Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin askeri yönetimin göstericilerin üzerine ateş açtığı ve iki günde en az 13 kişiyi öldürdüğü Myanmar'a bir misyon göndermesini istedi.
Örgütün Genel Sekreteri Irene Khan, yaptığı açıklamada ülkedeki insan hakları krizini çözmek, şiddet ve kan dökümünü engellemek üzere BM'nin acil önlemler alması gerektiğini, BM misyonunun yetkililerle ülkede uzun zamandır süren Aung San Suu Kyi ve diğer siyasi tutukluların durumlarını da içeren insan hakları sorunlarının nasıl çözülebileceğini de tartışması gerektiğini söyledi.
Khan: Myanmar üzerinde etkili olan ülkeler devreye girmeli
Khan, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi ve Myanmar üzerine siyasi etkisi olan bir hükümet olarak Çin’in, ayrıca Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) üyelerinin, Japonya ve Hindistan'ın oynayacağı rolün kritik olduğunu da vurguladı; "Myanmar’da tamamen unutulmuş insan hakları buhranını sona erdirmek için sahip oldukları etkiyi kullanmalıdırlar" dedi.
Bu arada, BM Genel Kurulu'nda bir araya gelen ASEAN üyesi 10 ülkenin dışişleri bakanları, ortak açıklamalarında Rangun kentindeki ölümleri "iğrenç" diye niteledi.
Örgüt sözcüsü, Singapur Dışişleri Bakanı George Yeo, Myanmar yönetimine BM Temsilcisi İbrahim Gambari'yle işbirliği çağrısı yaptı. BM Güvenlik Konseyi, Myanmar için Gambari'yi özel temsilci olarak atamıştı.
"İnsan hakları ihlalleri yaygın ve sistematik"
"Myanmar’daki göstericiler fikirlerini barışçıl bir şekilde ifade etme hakkına sahiptir ve Myanmar hükümeti de bu hakka sonuna kadar saygı göstermekle yükümlüdür" diyen UAÖ, 1962'den beri askeri yönetim altında bulunan ülkedeki insan hakları ihlallerini de sıraladı.
- Çocuk askerlerin ve zorunlu işçiliğin kullanılması.
- Siyasi muhalefetin barışçıl yolla ifadesini suç sayan kanunlar. 2006 yılı sonunda çoğu ileri gelen muhalifler hapsedilmiş ya da idari olarak göz altına alınmıştı. Bunların içinde gittikçe kötüleşen hapishane koşullarında tutulan 1160 siyasi mahkum da var.
- İnsanlar tutuklama emri olmadan keyfi olarak tutuklanıyor ve kimseyle görüştürülmiyor.
- Özellikle sorgulama sırasında ya da yargılama öncesi tutukluluk sırasında, işkence ve diğer zalimane, insanlık dışı ve alçaltıcı muameleler yaygın.
- Siyasi tutuklulara yönelik hukuki usuller uluslararası standartlara uymuyor.
- Sanıklar genellikle avukat hakkından mahrum bırakılıyor. Savcılar iddialarını işkence altında alınan itiraflara bağlıyor.
Myanmar'la iş yapanlar
Economist dergisinin istihbarat servisi Myanmar'la iş yapan ülke ve büyük firmaları derledi.
Listede başı çeken ülke, Myanmar'ın komşusu Tayland.
Tayland, ülkenin yıllık 5 milyarlık değerindeki ihraç mallarının yarısını satın alıyor.
Tayland'ı, Myanmar'ın ihraç mallarının yüzde 12,6'sını alan Hindistan izliyor.
Listedeki diğer ülkelerse sırasıyla Çin, Japonya ve Almanya.
Total'in yatırımları
Britanya'daki Myanmarlı muhaliflerin listesinde de ülkeye en fazla yatırım yapan Batılı şirket, Fransa merkezli petrol şirketi Total.
Askeri yönetimin Total'in doğalgaz yatırımları sayesinde yılda 450 milyon dolar kazandığı kaydediliyor.
Financial Times'sa şirketin Birmanya'daki yatırımlarını durdurması çağrılarına verdiği yanıtı yayınlıyor. Şirket olayları derin kaygıyla izlediklerini ancak çekilmeyi düşünmediklerini,
Ülkede bulunmalarının on binlerce kişinin yararına olduğunu savunuyor.
Budist rahiplerin önderliğindeki gösteriler yakıt fiyatlarına yapılan zammı protesto etmek için başlamıştı. (TK)
