İngiltere merkezli Business & Human Rights Resource Centre, Türkiye'deki tekstil fabrikalarında kaçak olarak çalıştırılan Suriyeli mülteci çocukların düşük ücretler ve tehlikeli çalışma koşulları gibi önemli risklerle yüz yüze olduğunu vurguladı.
BBC Türkçe’nin haberine göre, Business & Human Rights Resource Centre adlı grup, Türkiye'de de fabrikaları bulunan 38 büyük markanın mülteci çocukları istismardan korumak için hangi adımları attıklarını araştırdı.
TIKLAYIN - ÇOCUK İŞÇILER: POLITIKASIZLIĞIN MAĞDURLARI
“Az sayıda marka mülteci haklarına saygılı”
İzleme grubunun İcra Direktörü Phil Bloomer, NEXT ve New Look'un da aralarında bulunduğu çok az sayıda markanın mültecilerin haklarına saygı duyduğu ve ahlaki sorumluluklarını gözettiğini kanıtladıklarını belirtti.
Ancak Bloomer yazılı açıklamasında, hazır giyim markalarının önemli bir kısmının çocuk mültecilerin korunmasına yönelik "çok az çabaladığını" belirtti.
TIKLAYIN - CHP’Lİ ADIGÜZEL: 1 MİLYON ÇOCUK İŞÇİ GÖRMEZDEN GELİNİYOR
Çocuk mülteciler
Marks and Spencer sözcüsü, programın bulgularını "çok ciddi" ve "M&S için kabul edilemez" olarak nitelendirdi. Sözcü, fabrikada çalışan Suriyelilere kalıcı yasal istihdam önereceklerini belirtti:
Asos ise, çocuk işçilerin eğitimlerine devam edebilmeleri için mali yardım yapılacağını ve yetişkin göçmenlerin yasal bir iş bulana kadar maaşa bağlanacağını açıkladı.
"Bu fabrikanın Asos ile hiçbir ilgisi olmamasına karşın bu iyileştirme programlarını uygulamaya başladık.”
TIKLAYIN - TOPLAM ÇOCUK NÜFUSUNUN YÜZDE 5,9'U ÇOCUK İŞÇİ
Business & Human Rights Resource Centre yetkilileri ise bazı markalar dışında birçoğunun, fabrikalarında 18 yaşın altında mülteci çocukları çalıştığını görmezden geldiğini söylüyor.
Hak örgütleri ve sendikalar aracılığıyla yürütülen araştırma raporuna göre, fabrikalarında Suriyeli çocukların yasal olmayan yollarla çalıştırıldığını belirleyen ve açıklayan dokuz marka şöyle: ASOS, C&A, H&M, KiK, LC Waikiki, Primark, New Look, NEXT ve Otto Group.
TIKLAYIN - ÇOCUK İŞÇILIĞINDE #3MAYMUNUOYNAMA
İzleme grubunun açıklamasına göre, ASOS, C&A, Esprit, GAP, Inditex, LC Waikiki, Mothercare, New Look, Otto Group, Primark, Tesco, Tchibo ve White Stuff gibi markalar, bundan sonra tedarikçilerinden mültecilere yasal çalışma koşullarını sağlamalarını bekleyecekler.
Gerry Weber, Lidl, Mexx, New Yorker, River Island ve Sainsbury's gibi zincirler ise izleme grubunun sorularına yanıt vermedi.
TIKLAYIN - HRW: TÜRKİYE'DE 400 BİN SURİYELİ ÇOCUK OKULA GİDEMİYOR
Suriye'deki iç savaştan kaçarak Türkiye'ye gelen, üç milyon Suriyeli mültecinin yarısından fazlasını 18 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor.
Türkiye'de 15 yaşın altındaki çocukların istihdam edilmesi yasal değil.
Ne olmuştu?
BBC araştırmacı gazetecilik programı Panorama, Türkiye'deki tedarikçi fabrikalarda, Suriyeli mülteci çocukların İngiltere'de satılan tekstil ürünlerinin üretiminde çalıştıklarını ortaya çıkarmıştı.
Panaroma’nın çalışmasına göre, Marks and Spencer ve internet satış mağazası Asos tarafından satılan kıyafetlerin üretiminde çocukların çalıştırıldığı tespit edilmişti.
Mango ve Zara için kot pantolon üreten bir fabrikada mültecilerin taşlama işlemi için kotların üzerinde tehlikeli kimyasallar uyguladıkları ancak bunu yaparken herhangi bir maske takmadıkları görülmüştü.
Markaların tamamı ise tedarik zincirlerini dikkatli bir şekilde takip ettiklerini ve mülteci ya da çocukların suistimal edilmesine izin vermediklerini söylemişti.
BBC Panaroma'ya konuşan mülteciler, fabrikada kötü muameleye maruz kaldıklarını ve "Suriyeli birine bir şey olursa, paçavra gibi alıp bir kenara attıklarını" söylemişti.
Panaroma’nın bulgularına göre, çocuk işçilerin en genci 15 yaşında ve günde 12 saat çalışıyor; kıyafetlerin İngiltere'ye sevkiyatından önce ütüsünü yapıyor.
Mültecilere genellikle saatte 3,75 TL'nin biraz üzerinde bir ücret ödeniyor. Bu rakam, Türkiye'deki asgari ücretin çok altında kalıyor.
Bu işçiler, sokakta kendilerine nakit ödeme yapan bir aracı üzerinden istihdam ediliyor.
Bazı markalar ise, sendika ve hak örgütleri aracılığıyla, Türkiye'de işgücünün sömürülmesine karşı toplu girişimlerde bulunuyor. (YY)
