Fotoğraf: Evrensel
CHP’nin gazeteci kökenli Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, 2021’in ilk ayına ilişkin 'Basın Özgürlüğü Raporu’nu TBMM’de düzenlediği basın toplantısında açıkladı.
Yılın ilk 35 gününde Türkiye’de 30 gazetecinin fiili saldırılara uğradığını aktaran Çakırözer, Boğaziçi gösterilerinde haber takibi yapan gazeteciler polisin plastik mermilerinin hedefi olan gazetecileri hatırlattı.
Ocak'ta 29 gazetecinin hakim karşısına çıktığını, 5 gazetecinin gözaltına alındığını, 1 gazetecininse tutuklandığını söyleyen Çakırözer, “Halkın haber alma hakkının korunması açısından, gerçeklerin peşinde koşan gazetecilerin can güvenliğinin sağlanması devlet kurumlarının birinci önceliği olmalıdır. Saldırılar karşısında yürütülen cezasızlık politikası son bulmalıdır” dedi.
Çakırözer, açıkladığı rapora ilişkin bulguları şöyle değerlendirdi:
“Gazetecilerin sokak ortasında darp edildiği; haber takibindeyken plastik mermilerin hedefine konduğu, gözaltına alındığı; basın kuruluşlarının özgürlüğünün yasaklar ve cezalarla sürekli kısıtlandığı bir ülkede demokrasi ilerlemez. Halkın haber alma hakkı için mücadele veren gazetecilerin can güvenliğinden devlet kurumları sorumludur. Gazetecileri hedef alan bu saldırıların faillerinin cezasız kalması vahimdir. Cezasızlık saldırıları daha da artırıyor Gazetecilerin özgürce ve güvenli şekilde haber takibi yapacakları ortamlar yaratılmalıdır.”
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Basın İlan Kurumu’nun (BİK) gazete ve televizyonlara yönelik ağır yaptırımları konusunda ise Çakırözer, “BİK’in hiçbir mahkeme kararı olmadan, gazetelere resmi ilan vermeme cezası keyfidir, kabul edilemez. RTÜK ve BİK’in görevi özgür basını susturmak, cezalandırmak değildir. RTÜK ve BİK ilan ambargolarından, cezalardan vazgeçmeli, basın ve ifade özgürlüğüne saygılı olmalıdır” dedi.
35 günde 30 gazeteci saldırıya uğradı
Çakırözer’in kamuoyu ile paylaştığı raporda öne çıkan bulgular şunlar:
- 35 günde en az 30 gazeteci güvenlik güçleri ve sivil şahısların saldırılarına maruz kaldı.
KRT TV programcıları Afşin Hatipoğlu ve Osman Güdü, Yeniçağ Gazetesi Ankara Temsilcisi Orhan Uğuroğlu sokak ortasında saldırıya uğradılar. Aksaray’da Anadolu’nun Sesi Gazetesi Haber Koordinatörü İzzet Tınmaz, Aydın’da gazeteciler Murat Uçkaç ve Kıymet Sarıyıldız, Uşak’ta Egem TV Kameramanı Feyzi Tokat ile Muhabir Umuhan Şahin, Rize Nabız Gazetesi Fındıklı Muhabiri Ali Osman Ertaş, Ankara’da Mezopotamya Ajansı Muhabiri Mehmet Günhan haber takibi sırasındadarp edildi.
Haberciye plastik mermi
- Boğaziçi Üniversitesi’ne atanan rektöre yönelik protestoları takip eden gazeteciler güvenlik güçlerinin hedefinde yer aldı. Halk TV’den Erdinç Yılmaz, Murat Erkmen, Artı TV’den Bilal Meyveci, Sendika.Org’dan Murat Bay, Cumhuriyet’den Nagihan Yılkın, Dokuz8’den Fatoş Erdoğan ile gazeteciler Elif Akgül ve Kazım Kızıl’ın da aralarında bulunduğu 20’ye yakın gazeteci polisin plastik mermilerinin hedefinde yer aldı, tartaklandı.
Soruşturma ve davalar
- 5 gazeteci gözaltına alınırken biri tutuklandı. JinNews muhabirleri Habibe Eren, Öznur Değer, serbest gazeteci Eylül Deniz Yaşar, Mezopotamya Ajansı muhabiri Mehmet Aslan ve ETHA muhabiri Pınar Gayıp gözaltına alınırken aralarından Mehmet Aslan tutuklandı.
- Aralarında Müyesser Yıldız, İsmail Dükel, Hazal Ocak ve Alican Uludağ'ın da bulunduğu, hakim karşısına çıkan 29 gazeteciden 4’ü 4 yıl 10 ay 10 gün hapis cezasına çarptırıldı. 4 gazeteci hakkında yeni davalar açıldı. 2 gazeteci hakkında soruşturma açıldı. Gazeteci Melis Alphan’a 2015 yılındaki bir fotoğrafı nedeniyle terör propagandası gerekçesiyle dava açılırken, Can Ataklı ve Pelin Ünker hakkında da ifadeleri ve haberleri nedeniyle soruşturma başlatıldı. Sözcü yazarı Yılmaz Özdil’in de 2 yıla kadar hapsi istendi. Milletvekillerinin katılımıyla düzenlenen protesto yürüyüşünü takip eden gazeteci Ruşen Takva ifadeye çağrıldı.
- Siyasetçiler gazetecileri hedef göstermeyi sürdürdü.Karar yazarları Elif Çakır, Yıldıray Oğur ve Taha Akyol açıkça tehdit edildi.
RTÜK ve BİK cezaları
- Basın İlan Kurumu (BİK) ve RTÜK’ün basın kuruluşlarına yönelik baskı ve sansür uygulamaları devam etti. BİK toplam 500 gündür zaten ilan vermediği Evrensel Gazetesi’ne Ocak ayında da ilan cezası kesti. Gerekçesi ise, İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un kaçak inşaat haberi nedeniyle Cumhuriyet muhabirlerinin ifadeye çağrılmasını haberleştirmekti. Yani ‘haberin haberi’ için gazeteye 3 gün ilan kesme cezası verdi. Ayrıca TELE 1’de yayımlanan reklamı nedeniyle de Evrensel’e Ticaret Bakanlığı’nca 20 bin 953 TL idari para cezası verildi.
- RTÜK ve Başkanı Ebubekir Şahin ile ilgili haberler nedeniyle de BİK, Birgün Gazetesi’ni hedef aldı, toplam 5 gün ilan kesme cezası verdi.
- Sözcü Gazetesi’nin bir manşeti hakkında adli soruşturma başlatıldı.
- 2020’de en çok ceza alan Halk TV ve Tele1’e Ocak ayında da idari para cezaları kesildi. Halk TV hakkındaki son RTÜK incelemesi de CHP Genel Başkanının avukatı Celal Çelik’in açıklamaları nedeniyle başlatıldı.
- RTÜK Sözcü TV’nin logo değişiklik başvurusunu Ocak ayında da sonuçlandırmadı. Başvuru 11 aydır RTÜK‘ün önünde gerekçesiz bekletiliyor.
Yolsuzluk, taciz haberlerine erişim engeli
- Engelli Web verilerine göre, Ocak ayında ağırlıklı olarak yolsuzluk, rüşvet ve taciz konulu 11 habere erişim engellendi. Cumhurbaşkanı’nın avukatı hakkındaki rüşvet iddiaları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin AKP dönemine ilişkin suç duyurusu haberlerine erişim engeli gelirken bunların engellendiğini duyuran haberler de erişime engellendi.
TIKLAYIN - BİA Medya Gözlem 2020: Bu medya özgürlüğüne ağzımız açık kaldı!
TIKLAYIN - 2020 Dördüncü Çeyrek - Basın Açıklaması
TIKLAYIN - 2020 Dördüncü Çeyrek - Tam Metin
TIKLAYIN - 2020 Dördüncü Çeyrek - Düzenlemeler, Tepkiler, Hak Aramalar
(HA)
