Buket Atlı'dan "İklim Değişikliği ve Hava Kirliliği"

*Fotoğraflar: Murat Bayram

İklim Haberciliği Atölyesi'nin ikinci gününde Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Buket Atlı, hava kirliliğini, hava kirliliğinin sağlık etkilerini, hava kirliliğinin nasıl anlaşılacağını anlattı.  

Temiz Hava Hakkı Platformu’nun oluşumunu da anlatan Atlı, savunuculuk üzerinde durdu.

Hava kirliliği nedir? 

Hava kirliliğinin tanımı yapıldıktan sonra, 2013 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından da hava kirliliğinin kansere neden olduğunun resmi olarak açıklandığı ve dünyada her yıl 8 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açtığı belirtildi.

Buket Atlı, hava kirliliğinin iç ortam hava kirliliği ve dış ortam kirliliği şeklinde ikiye ayrılabileceğini söyleyerek; "Dış ortam hava kirliliği, kamunun yükümlülüğüdür, kamunun sorumluluğudur. Anayasa'nın 56. Maddesinde belirtilen 'herkesin sağlıklı çevrede yaşama hakkını koruma' görevi devlete ve vatandaşlara verilmiştir" dedi.

Atlı, saç telinin 1/30'u kadar küçük olabilen ince partikül madde (PM2.5) ve kömürlü termik santrallerden kaynaklı ortaya çıkan hava kirliliğinin sağlık etkilerini anlattı ve şöyle devam etti:

"Hava kirliliğinin sağlığımıza olumsuz etkileri saymakla bitmez; astım, KOAH, felçler, iltihaplar ve çocuklarda zeka geriliği gibi sağlık sorunlarına neden olması söz konusu.'

"Türkiye'nin PM2.5 konusunda belirlenmiş yasal limitleri yok. Biz de Temiz Hava Hakkı Platformu olarak tam olarak bu noktada savunuculuk yapıyoruz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı son iki senedir Avrupa Birliği ile uyumlu olacak bir yönetmeliğin hazırlanma aşamasında olduğunu söylüyor ama bir türlü göremedik."

Çarpık kentleşme sonucu hava sirkülasyonu olmayan şehirlerden bahsedildi, Dünya Sağlık Örgütü ve ulusal mevzuata göre yıllık partikül madde limitleri anlatıldı.

Partikül madde limitleri

Atlı, katılımcılara hava kirliliği raporlarına dair haber yazarken, verilerin hangi partikül madde limitine göre değerlendirildiğine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.

Atlı, ÇED raporlarına görüş bildiren ilgili kamu kurumlarının görüşlerinde binlerce kişiyi ilgilendiren hava kirliliği ve sağlık etkisinin belirtilmediğini ve bu konunun haber malzemesi olarak değerlendirilebileceğini ekledi.

Şubat ayında Meclis Genel Kurulu'nda Torba Yasa kapsamında görüşülen ve geri çekilen Madde 45'i de anlatan Atlı, "Eğer bu tasarı kabul edilseydi, baca gazı filtresi veya kül barajı gibi çevre yatırımları olmadan çalışan kömürlü termik santrallerin, iki yıl daha havayı kirletmesi söz konusu olacaktı" dedi.

Temiz Hava Hakkı Platformu'nun hazırladığı ve Türkiye'de 2016- 2018 yılları arasındaki hava kirliliği ve sağlık etkisini gösteren "Kara Rapor", 2017 yılında eğer hava kirliliği Dünya Sağlık Örgütü'nün önerdiği seviyelere indirilseydi trafik kazalarının 7 katı kişinin ölmesinin engellenebileceğini gösterdiği belirtildi.

Türkiye'nin ardından, Dünya'da yer alan hava kirliliği çalışmaları anlatıldı, son olarak hava kirliliği ile ilgili hazırlanmış bilgilendirici kısa videolar izlendi.

(SO)

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.

Buket Atlı hakkında

Temiz Hava Hakkı Platformu Proje Koordinatörü. Greenpeace Akdeniz, Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ve Yuva Derneği bünyesinde iklim ve enerji ekolojik okuryazarlık alanlarında kampanyacı, araştırmacı ve proje koordinatörü pozisyonlarında çalıştı. 2016 yılından İnanç Mısırlıoğlu ile birlikte eğitmenlik becerileri, ekolojik dönüşüm ve zehirsiz temizlik konularında eğitimler vermekte ve sosyal fayda üreten projeler geliştirmektedir. 2018 yılından beri temiz ürünlerin üretilmesi alanında çalışan Temiz Gelecek Derneği (TEGEL) genel sekreterliği ve Temiz Hava Hakkı Platformu koordinatörlüğünü yürütmektedir. Uzmanlık alanları arasında kurumsal ekolojik dönüşüm danışmanlığı, iletişim ve eğitmenlik becerileri, toplantı moderasyonu ve kolaylaştırıcılık, savunuculuk ve kampanya tasarımı, permakültür bulunmaktadır. Eğitim verdiği ve/veya birlikte çalışmalar yürüttüğü kurumlar: Borusan, SAP Türkiye, Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV), Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye Çevre Eğitimi Vakfı (TÜRÇEV) ve Mavi Bayrak Programı, Beraberce Derneği gibi ulusal ve uluslararası kurum/kuruluşlar yer almaktadır.