Adana, Ceyhan'da kurulacak rafineriler Türkiye'nin şu an yüzde 40 oranında ithalatla giderilen akaryakıt ihtiyacını karşılayacak, dahası ithal edilecek kadar fazla ürün ortaya çıkacak.
Burada rafineri kurma izni alan tek şirket olan Çalık'ın yakın olduğu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve izin için başvuran bir diğer grubun başkanı Aydın Doğan arasındaki sürtüşme bu çıkar mücadelesinden kaynaklanıyor.
Bu bilgileri veren kişi, Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası (Petrol-İş) araştırma uzmanı Aşkın Süzük.
"Çalık, Indian Oil’le birlikte kuracağı rafineri projesine TPAO’yu katmaya çalışıyor. Genel müdürlük düzeyindeki yetkililer de zaman zaman yaptıkları açıklamalarla bu projeye girebileceklerini ifade ediyorlar. Devlet şirketi olan TPAO bu projeye girer ve Çalık'la birlikte hareket ederse o zaman devlet doğrudan meseleye müdahil olacak demektir. TPAO’nun müdahil olması demek sürecin aslında doğrudan hükümete bağlı olduğunu gösterecek."
TPAO arazisi
Rafineri kurmak için geniş arazilere ihiyaç var. Çalık'ın TPAO'yla ortaklı kurmak istemesinin nedeni şirketin o bölgede çok genil bir araziye sahip olması.
"Çalık eğer bu ortaklığa TPAO'yu katabilirse devlete ait olan bir araziye bedavaya konacak. Bu bir anlamda da Çalık grubuna hükümetin bir kıyağı. Bu ihtimal de Doğan’la hükümet arasındaki ‘ricaların’ nedeni."
Tartışma
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Grup Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat, Doğan grubunun rafineri arazisinin bedelsiz tahsis edilmesini istediğini iddia etmişti. Aydın Doğan'sa, başbakanla konuştuğunda Erdoğan'ın "Çalık'a söz verdik" dediğini iddia etmişti.
Doğan Grubu içinde bulunan Petrol Ofisi (PO), bu iddianın asılsız olduğunu; Ceyhan'da rafineri için başvuran dört gruptan biri olduklarını, tüm başvuruları yasalar çerçevesinde yürüttüklerini belirtti.
Süzük, “Başbakanla Doğan Grubu arasında Ceyhan’daki rafineri arazisiyle ilgili basına yansıdığı gibi bir konuşma geçmişse bunun Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ile yürütülen resmi prosedürle ilgisi yoktur” dedi.
“Türkiye’de şu an Kocaeli, Aliağa, Batman ve Kırıkkale’de olmak üzere çalışan Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş.’ye ait dört rafineri var. Bu rafinerilerde Türkiye’nin akaryakıt ürünleri ihtiyacının yüzde 60’ı üretilir. Yüzde 40’ı ise ithal edilir Bahsi geçen şirketler bu açığı Ceyhan’a rafineri kurarak kapatmak istiyorlar.”
Bölgede arazi fiyatlarının yapılması muhtemel projeler nedeniyle arttığının altını çizen Süzük başvuruda bulunan şirketlerin bölgede harıl harıl ucuz arazi aradıklarını belirtiyor.
"BTC İsrail'e indirilecek ama Bakan aksini söylüyor"
“Bakü Tiflis Ceyhan (BTC) boru hattı projesi kapsamında Ceyhan bölgesinin bir geçiş noktası olacağı ve enerji terminaline dönüşeceği konuşuluyor. Bu bölgenin bu kadar önemli olmasının gerekçesi de bu.”
“Ancak” diyor Süzük “Ceyhan terminal özelliğini yitirecek ve BTC’nin son noktası İsrail olacak. Bu projenin alt yapı antlaşması imzalandı. Bakan Hilmi Güler ‘BTC’nin kesinlikle İsrail’e indirilmeyeceğini’ söyledi. Ancak şu an İsrail’le su, doğalgaz ve petrol olmak üzere üçlü bir boru hattı yapılması konusunda alt yapı antlaşması imzalandı. Güler açıklamasıyla kendini yalanlamış oldu.”(BÇ/EÜ)
