Dünyada engelli haklarını düzenleyen tek belge olan Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Sözleşmesi’nin engelli kadınlarla ilgili maddesine açılık getirmek için genel yorum taslağı hazırlandı.
BM Engelli Komitesi, hazırladığı taslakta engelli kadınların zorla kısırlaştırılması ve kürtaj edilmesi, cinsel şiddete maruz kalması konularında ciddi şekilde endişe ettiğini belirtti.
13 Aralık 2006'da BM'nin imzaladığı sözleşmeyi Türkiye Eylül 2009'da taraf olarak iç hukukun bir parçası haline getirdi.
BM Engelli Hakları Komitesi sözleşmenin istediği düzeyde anlaşılmayan maddeleri hakkında General Comment (Genel Yorum) yayınlıyor. Şu ana kadar erişilebilirlik maddesi (madde 9) ve yasa önünde eşit tanınma maddesi (madde 12) için iki Genel Yorum hazırlanmıştı.
Komite son olarak, sözleşmenin engelli kadınlarla ilgili 6. maddesi üzerine Genel Yorum yayınlamak için bir taslak metin oluşturdu.
Taslak, farklı ülkelerden gelen yorumlar alındıktan sonra son haline getirilecek. Bu taslağa Türkiye'den Engelli Kadın Derneği'nin (ENGKAD) gönderdiği yorumu da kabul edildi.
Üç temel sorun
BM'nin taslak metininde, engelli kadınların üç temel sorununa dikkat çekildi; engelli kadın ve kız çocuklarına karşı şiddet, engelli kadınların cinsel ve üreme sağlığının sınırlanması, engelli kadın ve kız çocuklarına karşı çoklu ayrımcılık.
Metinden satır başları şöyle:
* Engelli kadın ve kız çocuklarına karşı şiddet; fiziksel güç, yasal baskı, ekonomik zorlama, psikolojik manipülasyon, aldatma, yanlış bilgilendirme, kendini ilgilendiren konularda onayının olmaması ya da onayın alınmaması gibi eylemlerle olabiliyor.
* Komite; engelli kadınların zorla kısırlaştırılması ve kürtaj edilmesi, cinsel ve üreme sağlık hizmetlerine erişememesi, aile planlama, HIV ve AİDS bilgilendirme hizmetlerine erişememesi, cinsel şiddete maruz kalması ve medikal müdahalelerde kendi onayının alınmaması konularında ciddi şekilde endişe ediyor.
* Yasal yargılamalarda engelli kadınlar engelli erkeklere göre daha çok “yerine karar alma” mekanizmalarının hedefi haline geliyor.
* Engelli kadınların bu denli şiddete uğramasının temel sebebi, hem kadın olmaları hem de engelli olmaları. Çünkü şiddet uygulayıcı; engelli kadını masum, zayıf, pasif, konuşamayan, konuşsa bile etraftaki kişiler tarafından yeterince dinlenmeyen kişiler olarak gördüğü için kendine hedef olarak seçiyor. Çoğu ülkede, çoklu ayrımcılık tanınmadığı için yargılamalar da ancak tek boyutlu ayrımcılık üzerinden gerçekleştiriliyor.
ENKAD Türkiye'deki şiddete dikkat çekti
Engelli Kadın Derneği (ENGKAD), taslak metne gönderdiği yorum metninde Türkiye’deki engelli kadınların ev içinde, bakım merkezleri ve rahbilitasyon merkezlerinde uğradıkları cinsel ve fiziksel şiddete dikkat çekti.
Türkiye'de toplam öğrencilerin sadece yüzde 1.48’inin engelli olduğunu vurgulayan ENGKAD, engelli öğrenciler arasında da kadınların aleyhine yüzde 2,6'lık fark olduğunu aktardı. Okullarda kız çocuklarının yaşadığı taciz, tecavüz vakalarına da dikkat çekti.
ENGKAD, taslak yorumda mülteci engelli kadınlar ve mahkum kadınlara da yeterince ilgi gösterilmesini talep etti. (NV)
