Bursa'dan geçen Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu'nun yaratacağı çevresel sonuçlarından haberdar olmak ve projenin Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) kapsamında yapılması gerektiğini talep eden vatandaşlar, ÇED muafiyetine karşı Danıştay'a başvurdu.
Bursalılar, 14 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ÇED yönetmeliğindeki değişikliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dün (20 Nisan) dava açtılar. Vatandaşlar, proje hakkında bilgilendirilme yapılmasını ve görüşlerinin alınmasını talep ediyor.
Bursa Merkez, Gemlik, Orhangazi ve İznik ilçelerinden toplam 31 kişi dava için Çevre Hareketleri Avukatları'na toplu olarak vekâlet verdi. ÇHA'da; Emre Baturay Altınok , Cem Altıparmak, İbrahim Demirci, Bülent Kaçar, Yelda Kullap, Alp Tekin Ocak, Yakup Şekip Okumuşoğlu, Mahmut Fevzi Özlüer, Arif Ali Cangı, Tuncay Koç, Ayşegül Altınbaş, Cömert Uygar Erdem isimli avukatlar yer alıyor.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Çevre Mühendisleri Odası da 15 Nisan'da benzer davayı, değişikliğin yürütmesinin durdurulması ve iptal istemi ile yargıya taşımıştı.
"ÇED karar vermede etkili bir mekanizma olmalı"
Nilüfer Kent Konseyi Genel Sekreteri Mehmet Kartal konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: "AKP iktidarı süresince başta Çevre ve Maden Mevzuatı olmak üzere birçok yasal düzenleme yapılarak, kalkınma ve büyüme hedefi ile çeşitli yatırım projeleri kontrol ve denetim alanı dışına çıkarıldı. Bu dava ile tüm ülkemiz insanına artık bu yok etmeye ve tahribata dur diyelim önerisi getiriyoruz.
ÇED sürecinin yeniden değerlendirme ve karar vermede etkin bir mekanizma olması, ÇED yönetmeliğinin koruma eksenli olarak işletilmesi için yeniden mevzuata dahil edilmesini talep ediyoruz. Üçüncü köprü, Akkuyu Nükleer Santrali, Gebze-İzmir Otoyolu gibi projeler bölgede yaşayan insanların onayı ve olur alınmadan yapılmasın istiyoruz " dedi.
"Diğer illerde de davalar açılmalı"
TMMOB Bursa İKK Sekreteri Fikri Düşünceli de "Avrupa'daki bankalardan kredi alabilmek için otoyol konsorsiyumunun, Avrupa Birliği mevzuatına uygun olarak Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi çalışması içindeyken Türkiye hükümetinin neden kendi mevzuatında yer alan ÇED sürecini bertaraf ettiğini" sordu.
Ekolojik Yaşam Derneği (EKODER) Yönetim Kurulu Başkanı Arca Atay ise ÇED muafiyeti kapsamına giren diğer projelerin bulunduğu illerdeki yurttaşların da dava açmaları gerektiğini söyledi.
ÇED yönetmeliğinin "Kapsam Dışı Projeler" başlığını taşıyan Geçici 3. Maddesi ile 1993'ten önce planlanan yatırımların ÇED muafiyeti vardı. Çevre Mühendisleri Odası da konuyu yargıya taşıdı. 27 Ocak'ta Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Oda'nın itirazını kabul etti, yönetmeliğin yürütmesini durdurdu.
Böylece ÇED muafiyeti kalktı ve İstanbul'a üçüncü köprü, Gebze-İzmir otobanı, Akkuyu ve Sinop nükleer santralları, Ilısu Barajı gibi projelere de ÇED yapma zorunluluğu yeniden geldi.
Ancak Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ÇED Yönetmeliğinin Geçici 3. Maddesi, 14 Nisan'da değiştirildi. Yapılan değişiklikle, 1993 ve öncesinde proje kapsamına alınmış tüm üretime ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projelere de bu muafiyet getirildi.
Bu değişiklikle Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu'nun yanı sıra, üçüncü köprü, Gebze-İzmir otobanı, Sinop ve Akkuyu nükleer santraları, Hasankeyf gibi uygulamalara ÇED muafiyeti yeniden getirildi. (İP/AS)
