Kaplumbağaları Uzmanlar Grubu, Caretta caretta’lar için küresel ölçekte yaptığı değerlendirme sonuçlarını açıkladı.
Kırmızı listedeki 10 kategoriEX: (Tükenmiş): Kuşkuya yer bırakmayacak delillerle soyu tükenmiş olduğu ispatlanan türler. EW: (Doğal ortamında tükenmiş): Vahşi yaşamda soyu tükenmiş, fakat diğer alanlarda (yetiştirme veya sergileme amaçlı) varlığını sürdüren türler. CR: (Kritik tehlikede): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada (extreme) olan türler. EN: (Tehlikede): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler. VU: (Hassas): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler. NT: (Neredeyse tehdit altında): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler. LC: (Asgari endişe): Yaygın bulunan türler. DD: (Yetersiz veri): Üzerinde yeterli bilgi bulunmayan türler. NE: (Belirlenmedi): Şimdiye kadar yukardaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler. |
Tehlikeliden, duyarlıya
1996 yılında IUCN Kırmızı Listesi’nde “Tehlikede (EN)” statüsünde yer alan Caretta caretta türü deniz kaplumbağasının yeni statüsü, nüfus açısından tehlikenin biraz daha azaldığını gösteren “Duyarlı (VU)” oldu.
Akdeniz Havzası ölçeğinde ise Caretta caretta’ların yeni statüsü, yine nüfus artışına dayanarak “LC-Düşük Riskli” ilan edildi.
İri başlı deniz kaplumbağası halen Kırmızı Liste’de yer alsa da, son değişiklik yıllardır yürütülen çalışmaların sonuç vermeye başladığını gösteriyor.
Ancak unutulmamalı ki bir türün küresel ölçekte “Duyarlı (VU)” veya “Düşük Riskli (LC)” kategorisinde yer alması, bölgesel veya ulusal ölçekte farklı bir statüde (örneğin “Tehlikede-EN”) yer almasını engellemiyor.
Türkiye'deki yuva sayısı
Türkiye’nin Muğla ile Hatay arasındaki Caretta caretta yuvalama kumsallarında bugüne kadar yapılmış çalışmalara göre yıllık Caretta caretta yuva sayısı 769 ile 3 bin 521 arasında değişmektedir.
Bin yavrudan biri erişkin oluyor
WWF’nin verdiği bilgilere göre, deniz kaplumbağaları göç eden türler arasında yer alıyor. Yumurtadan çıkan her bin yavrudan ortalama biri erişkin olabiliyor. Bir bireyin ergin hale gelmesi ve yumurta bırakabilmesi için yaklaşık 20 yıla ihtiyaç var. Bu da koruma çalışmalarının sonuçlarını değerlendirebilmek için en az 20 yıllık sürekli bir çaba gerektiriyor.
WWF-Türkiye Doğa Koruma Yönetmeni Ayşe Oruç, “Bu güzel haber doğa koruma çabalarının neden uzun süreli olması gerektiğinin bir kanıtı oldu. Tam da bu nedenle, çabalarımızı ara vermeden sürdürmek zorundayız. Çünkü Caretta caretta ve yaşam alanlarına yönelik tehditlerin hepsi henüz ortadan kaldırılmadı” dedi. (NV)
Künye: Deniz Kaplumbağası
Türleri: Dermochelys coriacea, Eretmochelys imbricata, Lepidochelys kempii, Lepidochelys olivacea, Chelonia mydas, Caretta caretta, Natator depressus Yaşam alanı: Açık okyanuslar, kıyı habitatları özellikle tropikal ve ılıman bölgeler. Bulunduğu yer: Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu, Karayipler, Akdeniz. Durumu: 7 deniz kapumbağası türü Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşmesi’nin (CITES) Ek1 Listesi’ndedir ve ticareti yasaktır. Natator depressus hariç tamamı Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi’ndedir ve farklı derecelerde nesilleri tehdit altındadır. Türkiye'deki yuvalama kumsalları: Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında belirlenmiş ve resmî olarak kabul edilmiş 21 yuvalama kumsalı bulunuyor. Bu kumsallar batıdan doğuya şöyle: Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye (Muğla), Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa (Antalya), Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Davultepe (Mersin), Akyatan, Yumurtalık (Adana) ve Samandağ (Hatay). Kaynak: WWF |
