Brezilya Devlet Başkanına ‘insanlığa karşı suç’ ithamı

Fotoğraf: Lou Gold / flicker

Çevreci hukuk organizasyonu AllRise, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’yu Amazon yağmur ormanlarında büyük çaplı bir yıkıma sebep olduğu için insanlığa karşı suç işlemekle suçlayarak Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (ICC) şikayette bulundu.

Suçlama, Amazon ormanlarındaki tahribatın can kayıplarıyla ilişkilendirmesi açısından öncü bir niteliğe sahip.

Amazon bölgesinde yangınlardan ve endüstriyel tarımdan kaynaklı açığa çıkarak küresel ısınmaya sebep olan gaz emisyonları halihazırda İtalya ve İspanya gibi ülkelerin yıllık toplam emisyon miktarından daha fazla.

Ayrıca bölgedeki ‘ormansızlaşma’ sorunu nedeniyle ‘yağmur ormanı niteliğini’ kaybetmiş alanların atmosfere verdiği karbondioksit (CO2) miktarı, bölgenin geri kalanının absorbe edebileceği miktarı aşmış durumda.

Ormanları yok ederek dünya nüfusunu riske atmak

Çevreci hukuk organizasyonu AllRise, söz konusu suç duyurusunu Salı sabahı (12 Ekim) yaptı. Organizasyon, Bolsonaro ve onun yönetiminde gerçekleşen eylemlerin dünya çapında iklim değişikliğiyle doğrudan bağlantılı sonuçlar doğurduğunu ve bu yüzden resmi sürecin başlatılması gerektiğini ifade etti.

AllRise’ın şikâyetinde Brezilya lideri, çevre aktivistlerinin ölümüne sebep olan propaganda kampanyasını yönlendirmek ve ormansızlaştırmanın yarattığı sera gazı salınımıyla gezegenin popülasyonunu riske atmakla suçlanıyor.

Suçlama araştırmacılar tarafından aşırı hava olayları ile küresel ısınmanın çevresel bozulmayla bağlantılı olduğunu kanıtlamakta kullanılan iklim ilişkilendirme yöntemine dayandırılırken AllRise’agöre Bolsonaro yönetimi iktidara geldiğinden beri Amazon yağmur ormanlarını koruyan yasalara, kurumlara ve kişilere karşı sistematik bir işlevsizleştirme hareketi yöneltti.

Her sene 400 bin hektarlık yağmur ormanı

İddialara göre Bolsonaro yönetimi iktidara geldiğinden beri her sene 400 bin hektar yağmur ormanının yok edilmesinden sorumlu.

Sonuçlar ‘küresel’

Uzmanlardan oluşan bir ekibin tahminlerine göre Bolsonaro yönetiminin sebep olduğu ormansızlaşma içinde bulunduğumuz yüzyılda aşırı sıcaklıklara bağlı olarak dünya çapında 180 binden fazla ölüme sebep olabilir.

AFP’ye konuşan Oxford Sürdürülebilir Hukuk Programı’ndan Rupert Stuart Smith’e göre iklim bilimi son birkaç yılda sera gazı emisyonlarının küresel olarak neden olacağı sonuçları tahmin etmede önemli mesafe kat etti.

Bolsonaro hakkında 2016’dan beri ICC’ye Amazon yerlileri tarafından yapılan 3 şikâyet daha bulunsa da AllRise’ın şikâyeti orman kaybı ve küresel insan sağlığı arasında açıkça bağlantı kuran ilk şikâyet.

AllRise kurucusu Johannes Wesemann Brezilya’da gerçekleşen büyük orman kayıpları ve küresel iklim değişikliği arasındaki nedensel ilişkiyi anlamaya çalıştıklarını belirtirken bu durumun-çevrenin ve çevre savunucularının kasıtlı imhası- tam olarak Roma Statüsü’nde tanımlanan insanlığa karşı işlenmiş suçlara örnek olduğunu söyledi. Wesemann amaçlarının ormansızlaşmanın neden olduğu küresel sonuçları bütün dünyaya göstermek olduğunu söyledi.

Başvuru örnek olacak

Her ne kadar Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin bireyler veya gruplar tarafından açılan şikayetleri dikkate alma yükümlülüğü olmasa da Brezilya liderine yapılan suçlamanın çevre tahribatına sebep olan büyük enerji şirketlerine açık bir mesaj vereceği belirtildi.

Bolsonaro yönetimine gelen ilk eleştiriler değil

COVİD-19 pandemisinde 600 binden fazla insanın hayatını kaybettiği Brezilya’daki sağ popülist iktidarın lideri Bolsonaro’ya tepkiler büyümeye devam ediyor.

Geçtiğimiz günlerde Bolsonaro'nun görevden alınması için Temsilciler Meclisi'ne 100'den fazla başvuru yapılmış, ancak Meclis Başkanı tarafından imzalar değerlendirmemişti.

TIKLAYIN - Brezilya'da binlerce kişi Bolsonaro'nun istifasını istedi

Ormanların yok edilmesi konusunda daha önce Forest Trends'in yaptığı rapora göre, Bolsonaro'nun devlet başkanlığına geldiği 2019 yılında, Brezilya'da yapılan ağaç kesimlerinin yüzde 95'i yasa dışı gerçekleşmişti.

Ayrıca 2019 yılındaki dev orman yangınları sırasında yeterli müdahalelerde bulunmadığı için tüm dünyadan tepki çeken Bolsonaro yönetimi, Amazonlar'daki sömürü mekanizmasının devamlılığını savunmuştu.

TIKLAYIN - Her yıl Danimarka büyüklüğünde yağmur ormanı yok oluyor

(DE/HA)