Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Şırnak’ın Uludere ilçesi Roboski köyünde savaş uçaklarının bombardımanı sonucu 34 yurttaşın yaşamını yitirdiği katliamın dokuzuncu yıldönümü nedeniyle yazılı açıklama yaptı.
9 yılın kronolojisini çıkaran Tanrıkulu, “Roboski Katliamı’nın sorumluları kaybolmayacak kadar açıktadır, belirgindir. Biz değilsek bile çocuklarımız, çocuklarımız değilse torunlarımız; mutlaka Roboski Katliamı’nın sorumlularını tarih önünde mahkûm edecektir” dedi.
TIKLAYIN-Zaman 9 yıl önce durdu, yas dinmedi
28 Aralık 2011 tarihinden bu yana yaşanan gelişmeler yıl yıl şöyle sıralandı:
2011
28 Aralık: Televizyonlar, olayın üzerinden ancak 12 saat geçtikten sonra TSK'dan yapılan açıklamanın ardından haberi verebildi.
29 Aralık: Cenazeler defnedilirken dönemin Başbakanı, ‘40 kişilik bir grubun olması daha önce Gediktepe ve Hantepe baskınlarında silahlar katırlarla taşınmasını hatırlatıyor. O zaman da niye bunlara müdahale edilmemişti denmişti’ dedi.
AKP Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik ise ‘Uludere bir operasyon kazasıdır’ dedi.
30 Aralık: Dönemin Başbakanı, ‘Genelkurmay Başkanı ve komuta kademesine bu konudaki hassasiyeti nedeniyle medyaya rağmen teşekkür ediyorum’ dedi.
TIKLAYIN-Ben Muhammed Encü'yüm
2012
3 Ocak: Bölgeye giden insan hakları savunucuları, sendikacılar, doktorlar ve avukatların hazırladığı raporda, katliamın ardından saatlerce yardım ulaşmadığı için donarak ölenler olmuştu.
9 Ocak: Soruşturmada Gülyazı Sınır Alay Komutan Vekili görevinden alındı. 17 muvazzaf askere de sınır kaçakçılığına göz yumdukları gerekçesiyle ‘görevi ihmal’ gerekçesiyle soruşturma açıldı.
11 Ocak: TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde Uludere Alt Komisyonu kuruldu.
16 Ocak: Bombardımandan sağ kurtulan Davut, Servet ve Hacı Encü Gülyazı Alay Komutanlığı'nda ‘pasaport kanununa muhalefet’, ‘sınırı yasadışı yollarla ihlal etme’ ve ‘ülkeye sınırdan kaçak mal sokma’ iddialarıyla ifade verdi.
26 Ocak: BDP, Roboski Katliamı’nı Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşıdı.
4/6 Şubat: Komisyon üyeleri Roboski'de incelemeler yaptı.
16 Şubat: Katliam öncesinde çekilen Heron görüntülerini izleyen komisyon üyeleri ‘Görüntüler çok net. Göz göre göre ölmüşler’ dediler.
1 Mart: Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, ‘Uludere'de kasıt yok’ dedi.
6 Mart: ASELSAN, komisyona sunduğu raporunda ‘kasıt olmadığı’ iddiası taşıdığı açıklandı.
5 Nisan: Millî Savunma Bakanlığı, komisyona sunduğu raporda, Diyarbakır Özel Yetkili Savcılığın ve Uludere Sulh Ceza Mahkemesince konulan gizlilik kararını gerekçe göstererek sorulara yanıt vermedi. Komisyon üyesi, BDP Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, raporda ‘elle tutulur hiçbir bilgi ve belge olmadığını’ söyledi.
6 Nisan: Öldürülen 34 kişinin aileleri Meclis'te BDP, AKP, CHP ve MHP gruplarıyla görüştü.
30 Nisan: İçişleri Bakanlığı Raporu’nda ‘Ya ikinci bir Heron var ya F-16'lardan verilen koordinatlar girildi, ya da başka bir ülkeden görüntü desteği alındı’ değerlendirmesi yaptı.
16 Mayıs: Wall Street Journal (WSJ) Roboski Katliamı’ndaki hava bombardımanı öncesinde insansız hava aracı Predatörden görüntü alındığını yazdı.
18 Mayıs: Genelkurmay Başkanlığı’nın açıklamasında ise, ‘Grubun ilk görüntü tespiti Türk Silahlı Kuvvetlerine ait insansız hava aracı tarafından yapılmıştır’ dendi, haberin gerçeği yansıtmadığı iddia edildi. Başbakanın da haberi yalanmasının ardından WSJ ikinci bir haberle, haberlerinin doğru olduğunu ve kaynaklarının ABD Savunma Bakanlığı olduğunu vurguladı.
21 Mayıs: Başbakanın yaptığı açıklamada, haberin ‘uydurma olduğunu’ bir kez daha tekrarladı ve istihbaratın TSK'dan alındığını, WSJ'deki haberin ABD'deki seçimlerle ilgili olduğunu öne sürdü. Genelkurmay Başkanlığı da konuyla ilgili adli ve idari soruşturma açıldığını açıkladı. CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, Roboski Katliamıyla ilgili Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanı hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
23 Mayıs: İçişleri Bakanı, bombardımanın emrini ‘Ankara'da Hava Kuvvetleri'nde görüntüleri analiz eden komutanların verdiğini’ söyledi.
25 Mayıs: Başbakan, Roboski Katliamı’nı gündemde tutanların ‘terör örgütü ve uzantıları olduğunu’ söyledi.
27 Mayıs: Milli Savunma Bakanı, konuyla ilgili ilk kez konuştu. Yargı sürecinin devam ettiğini söyleyen Bakan, sürecin etkilememesi veya bu yönde bir algı doğurmaması için bugüne kadar ‘Uludere olayı’ konusunda Bakanlık tarafından herhangi bir açıklama yapılmadığını ifade etti.
28 Haziran: Sivil toplum örgütleri ile Roboski Katliamı'nın yaşandığı yere yürümek isteyen ailelere polis tazyikli suyla müdahale etti.
5 Ağustos: Roboski Katliamı’nı araştıran Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı, Wall Street Journal'ın haberini doğruladı, Predatörlerin de olaydan önce görüntü aldığını ve görüntülerde köylülerin seçildiğini açıkladı.
21 Ağustos: Asker taşıyan sivil araç Uludere'de şarampole yuvarlandı, dokuz asker ve minibüsün şoförü hayatını kaybetti. Kazada yaralanan askerlere, Roboski'de katledilen yurttaşların yakınları yardım etti.
16 Ağustos: Roboski Katliamı’nda 11 akrabasını kaybeden Ferhat Encu, bir formalite yerine getirilmediği ve sistemde ‘aranıyor’ göründüğü için altıncı kez aynı sebeple gözaltına alındı.
12 Ekim: Aynı dosyadan altı kez gözaltına alınıp ‘yanlışlıkla oldu’ diyerek bırakılan Encu'nun açtığı tazminat davası, ‘hakkınızda soruşturma var’ denilerek reddedildi.
6 Aralık: Roboski Katliamı’nın sorumlularının yargılanması ve hükümetin resmi özür dilemesi talepleriyle imza kampanyası başlatıldı.
26 Aralık: Meclis Uludere Alt Komisyon Başkanı AKP Ordu Milletvekili İhsan Şener, 34 kişinin ölümüyle sonuçlanan olayda Genelkurmayın ‘talimat vermiş olabileceğini’ açıkladı. Şener, ‘olayda kasıt bulunmadığını ancak zincirleme hata olduğunu’ açıkladı. Şener, soruşturma sırasında Genelkurmayın olayla ilgili tüm belgeleri komisyonla paylaşmadığını da belirtti.
2013
6 Mart: Uludere Alt Komisyonunun hazırladığı rapor taslağı, üç muhalefet oyuna karşı beş AKP’li üyenin oylarıyla kabul edildi.
Gizlilik kararı alınan raporu, milletvekillerinin sadece okumasına izin verildi. Raporda, ‘Kasıt yok, sivil irade ile yetkililer arasında koordinasyonsuzluk var’ denildi.
27 Mart: Rapor İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nda kabul edildi.
Roboskili Aileler raporun kabul edildiği gün Meclis’e gelerek, raporun olayı aydınlatmadığını, failleri göstermediğini anlattı.
11 Haziran: ‘Taksirle ölüme sebebiyet vermek’ gerekçesiyle açılan soruşturmayı 1,5 yıldır yürüten Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, görevsizlik kararı verdi, dosyayı Genelkurmay Askeri Savcılığına gönderdi. 34 kişinin ailelerinin avukatları, dosyanın Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığına gönderilmesine tepki gösterdi.
20 Haziran: Roboskili Ailelerin avukatları, Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığının görevsizlik kararı vermesine ve dosyayı askeri savcılığa yollamasına itiraz etti. Görevsizlik kararına ilişkin 10 sayfalık itiraz dilekçesinde, savcılığın bu kararının hukuksuz ve insan haklarına aykırı olduğu belirtilerek, kararın kaldırılması talebinde bulunuldu. Avukatlar, soruşturmadaki gizlilik kararının da kaldırılmasını istedi.
2014
7 Ocak: Genelkurmay Askeri Savcılığı, ‘takipsizlik’ kararı verdi.
15 Ocak: Güvenlik yolu ve kalekol çalışmalarını denetlemek için valinin sınıra geleceğini haber alan Roboski ve Gülyazi Köylüleri, protesto için sınıra gitmek istediler. Köylülerin önünü kesen askerler, yoğun bir biçimde gaz ve gerçek mermi kullandılar. Olayda Serhan Çiya Encu, başına aldığı mermi ile ağır yaralandı.
19 Ocak: Sabah saat 05.00 de Gülyazi ve Roboski Köyüne baskın yapan askerler katliamdan sağ kurtulan Servet Encu de dahil 9 kişiyi göz altına aldı.
20 Haziran: Askeri Savcılığın 7 Ocak 2014 tarihli takipsizlik kararına avukatların itirazı reddedildi.
8 Temmuz: Genelkurmay Başkanının bir basın açıklamasında ‘ölenlerin arasında terör örgütü mensupları olduğunu’ söylemesi nedeniyle yapılan suç duyurusu da Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘kovuşturmaya yer olmadığı’ kararıyla sonuçlandırıldı.
18 Temmuz: Avukatların karara itirazının reddedilmesi üzerine dosya Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
2015
16 Şubat: Milliyet gazetesi yazarı Kemal Göktaş’ın haberi… 2013 yılında Askeri Savcı tarafından ifadesi alınan 2. Ordu Komutanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Albay Aygün Eker, ‘Roboski’de sınırı geçen grubun kaçakçı olduğunu üstlerine bildirdiklerini ama dikkate almadığını söylediği’ ortaya çıktı. Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığı’nın Uludere’ye ilişkin takipsizlik kararında olayın ‘kaçınılmaz bir hata’ olduğu savunulmuştu.
24 Şubat: Anayasa Mahkemesi, başvuru dilekçesi ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinde eksiklikler tespit etti. Başvuru, ‘eksikliğin süresinde giderilmemesi’ nedeniyle reddedildi.
23 Mart: Uludere’de ‘kaçakçılıkta kullanıldığı’ iddia edilen katırların askerler tarafından öldürüldüğü ortaya çıktı.
14 Nisan: Olay nedeniyle hayvan hakları savunucuları, dernek ve platformlar hem askerlerin cezalandırılması için hem de katırların öldürülmesiyle ilgili suç duyurusunda bulundu.
15 Nisan: CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur ile birlikte Şırnak'a giden HAYTAP üyeleri, Şırnak Valisi Ali İhsan Su ile görüştü.
2016
9 Mart: Katliamın üçüncü yılında yapılan anma sonrasında, anmada görev alan yedi köylüye soruşturma açıldı. Roboskililer, TCK’nın 262. Maddesi uyarınca ‘kamu görevini yerine getirmekle’ suçlanıyor. Ferhat Encü bianet’e yaptığı açıklamada, suça konu olan olayın, ‘Roboski anmasında trafiği düzenleyerek anayolun kapanmaması için uğraşmak, köye gelen misafirleri karşılayarak araçlarını park etmek’ olduğunu söyledi.
Roboski İçin Adalet Yeryüzü İçin Barış Derneği (Roboski Der) Üyesi ve Roboski Katliamında yakınlarını kaybeden Sıddık Encu, Oktay Encu, Hacı Encu, Mesut Encu Gülyazı Karakoluna giderek suçlamalarla ilgili ifade verdi. İfade işlemlerinin tamamlanmasının ardından dosya savcılığa gönderilecek. Encu, anma günü köyde trafiği düzenleyecek bir kamu görevlisi olmadığını, yolun kapanmaması ve araçların park edilebilmesi için Roboski Der üyelerinin gönüllü olduğunu anlattı.
23 Ağustos: İç hukuk yollarının tükenmesi üzerine Roboski’de öldürülen 34 kişinin yakını 281 kişi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) bireysel başvuru yaptı. HDP Şırnak Milletvekili Ferhat Encu, yaşam hakkı ihlalinin yanı sıra sorumluların tespit edilmemesi ve yargı önüne çıkarılmamasının başvurusu konusu yapıldığını söyledi.
31 Aralık: 34 kişinin ailelerinin kurduğu ‘Roboski İçin Adalet Yeryüzü İçin Barış Derneği (Roboski-Der)’ , İçişleri Bakanlığı kararıyla mühürlendi.
2017
10 Ocak: Roboski-Der’e jandarma eşliğinde giden Dernekler Şırnak İl Müdürlüğü görevlileri, derneğin malvarlığına el konydu.
12 Ocak: Faaliyeti durdurulan Roboski İçin Adalet Yeryüzü İçin Barış Derneği, 679 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatıldı.
8 Ocak: Diyarbakır, Dicle Kent bulvarı üzerindeki bir parkta bulunan Roboski anıtı, dört gün önce yerinden kaldırıldı.
29 Eylül: Her ayın 28. Günü Roboski Katliamı’nı gündemde tutmak için basın açıklaması yapan Roboski İçin Adalet Girişimi, Cumhuriyet gazetesinde 20 Eylül günü başlayan ve dört gün süren yazı dizisinde ortaya çıkan yeni bilgi ve belgelere dikkat çekti. ‘Roboski Katliamı dosyasına giren ‘İHA’yı kullanan yüzbaşı ile İHA Filo Komutanı, Sınır Tümen Komutanı, Jandarma Komanda Tugay Komutanı, 2. Ordu İstihbarat Komutanına kadar birçok askerin, grubun kaçakçı olduğu yönünde üstlerini uyarmaya çalıştıkları, ancak bombardımana karar verilince kendilerinin bilmediği önemli bir bilginin Genelkurmay’da olduğunu düşündüklerini belirten asker ifadelerine ulaşıldı.’
2. İHA Filo Komutanlığı’nda ‘uçucu’ olarak görev yapan ve olay günü İHA’yı kontrol eden Yüzbaşı Duran İspir baştan itibaren görüntülerdeki kişilerin kaçakçı olduğunu değerlendirdiğini söyledi. İspir, 27 Kasım 2013’te askeri savcılığa verdiği ifadede, görüntülerdeki kişilerin yol boyunca İHA alçak irtifada uçtuğundan sesini duymuş olmaları gerekirken düzenlerinde bir değişiklik olmadığını belirtmiş, yaklaşan gruba top atışı yapılmasına da ‘geçmişteki tecrübelerime binaen güvenilir olmadığı, kötü sonuçlar doğurabileceği’ gerekçesiyle karşı çıktığını ve bunu Filo Komutanı Binbaşı Şahin’le de paylaştığını söyleyen İspir, ‘Nihayetinde bizden grubun lazerle işaretlenmesini istendi. İşaretlemeyi yaptım. Uçaklar taarruzlarını gerçekleştirdiler’ dedi.
15 Kasım: 2015 yılında gerçekleştirilen katır katliamlarında emir veren ve katliamı gerçekleştiren askerlerin tespit edilerek cezalandırılması için Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM) tarafından yapılan suç duyurusu ‘görevsizlik’ kararıyla askeri savcılığa gönderildi.
21 Aralık: Roboski Katliamının ardından 34 yurttaşın aileleriyle dayanışmak için Roboski Köyüne yerleşen insan hakları aktivisti Yannis Vasilis Yaylalı, tutuklu bulunduğu Elazığ Cezaevi’nde bir haftalık açlık grevi eylemine başladı.
2018
17 Mayıs: AİHM, Roboskili Ailelerin başvurusunu reddetti. (RT)
