Çalışma Bakanı Paylan’a verdiği yanıtta asgari ücrette vergiyi savundu

*Fotoğraflar: AA (Arşiv). 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Vedat Bilgin, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkan Yardımcısı ve Milletvekili Garo Paylan'ın sorularını yanıtladı.

Paylan, ekonomideki gidişat ve asgari ücret başta olmak üzere işçi hakları konusunda Bakan Bilgin'in yanıtlarını bianet'e aktardı.

"Asgari ücrete vergi hala savunuluyor"

Garo Paylan: "Şu anda 17 milyon işçi çalışıyor" dediniz. Bunların 10 milyonu asgari ücret ve civarında maaş alıyor. Almanya'da asgari ücrette maaş alan çok az insan var, bunu biliyorsunuz. Maalesef bizde asgari ücret ortalama ücret olmuş durumda. Asgari ücretin vergi dışı bırakılması konusunda Sayın Bakan, siz ne düşünüyorsunuz?

Bakan Bilgin: Asgari ücret devlet, işçi ve işveren kesimlerinden oluşan üçlü yapı içindeki bağımsız bir komisyon olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenmektedir.

Bununla birlikte, işçi ve işverenlerin, belirlenecek asgari ücretin üzerinde bir ücreti belirleme imkanları her zaman vardır.

2002 yılında asgari ücretle çalışan uzun vade sigorta primi ödenen zorunlu sigortalı sayısının oranı %49,9 iken 2021 yılı Ağustos ayı itibarıyla işçilerimizin %37'si SGK'ya asgari ücretten bildirilmiştir.

Diğer taraftan; anayasamıza göre herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.

Bununla birlikte, "asgari geçim indirimi" uygulaması ile medeni duruma ve çocuk sayısına göre değişiklik göstermek üzere asgari geçimini sağlayacak kısmı toplam gelirinden çıkarılarak vergi dışı bırakılmaktadır.

• Milletvekili Paylan, Bakan'ın bu cevabını bianet'e şöyle değerlendirdi: Şu anda asgari ücretlinin mali gücü yoktur, şu anda açlık sınırının altında bir rakamla hayatta kalmaya çalışmaktadır. Temel ihtiyaçların bile karşılayamayan yurttaşlarımız bu maaşlarından vergi vermektedir. 

  Vergi cennetlerine milyonlarca dolar vergi kaçıran yandaşlarından vergi almamak büyük adaletsizliktir. Hala asgari ücretten vergi alınmasını savunmaktadır. Asgari ücretin bir geçim ücretine çevirilmesi geriyor. Asgari ücretin vergi kesintisi olmaksızın 6 bin lira olmasını hedefliyoruz. 

Garo Paylan: Hem üretimden, bu anlamda istihdamdan insanların kopması, bunu nasıl gidereceksiniz? Hem de bu paylaşım meselesiyle ilgili neler yapacaksınız?

Bakan Bilgin: 2002'den 2021 eylül sonuna kadar toplam 9,9 milyonu özel sektörde olmak üzere 10,6 milyon vatandaşımızı İŞKUR aracılığıyla işe yerleştirdik.

Mesleki tecrübeyi artırmak amacıyla 2002'den 2021 Eylül sonuna kadar toplam 4,5 milyon vatandaşımızı aktif işgücü programlarımızdan yararlandırdık.

Garo Paylan: Bir kadın arkadaşımızı görüyorum, başka hiç kadın yok. Niye? Bu kadar emekçi var bu ülkede. Niye bürokratlarımızın içinde kadın yok?

Bakan Bilgin: Bakanlığımız ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarımızda Şube Müdürü ve yönetici pozisyonunda 445 kadın bürokrat bulunmaktadır.

Kadın istihdamında 18 yılda %3 artış

Garo Paylan: Türkiye'de şu anda her iki gencimizden biri işsiz. İddiayla söylüyorum ortalama her iki gencimizden biri işsiz.Kadının yoksulluğuna baktınız mı? Niye toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bir laf etmediniz? Niye kadın emekçilerin yoksulluğu hakkında bir laf etmediniz? Kadın yoksulluğu var bü ülkede. Bir erkek 3 bin lira alıyorsa bir kadın 2 bin lira alıyor. Kadın yoksulluğunu gidermek için ne yapıyorsunuz? Bir vizyonunuz var mı, bir hedefiniz var mı? Genç işsizliğini giderme üzerine bir vizyonunuz var mı?

Bakan Bilgin: Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 15 ve üzeri yaş grubundan kadınların işgücüne katılma oranı 2002 yılında %27,9 iken 2020 yılında bu oran %30,9 olarak gerçekleşmiş; Ulusal İstihdam Stratejisi ile kadınların işgücüne katılım oranının 2023 yılı itibariyle %41'e çıkarılması hedeflenmektedir.

Diğer taraftan; 2019-2022 dönemini kapsayan, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile iş birliği içinde yürütülmekte olan Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dayalı İstihdam Politikalarının Desteklenmesi Projesi ile 2021-2023 dönemini kapsayan Geleceğin İnsana Yakışır İşleri Yaklaşımının Desteklenmesi Projesi ile kadın-erkek fırsat eşitliği odağında ve geleceğin iyi işleri yaklaşımında istihdam ve istihdam edilebilirliğin desteklenmesi projesi yürütülmektedir.

Bununla birlikte; gençlerin istihdamının önündeki engelleri kaldırarak, gençlerin istihdamını destekleyecek Ulusal Genç İstihdam Stratejisi (2021-2023) ve Eylem Planını hayata geçiriyoruz.

• Milletvekili Paylan'ın bu cevaba ilişkin yaptığı değerlendirme ise şöyle: 2002 yılından 2020 yılına kadar yüzde 3'lük bir artış var 18 yılda bu büyük bir başarısızlıktır. Kadınları evde görmek isteyen yalnızca üç çocuk yapmasını bekleyen yönetim böyle bir orana imza atmıştır. İronik olan 2023 yılında yüzde 41'e çıkarmayı hedefliyorlar, iki yılda ben bu artışın olmayacağını düşünüyorum. 

Emekli maaşlarında 2 yılda 209 TL artış

Garo Paylan: Emekli maaşlarını iyileştirmek için nedir planınız. En düşük emekli maaşlaranı yükseltmek veya emekli maaşlarını iyileştirmek için?

Bakan Bilgin: Ülkemizde 2002 yılında emekli sayımız 6,5 milyon iken; 2019 yılında 12,9 milyona 2021 Ağustos ayında ise 13,5 milyona ulaşmıştır.

Emekliler hep önceliklerimiz arasında olmuştur. Onlara önemli iyileştirme yapılmıştır, yapılmaya da devam edilecektir.
Öncelikle emeklilere 75/100 TL zam yapılmıştır.

Daha sonra emekliler için eziyet olan fiş toplama zorunluluğunu kaldırarak, vergi iadesi yerine emekli aylıklarına %4-5 ilave yapılmıştır.
2012 yılında İntibak Kanunu çıkarılarak 1,8 milyon emeklinin aylığına artış gerçekleştirildi.

Emekli olduktan sonra ticari faaliyet yürütenlerin aylıklarından kesilen Sosyal Güvenlik Destek Primi uygulamasını kaldırdık. Bu şekilde emekli aylıklarına %15 iyileştirme yapılmıştır.

2018 yılında Ramazan ve Kurban bayramlarında yılda iki bayram için 2.000 TL bayram ikramiyesi vermeye başlanılmış, 2021 yılında bu tutar 2.200 TL'ye yükseltilmiştir.

En düşük emekli aylığını önce 1.000 TL'ye sonra da 2020 yılında yaptığımız düzenleme ile dozya bazında 1.500 TL'ye çıkarılmıştır.

(PT)