Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, 23 Ekim ve 9 Kasım'da meydana gelen Van depremlerinin ardından, "somut bir yol haritası belirlemek" adına açıkladığı eylem planında, Van ve çevresinin acilen "afete maruz bölge" ilan edilmesi gerektiğini altını çizdi.
Çadır kentlerin uzun vadede yaratacağı sorunları da anlatan Kaya, bugün de iki çocuğun ölümüyle sonuçlanan yangın tehlikesine dikkat çekti ve kalıcı konutların acilen kurulması gerektiğini ifade etti.
"Afeter maruz kalan bölge ilanı ile kentin kalkınması, ticari yaşamın canlanması ve yaşamın normale dönmesi hedefleniyor" diyen Kaya'nın Van Valiliği'ne, bakanlıklara ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e de sunduğu "öneri eylem planı" özetle şöyle:
Marmara depreminden örnek alınmalı
Van ve Erciş'te iki lojistik tesis oluşturulmalı ve iki yıllık bir program hazırlanmalı. Marmara depreminin ardından, Kocaeli Lojistik Merkezi'nde kullanılan talimatnameler alınarak, örnek bir işletme planı yürürlüğe konabilirse, büyük kolaylık sağlanmış olacak. Çünkü gelen yardım koli-paket ve torbalarının daha fazla gecikmeden açılarak, tasnif edilmesi ve yeni bir programa göre ambalajlanması gerekiyor.
Kalıcı konutlara yer düzenlenmeli
Van ve Erciş'te her biri 200 bin metrekareden daha küçük olmayan iki büyük yerleşim alanı düşünülmeli. Yıkık, ağır hasar ve orta hasarlı konut sayısı geçici prefabrik ve kalıcı yapıların sayısını da belirleyecektir. Hem Van'ın ve hem de Erciş'in hemen yakınlarında, bu yerleşimler için elverişli hazine araziler mevcut. Bu arazilerin yakınında kalıcı konutlar için elverişli alanlar düzenlenmeli.
Çadır kent çözüm değil sorun üretir
Herkes öncelikli çözümün çadır olduğu yaklaşımındaydı. Ancak zaman geçtikçe en düzenli çadır yerleşim ünitelerinde bile, bir süre sonra çadırın yağmur ve kardan olumsuz etkilenmesi aşaması başlıyor. Yangın tehlikesine açık hale geliyor. Her türlü kış zorluğuna rağmen, geçici prefabrik yapıların, yer seçimleri hızla yapılmalı, bir taraftan alt yapıları ihale edilirken, diğer taraftan da prefabrik yapı panelleri ihale edilmeli.
Çadır yerleşim alanları çevresinde, mutlaka, yangına karşı gerekli önlemler alınmalı. Van Belediyesi'nin itfaiye gücü, bu konuda gerekli ihtiyacı karşılamakta zorlanabileceği için, komşu büyük belediyelerden takviye alınmalı.
Hasarsız boş konutlar ailelere tahsis edilmeli
Okul çağında çocuklu aileler, deprem yöresi ile ilgili iş veya mülkiyet bağı olan aileler, zorunlu olarak deprem yöresinde barınma çözümü arayacak ve isteyeceklerdir. Kiralık veya satılık hasarsız konutlara, Afet Kanunu'na göre el konularak, hasta, yaşlı ve küçük çocuklu ailelere tahsis edilmeli.
Rehabilitasyon için hazırlık
Çadır yerleşim alanlarında kalanlar öncelikli olmak üzere, fiziki ve psikolojik rehabilitasyon hizmeti önem kazanacağı için, bu konuda gerekli mekanlar ve personel hazırlanmalı. Çadır yerleşim alanlarında kalanlar için, kütüphane, spor tesisleri ve çocuk oyun parkları ve televizyon izleme üniteleri hazırlanmalı.
Altyapı çökmüş durumda
40 yıl önce yapılan ve kanserojen etkili asbest içeren boru sisteminden oluşan su isale ve şebeke hatları, son 5.6'lık sarsıntı ile tümüyle kullanılamaz duruma geldi. İçme suyu ve kanalizasyon şebekeleri, telefon hatları ve doğalgaz ile birlikte tümüyle yeniden projelendirilmeli.
Beş bin konutluk kentsel dönüşüm
Depreme karşı dayanaksız yapılar ile imar mevzuatına, plan, proje ve eklerine aykırı yapıların ve bunların bulunduğu alanların dönüşüm projelerini ve uygulamalarını yapmak ve yaptırma işine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yanı sıra Van Belediyesi ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı birimler dahil edilmeli. Van Merkez için beş bin konutluk bir kentsel dönüşüm projesi hızla hazırlanıp uygulanmalı. (AS)
