İnsan hakları ve hak temelli gönüllülük alanlarında çalışan öğrenci kulübü olan Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Hizmet Kulübü'nün (BUSOS) davetiyle, 1 Kasım'da Atölye BİA olarak Güney Kampüs'te yer alan Özger Arnas Salonu'nda bir günlük atölye gerçekleştirdik.
BUSOS ve Artı Dergi ekibindeki öğrencilerle Özger Arnas Salonu’nda gerçekleştirdiğimiz atölyede, bianet kadın-LGBTİ+ editörü Evrim Kepenek hak odaklı haberciliği, gazeteci Murat Utku ise barış gazeteciliğini anlattı.
Evrim Kepenek’ten hak odaklı habercilik
bianet kadın-LGBTİ+ editörü Evrim Kepenek, hak odaklı haberciliğin tanımını aktararak başladı.
Hak odaklı bakış açısını yansıtan film önerilerinde bulunan Kepenek, öncelikle habercilik açısından sadece soru sormanın yeterli olmayacağını, öncesinde farklı bakış açısına sahip olmanın ve kafadaki dogma düşüncelerin yıkılması gerektiğini söyledi.
Hak odaklı haberciliğin, haberin konusunun seçildiği an başladığını söyleyen Kepenek, “Hak odaklı habercilik sadece insan haklarına dair haberleri yapmak değildir. Yapılacak bütün haberlerin hak odaklı olarak düşünmek gerekir ve bunu yaparken de aslında hak ihlaline yol açmamalıyız” dedi ve şöyle devam etti:
“Hak odaklı habercilikte yaptığımız haber bitmeyen bir süreç olmalıdır. Haber yapılınca o süreç bitmemeli, sonrasında ne olduğunun da takibini yapmak yani fikri takip yapmak, hak odaklı habercilik kriterleri arasında yer almalıdır.
“Yaptığımız haberleri de hak odaklı bakış açısından yapıyorsak eğer, mağdurun tarafından bakmalıyız.”
Medyada yer alan tartışmalar ve haberler üzerinden hak odaklı habercilik pratiklerinin nasıl olması gerektiği konuşuldu.
Hak odaklı haberlerde kullanılması gereken dilden ve fotoğrafların seçiminden bahsedildi.
Oturumda katılımcılara çeşitli kavramların yazıldığı kağıtlar dağıtıldı. Kavramlar üzerine konuşuldu.
Murat Utku: Gazeteci tarafsızlığı var mıdır?
Gazeteci Murat Utku, öğrencilere, barış odaklı haberciliği ve nasıl yapılması gerektiğini anlattı.
Utku, “Gazeteci, tarafsızlığı var mıdır?” diye sordu. Öğrencilerle gazeteci tarafsızlığının mümkün olup olmadığı üzerine tartışıldı.
Utku, “Savaşın iki tarafı vardır, barış gazetecileri, bu iki tarafın tam ortasında, onlara kuşbakışı ile bakan ve durumu anlayıp aktarmaya çalışandır aslında” dedi ve şöyle devam etti:
“Gazeteci tarafsız olamaz. Gazeteci tarafsızlığı safsatadır. Gazeteci taraf olmak zorundadır. Ancak evrensel insan hakları, evrensel hukuk gibi bir takım kavramlardan yana olmak ve tarafsızlığını bunlar üzerine inşa etmelidir.
“Gazeteci üçüncü göz olmalıdır. Ve haber dilini de bunun üzerine kurmalıdır.”
“Barış dilini kullanmak zordur, gazetecilik için riskli bir şeydir. Ancak zaten gazetecilik riskli bir meslektir.
“Haberi kişiselleştirmeden, doğru noktadan kurarsak, barış dilini kullanmamız daha mümkün olur. Havan topu düştü değil atıldı diyorum çünkü bunun bir faili var aslında. Kendiliğinden düşmüyor sonuçta.”
Barış gazeteciliği dilini kurmak
Ayrı ayrı barış ve savaş dili kullanılarak hazırlanmış videolar izlendi. İki dille kurgulanan videodaki farklılıklar konuşuldu.
Video-haberi Utku şöyle değerlendirdi:
“Her görüntü bir cümledir ve o görüntülerinde barış dilinde aktarılması gerekir.
“Barış diline uygun görüntü aktarımının ve çekimin nasıl yapılacağını göstermek istedik aslında.
“Görsel cümleleri doğru kurarsak, insanlara da doğru aktarmış oluruz.”
Atölye, katılımcıların barış gazeteciliği pratiklerine yönelik sorularıyla sona erdi.
(SO)
Atölye BİA hakkında |
IPS İletişim Vakfı/bianet'in Atölye BİA adıyla düzenlediği habercilik seminerleri medyanın farklı birimlerinden gazetecilere, işsiz bırakılmış gazetecilere, iletişim fakültesi öğrencilerine ve gazetecilik yapmak isteyen herkese açık. Atölye BİA programları hak, toplumsal cinsiyet ve çocuk odaklı habercilikle barış gazeteciliği perspektifi ve tercihiyle temel gazetecilik, haber fotoğrafçılığı, yargı haberciliği, araştırmacı gazetecilik, yeni medya, görselleştirme araçları, dijital güvenlik gibi alan ve temalar üzerinden kuruluyor. Atölye BİA ile birlikte IPS İletişim Vakfı’nın 2002-2007 aralığında düzenlediği temel gazetecilik, kadın, çocuk, insan hakları odaklı habercilik eğitimleri ve 2008-2017 aralığında gerçekleştirilen Okuldan Haber Odası programları yıl içine yayıldı ve gazetecilere ve ilgilenen herkese açık hale geldi. Haziran 2018'de başlayan Atölye BİA programında, Aralık sonu itibariyle 8 atölye (7-13 Haziran Gazeteciler İçin Yeni Medya, 16-25 Temmuz Gazeteciler İçin Haber, 2 Eylül Kürtçe Habercilik ve Çeviri, 7-9 Eylül Haber Fotoğrafçılığı ve Fotoröportaj, 17-26 Eylül Çevre ve Kent Haberciliği, 1-8 Ekim Yargı Haberciliği, 15-23 ve 8-16 Kasım Gazeteciler için Haber Atölyeleri) 101 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. 2019 yılında ise farklı tarihlerde (11-18 Şubat, 20-27 Şubat, 14-21 Haziran, 22-29 Temmuz, 2-10 Eylül) beş Temel Gazetecilik Atölyesi, yine farklı tarihlerde (27-28 Nisan Kürtçe Habercilik ve Çeviri, 4-5 Mayıs Dijital Güvenlik, 10-12 Mayıs Haber Fotoğrafçılığı, 13-20 Mayıs Gazeteciler Yeni Medya, 21-25 Ekim İklim Haberciliği) beş tematik atölye düzenlendi. Yıl boyunca temel ve tematik habercilik atölyeleri devam edecek. İklim Haberciliği Atölyesi Oslo Metropolitan Üniversitesi Gazetecilik & Medya Uluslararası Merkezi (OsloMet-JMIC) ve İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) desteğiyle gerçekleştiriliyor. |
* Atölye BİA haberleri için tıklayın.
Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Hizmet Kulübü (BUSOS) hakkında
Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Hizmet Kulübü (BUSOS) üniversite içinde ve dışında sosyal sorumluluk ve savunuculuk çalışmaları yürütüyor. İnsan haklarını temel alarak eğitim, çocuk, barış, engelli hakları konularını kendisine çalışma alanı olarak belirleyen BUSOS ortak sorunlara katılımcı çözümler üretilmesi ve insan hak ve özgürlüklerinin korunduğu barışçıl bir dünyayı hedeflemektedir. BUSOS üniversite öğrencileri öncülüğünde sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yaparak toplumsal duyarlılığı arttırmaya çalışmaktadır.
Evrim Kepenek hakkında
bianet kadın ve LGBTİ haberleri editörü. Cumhuriyet, Birgün, Taraf, DİHA ve Jin News için çalıştı. Sivil Sayfalar, Yeşil Gazete, Journo ve sektör dergileri için yazılar yazdı. Okulun Duzi belgeselini yönetti. Hemşin kültür dergisi GOR'un yazarlarından. Yeşilden Maviye & Karadeniz'den Kadın Portreleri, Sırtında Sepeti, Medya ve Yalanlar isimli kitaplara katkı sundu. 2011 Musa Anter Gazetecilik ödülü sahibi. İstanbul Üniversitesi Avrupa Birliği bölümünden mezun oldu, eğitimine Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde devam etti.
Murat Utku hakkında
Gazeteci, Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya bölümünde yarı zamanlı öğretim görevlisi. Deniz Harp Okulu'ndan ayrıldı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü'nden mezun. Radikal gazetesi, Nokta ve Aktüel dergilerinde muhabir, CNN Türk, Doğan Haber Ajansı ve Al Jazeera Türk'de TV habercisi olarak çalıştı. Ortadoğu olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde krizleri, depremleri, seçimleri, çatışmaları, savaşları ve 2006'da İsrail'in Lübnan'a saldırmasıyla başlayan savaşı başından sonuna izledi. Ara sıra bianet'te yazıyor.
