Birleşik Krallık İşçi Partisi'nin önceki başkanı, bağımsız milletvekili Jeremy Corbyn'in, partinin önceki milletvekillerinden Zarah Sultana ile birlikte, 24 Temmuz 2025'te geçici olarak "Partiniz" adıyla başlattığı yeni sol siyasal hareket girişimine verilen destek dört gün içinde 400 bin imzaya ulaştı.
Girişim, işçi hareketinden ve genel olarak solun demokratik ve enternasyonalist ideallerinden kopmakla suçladığı Keir Starmer'ın İşçi Partisi'ne soldan meydan okumayı ve geniş bir üye hareketi oluşturmayı amaçlıyor.
Girişimin liderliği
Girişimin başını çeken Jeremy Corbyn, Birleşik Krallık'ın en tanınmış politikacılarından. 50 yılı aşkın süre boyunca İşçi Partisi'nin üyesi ve milletvekili olan Corbyn 12 Eylül 2015'te partinin başına geçmiş ve 2020'ye kadar bu görevi sürdürmüştü.
ZEYNEP ŞENTEK İNGİLTERE'DEN YAZDI
İngiltere'de Ana Muhalefet Rüzgarı Artık Soldan Esiyor
Corbyn, Birleşik Krallığın Avrupa Birliği'nden çekilmesi veya birlikte kalması ekseninde şekillenen Aralık 2019 genel seçimlerinde belirgin bir siyasal tutum takınmayı başaramayınca İşçi Partisi’nin ağır bir yenilgi almasının ardından 13 Aralık 2019'da parti liderliğinden çekileceğini açıkladı. 4 Nisan 2020’te yapılan İşçi Partisi liderlik seçimini kazanan Keir Starmer, Corbyn’in yerini aldı.
Keir Starmer kimdir?
Starmer liderliğindeki yeni parti yönetimi Corbyn’e yönelik antisemitizm suçlamalarının ardından kıdemli siyasetçiyi mayıs 2024’te partiden ihraç etti. Corbyn bağımsız milletvekili olarak parlamentoda devam etti. 4 Temmuz 2024 seçimlerinde on yıllardır vekili olduğu Islington North seçim bölgesinde bağımsız olarak yeniden seçildi.
"OH, JEREMY CORBYN"
Jeremy Corbyn, hem Muhafazakarları hem İşçi Partisi liderliğini yendi
Zarah Sultana, 32 yaşında Birmingham’lı Pakistan kökenli bir göçmen ailenin kızı. İşçi sınıfı semti Lozells'te büyüdükten sonra Birmingham Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler ve ekonomi eğitimi aldı. 2019’da Coventry South seçim bölgesinden İşçi Partisi sol kanadından milletvekili seçildi. 2020–2025 arasında Sosyalist Kampanya Grubu üyesi olarak çalıştı. Sosyal yardım kesintilerine karşı oy kullandığı için görevden alınan Zarah Sultana, girişimin eş başkanlığını üstlendi.
Corbyn ve Sultana Eylül 2024'te kurulan Gazze'yle dayanışma yürüten, bağımsız milletvekillerinden oluşan Bağımsız İttifak'ta yer alıyorlar.
Yeni girişim Starmer'ın özellikle sosyal yardım kesintileri ve hükümetin Gazze savaşında İsrail'e destek vererek İşçi Partisi'ni merkezci bir partiye dönüştürmesine karşı çıkıyor.
Girişimin hedefleri
- Zenginliğin ve iktidarın kitlelerle paylaşılması;
- Kamu hizmetlerinin millileştirilmesi:
- Konut hakkı;
- İsrail'e silah satışlarının durdurulması;
- İklim adaleti ve sosyal adalet
Aşağıdan yukarıya kurulacak
Yeni girişimin partileşmesinin aşağıdan yukarıya gerçekleşmesi hedefleniyor. Parti liderliği, patinin adı ve parti politikalarının 2025'in sonuna doğru yapılması planlanan ilk konferansta üyeler tarafından demokratik olarak belirlenmesi hedefleniyor.
Toplumsal ve politik destek
Girişim beklenenden de hızlı bir desteğe ulaştı, birkaç saat içinde 80 bin ve bir gün içinde ise 300 bin kayda vardı. Özellikle Corbyn'in 18-24 yaş arası genç seçmenler arasında Starmer'a oranla güçlü bir net onaya sahip olduğu ortaya çıktı.
İlk anketlere göre, girişim hem hayal kırıklığına uğramış İşçi Partililer ve hem Yeşil Parti seçmenlerinin desteğini kazanarak ilk adımda yüzde 10 desteğe ulaşabilecek.
Girişim kime karşı?
Girişim, temmuz 2024'ten beri başbakan ve İşçi Partisi lideri olan ve 2024 genel seçimlerinde ezici bir zafer kazandıktan sonra İşçi Partisi'ni merkeze çeken Başkan Sir Keir Starmer'ı doğrudan hedef alıyor.
Corbyn'in girişimi, Starmer'ın İşçi Partisi'ni "düzen odaklı" bir parti olarak çerçeveliyor, partiyi merkezin kontolüne sokan Starmer'ın kemer sıkma politikalarına dayalı ekonomik reformlarla İşçi Partisi'ni sosyalizmden hedefinden uzaklaştırmakla suçluyor.
Kaygılar
Yorumcular, hareketin, "1981'de İşçi Partisi'nden ayrılan merkez sol milletvekillerince kurulan Sosyal Demokrat Parti'nin (SDP) yaptığı gibi sol oyları bölebileceği ve İşçi Partisi'ne çok sayıda iskemle kaybettirerek sağcıların avantaj sağlamasına yol açabileceği" yönünde eleştirilerde bulunuyor.
SDP-Liberal ittifakı, özellikle 1983 seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 25’ini almasına rağmen Birleşik Krallık’ın dar bölge-çoğunluk esasına dayalı seçim sistemi (birinci gelen hepsini alır) nedeniyle neredeyse hiç sandalye kazanamamıştı.
Genç seçmenlerin giderek artan bir şekilde Corbyn'i desteklemesi, özellikle İşçi Partisi'nin getirdiği 16 ve 17 yaşındakilerin oy kullanma zorunluluğu nedeniyle Starmer için büyük bir demografik risk oluşturuyor.
Solun tutumu
Corbyn'in yeni girişimi, birçok kişinin solda gördüğü siyasi boşluğu doldurmayı ve Starmer'ın İşçi Partisi'ne demokratik olarak yapılandırılmış bir alternatif sunmayı amaçlıyor. Açılış kampanyası kaotik olsa da, gösterilen çoşkulu ilgi 2029'da yapılması beklenen gelecek seçimler öncesinde girişimin ciddi bir meydan okumaya dönüşebileceğini gösteriyor.
İşçi Partisi'nin sol kanadının (Sosyalist Kampanya Grubu ve İşçi Partisi solu)
birçok eski üyesi (örneğin Abbott, Long-Bailey, Burgon, McDonnell) harekete açıkça destek veriyor ya da ilkesel olarak desteklediklerini açıklıyorlar. Bazıları halen Corbyn ve Sultana ile Bağımsız İttifak'ta yer alıyor.
İşçi Partisi'nin başlıca sol taban örgütü Momentum, yeni girişimi henüz resmen onaylamadı; esas olarak İşçi Partisiyle aynı çizgide kalıyor. Oyların bölünmesi konusunda temkinli davranabilir.
Küçük bir eko-sosyalist parti olan Sol Birlik, henüz Corbyn'in yeni girişimiyle birleşmedi.
2023'te Corbyn'in ortakları (Karie Murphy gibi) tarafından kurulan Kolektif, kitlesel üyeliğe sahip bir sol partinin kurulmasını açıkça hedefliyordu. İşçi Partisi'nin ötesinde bir güç inşa etmeyi destekliyor ve bu girişimin geniş tabanının bir parçası olarak görülüyor.
Avrupa solundan tepkiler
Ana akım Avrupa sol partileri (örneğin Almanya'nın SPD'si, Fransa'nın Boyun Eğmeyen Fransa'sı) henüz resmi bir tavır almadı; gelişmeleri ihtiyatla izliyorlar. Bazı uluslararası dayanışma sesleri, özellikle sol görüşlü medya ve aktivistler, açılımı olumlu karşılayarak, Podemos (İspanya) veya Syriza (Yunanistan) gibi bir alanı doldurduğunu öne sürüyor.
Ancak kuşkucular, ılımlı Avrupa solunun, Corbyn modelinin kopyalanmasının, özellikle Birleşik Krallık'takine benzer "dar bölge-çoğunluk" kuralına sahip parlamenter sistemlerde, ilerici siyaseti seçimlerde parçalayabileceği konusunda uyarıyor.
(AEK)
