Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK), Gazze'de genişletilmiş insani yardımların kesintisiz ve güvenli erişimi için "acil adım atılması" talep edilen karar tasarısı TSİ Cuma gecesi kabul edildi.
Birleşik Arap Emirlikleri'nin sunduğu bugün düzenlenen oturumda oylanan karar tasarısı, daha önce dört kez yapılan ertelemelerden ve üye ülkeler arasındaki yoğun müzakerelerden sonra yeniden görüşmeye açılmıştı.
BMGK, Gazze kararında anlaşamadı
Anadolu Ajansı'nın haberine göre, tasarı, 15 üyeli BMGK'de 13 "evet" oyu alırken, oylamada ABD ve Rusya "çekimser" kaldı.
Bu oylama öncesinde, Rusya'nın Gazze'de insani yardımlara kesintisiz ve güvenli erişim sağlanması için çatışmalara "acilen ara verilmesi"ni talep ettiği değişiklik önerisini ABD veto etmişti.
"Çatışmalara ara verilmesi"nde anlaşma sağlanamadı
Tasarının ilk halinde tartışma yaratan ve ABD'nin karşı çıktığı hususlardan biri, insanı yardımların engelsiz erişimi için "çatışmalara ara verilmesi" talebi olmuştu.
Kabul edilen kararda, bunun yerine "Gazze'de genişletilmiş insani yardımların kesintisiz ve güvenli erişimi için acil adım atılması ve çatışmalara sürdürülebilir bir şekilde ara verilmesi için gerekli koşulların oluşturulması" çağrılarına yer verildi.
Bir başka anlaşmazlık da karar tasarısındaki "BM Genel Sekreteri António Guterres'ten yardımların denetlenmesi için bir mekanizma kurması" talebinden kaynaklanmıştı.
Yoğun müzakereler sonunda taraflar, "mekanizma" yerine "Gazze'deki sivil topluma yardımların ulaşımını hızlandırmak için genel sekreterin Kıdemli İnsani ve Yeniden Yapılanma Koordinatörü ataması" üzerinde anlaşmaya vardı.
Kararda, genel sekreter tarafından atanacak koordinatörün Gazze'ye yardım sevkiyatını hızlandırmak ve kolaylaştırmak üzere bir mekanizma kurması talep edildi.
Koordinatörün bir an önce atanması çağrısında bulunulan kararda, gerekli personel ve teçhizatın sağlanacağı koordinatörün BM yetkisiyle çalışacağı ve BMGK uyarınca kendisine verilen görevleri yerine getireceği bildirildi.
Koordinatörün, insani yardımların türünü teyit etmesi talep edilen kararda, aynı zamanda söz konusu kişiye insani yardım sevkiyatını "kolaylaştırma, koordine etme, denetleme ve teyit etme" görevleri verildi.
Kararda, koordinatörün BMGK'ye çalışmaları hakkında ilk 20 günün ardından bilgi vermesi istenilirken, tüm taraflara koordinatörle işbirliği halinde hareket etme çağrısı yapıldı.
Yardımlar akmaya başlayacak
Gazze'deki sivil topluma "yeterli miktarlarda [yardım] aktarılması" gerektiğinin altı çizilen kararda, buna gıda, su, temizlik malzemesi, elektrik, telekomünikasyon ve tıbbi servislerin dahil olduğu ifade edildi.
Kararda, Gazze'ye temel gıda ve hizmet sevkiyatının tekrar başlamasının önemine değinilirken, yardımların "sapma" olmadan sivil halka ulaştırılması ve dağıtım için gerekli yakıtın sağlanması gerektiği vurgulandı.
Tüm taraflara uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuk uyarınca sivilleri koruma görevini yerine getirmeleri çağrısı yapılan kararda, tarafların Gazze'ye yardımların erişimini artırmak için tüm mevcut yollarının kullanımını kolaylaştırmaları talep edildi.
Guterres: Umutlarımız gerçekleşmedi
BM Genel Sekreteri António Guterres, oylamadan sonra sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "Bugünkü Güvenlik Konseyi kararının, çok ihtiyaç duyulan yardımın daha iyi ulaştırılmasına yardımcı olabileceğini umuyorum." dedi. Ancak Genel Sekreter, "insani ateşkes[in], Gazze'deki çaresiz insanların ihtiyaçlarını karşılamaya başlamanın ve süre giden kabuslarına son vermenin tek yolu" olduğunu da ekledi.
I hope that today’s Security Council resolution may help improve the delivery of much-needed aid but a humanitarian ceasefire is the only way to begin to meet the desperate needs of people in Gaza and end their ongoing nightmare.
— António Guterres (@antonioguterres) December 22, 2023
Habercilerin sorularını yanıtlayan Genel Sekreter, Gazze'de insani yardımlarda iyileşmeye yol açacak her türlü duraklamaya destek olduklarını belirtti ve bu konuda da taraflar arasında müzakerelerin sürdüğü bilgisini paylaştı.
Ayrıca Filistin halkının meşru temsilcisinin Filistin yönetimi olduğuna inandıklarını kaydeden Guterres, Filistin yönetiminin Gazze'de sorumluluk üstlenmesine olanak tanıyacak koşulların yaratılması gerektiğini ve bunun iki devletli çözümün gerçeğe dönüşmesine olanak sağlayacağı değerlendirmesinde bulundu.
(AEK)
